WAAROM IS JAPAN TEN STRIJDE GETROKKEN r

kent, kan men alleen dan goed begrijpen, wanneer men bedenkt, dat in Japan 53% van alle voedingscalorieën alleen van rijst moeten komen. Met het oog op dezen toestand is het van belang te weten, dat er na den oorlog een einde kwam aan de vermindering van de opbrengst van den landbouw. Hoe uitermate intensief de Japansche landbouw met ploeg en schoffel ontwikkeld werd onder den heerschenden bevolkingsdruk, blijkt uit de volgende cijfers: een derde der totale kosten wordt uitgegeven voor menschelijken arbeid, een vierde voor bemesting (schatting van de Keizerlijke Maatschappij voor den Landbouw)1). Wanneer men goed in het oog houdt, dat ook in den Tokoegawa-tijd maar krap in de behoefte aan rijst voorzien werd, voert de aanzienlijke vermeerdering van de rijstopbrengst in Japan in den Meijitijd — welke vermeerdering in de eerste plaats te danken is aan intensiever bebouwing, in veel mindere mate aan het geschikt maken van nieuw terrein voor den rijstbouw — tot de conclusie, dat de rijst-situatie er niet slechter, maar helaas ook niet beter op is geworden. In 1880 werd bij een bevolking van 36 millioen zielen 31 millioen kokoe rijst geoogst (1 kokoe = 174,8 liter); in 1927 bij een inwonertal van 61 millioen 61,5 millioen kokoe. Tegelijkertijd liep het rijstland per hoofd der bevolking terug van 0,7 tot 0,5 ha. Thans kan men zeggen, dat Japan met 30% het hoogst bereikbare maximum van rijstland en intensiteit van bebouwing nabij is gekomen. Ook de tewerkstelling van menschelijke arbeidskrachten bij den landbouw is tot het uiterste opgevoerd en nog slechts te vergelijken met de verhoudingen in China. Ieder, die bij den landbouw werkzaam is, heeft nog geen 1% morgen voor zijn rekening. (Dit verklaart ook, waarom twee derde van de Japansche fabrieksarbeiders van het vrouwelijk geslacht is: voor het grootste deel dus, vooral bij de textiel-industrie, meisjes, die op het land niet meer te gebruiken zijn). Een nieuw gevaar doet zich voor: in 1923 werd voor het eerst ten behoeve van de industrie meer land aan den landbouw

1) Hoezeer de rijstproductie in Japan die in andere landen overtreft, blijkt uit de volgende vergelijking: van een morgen (2500 m2) werden geoogst: in Engelsch-Indië 208 kg, op Java 251 kg, in de Vereenigde Staten 292 kg en in Japan 649 kg.