tandcaries

het kauwen van zulk brood een groote mechanische reiniging bewerkt, is duidelijk, doch bovendien zal door dit sterke kauwen een voor de tanden gunstige speekselsecretie te voorschijn geroepen worden.

Des te hooger men in dit dal opstijgt, des te meer vindt men nog dit brood uit Wallis en merkwaardigerwijze worden de caries van plaats tot plaats zeldzamer. Bijzonder opvallend is de tegenstelling tusschen twee dorpen van een zij dal van de Rhöne, waar slechts in het laagst gelegen dorp een bakker dagelijks zijn wittebrood levert, en waar wij twee geheel verschillende standen van de gezondheid der gebitten aantreffen. Evenzoo interessant is het, dat de op gekochte levensmiddelen aangewezen kinderen van de berggidsen veel slechtere tanden hebben dan de onder dezelfde hoogtezon levende boerenkinderen.

In tegenstelling tot het gebergte treffen we in het vruchtbare laagland overal wittebrood aan en daarmee gepaard gaande ook slechte gebitten: 100% der menschen in de vlakte hebben caries en dikwijls dragen kinderen reeds gebitten. Zelfs is het in Appenzell mode geworden, de bruid een kunstgebit bij haar uitzet mee te geven! Men kan nu wel begrijpen, dat in Zwitserland reeds van een volksziekte gesproken wordt.

Dezelfde verschillen tusschen dorpen met zwart en wit brood vinden we — doch niet in zóó sterke mate — in het Schwarzwald.

Overzien wij nu de feiten uit de geschiedenis en uit den tegenwoordigen tijd, dan zien we steeds weer dezelfde waarheid voor ons, dat met toenemende civilisatie een vermeerdering der caries gepaard gaat en dat dus de tandcaries een product der civilisatie vormen. Konden wij dit reeds vermoeden op grond van statistische gegevens, de beschouwing van de verschillende levenswijzen geeft ons de bevestiging ervan. Niet de totale beschaving is voor de toename der slechte kiezen en tanden verantwoordelijk, doch hoofdzakelijk de fijnere toebereiding van het voedsel, vooral van het brood. Daarmee is evenwel ook de weg gewezen, dien wij moeten bewandelen, om deze algemeene volksziekte uit te roeien.

Dr. Erich Günther.