560

BIBLIOGRAPHISCH ALBÜM.

kerk, Bz., in 1858 geschreven, dat hier is opgenomen. Men leest het niet zonder nut, ook na het „Gids-artikel" van Prof. Quack. Verder ontvangen wij hier G. de Clercq's studiën over Louis Blanc; en de Belgische omwenteling.

Wij achten het overbodig dit boekwerk aan te bevelen aan allen, die een vroeg ontslapen geniaal man wenschen te hooren over kwesties, die nog steeds ons belang inboezemen. Ook verdient zeer de aandacht, wat de Heer Heemskerk zegt van de Clercq's godsdienstige denkbeelden.

Lijst van Werken en Geschriften van en over Dr. H. F. KohlbrüGGE, opgesteld en voor vrienden in het licht gegeven door j. H. F. KohlbrüGGE , cand. Arts. Amsterdam, Scheffer & Co. 1887.

Voor ieder, die een overzicht wil ontvangen van den schriftelijken arbeid van Dr. K. is dit werkje onmisbaar. En daar Dr. K. een man is geweest, die op veler leven en denkwijze een grooten invloed uitoefende, en nog uitoefent, is deze bibliografie niet zonder waarde. Ook worden hier enkele bijzonderheden uit zijn leven, eu betreffende zijne gedachten over afscheiding van de kerk meegedeeld, die niet van belang ontbloot zijn.

Mij dunkt, dat het nu de tijd is, om een volledige biografie van Dr. K. te schrijven, en daarin dan teveus een helder en volledig overzicht te geven van zijn theologie.

Bij het lezen van de „Voorrede" voor deze „Lijst" kwam bij mij de vraag op: Mag een christen zóó staanop herstel van „onrecht", en gaat het toch wel aan om hetgeen Dr. K. wedervoer „een schuld" te noemen, „die op land en kerk lag?" Met de volstrekte loochening van eenige verdienstelijkheid des menschen, den vrienden van Dr. K. eigen, vormt die verheffing van zijn persoon, meen ik, wel eenige tegenstrijdigheid.

A. W. B.