Uit de Pers

Ten aanzien van de Indische defensie ziet men veel begripsverwarring. De een bedoelt de verdediging van het hoofdeiland Java zonder aan de andere eilanden te denken. De ander bedoelt echter de verdediging van den geheelen Archipel. En beiden zeggen verdediging van Indië.

Men heeft hierbij in de eerste plaats te bedenken, dat Indië is een eilanden-zee, waarbij de klemtoon moet vallen op zee en niet op eiland. Indië is een complex van betrekkelijk smalle zeestraten, die twee groote oceanen verbinden, door welke zeestraten het wereldverkeer loopt. Daar zal bij den komenden oorlog in het Verre Oosten, deze, als alle zee-oorlogen in de geschiedenis, een oorlog om de zeewegen zijn. En zal darain opgetreden moeten worden door een zeemacht (Curs. Red.)

Java is het meest ontwikkelde eiland van den Archipel. Daarop volgt een gedeelte van Sumatra. Daarna komen de andere buitengewesten als deelen van zeer uiteenloopende waarde. Geheel achteraan komt Nieuw-Guinea.

De ontwikkeling van de verschillende gebiedsdeelen, de verbetering van het wegennet en wat er al meer zij, gaat gepaard aan de ontwikkeling van de bevolking Zelve, die daarbij tevens komt in een stadium, waarin zij, meer dan te voren, gevoelig wordt voor illegale ophitserijen. En die zijn zonder twijfel te verwachten in de periode, voorafgaande aan het uitbreken van het komende Pacific-conflict. In die periode zijn een bescherming van de Europeanen en een macht tot ondersteuning van het wettig gezag, tot handhaving van orde en rust, broodnoodig. En dubbel, als het conflict is uitgebroken. Bovendien valt voor de buitengewesten dan niet meer te rekenen op aanvullingen van Java. Zieken en verzwakten kunnen dan niet meer worden aangevuld. Java heeft dan zelf alle krachten noodig. Zoodoende is dan een periode ingetreden, waarin men op ieder eiland maar zelf zien moet, hoe zich door de moeilijkheden heen te slaan.

Hoewel een en ander voor de hand ligt, heeft deze opvatting niet altijd gegolden. Men heeft ook aan de defensie van de buitengewesten willen doen. En dit ging zeer eenvoudig in zijn werk. Wie een of andere stelling inneemt, geeft die op de kaart aan, door blokjes, strepen en dergelijke teekens. Zet men dus omgekeerd een serie strepen op de kaart, zonder te denken om de afstanden vergeleken met Europa, dan kon men zich zelf suggereeren, dat er een goede stelling was ingenomen. Over verliezen en gebruik van artillerie enz. behoefde niet gepraat te worden en aan de eer was voldaan. De defensie was voorbereid. Elke duimbreed grond kon betwist worden.

Maar in werkelijkheid viel er aan defensie van de vele eilanden niet te denken en zoo is men gaan begrijpen, dat in oorlogstijd een concentratie der Europeanen en een vermindering van de bestuursbemoeienissen door de omstandigheden geboden Zal zijn.

Er was een tijd, na Nederlands vestiging in den Oost-Indischen Archipel, dat herhaaldelijk de hulp van het Java-leger moest worden ingeroepen. Een tijd, dat het leger een hoogst belangrijke rol speelde bij de ontwikkeling aller gewesten, een rol, zoo belangrijk, dat de eigenlijke defensie op den achtergrond bleef.

Doch dit veranderde door het vorderen der pacificatie. In 1892 waren de defensievoorzieningen gebaseerd op een stelsel, dat bedoelde Java te doen verdedigen door een zeemacht. De tevens te beschermen buitengewesten hadden weinig oeconomische waarde.

In 1906, na den Russisch-Japanschen oorlog, kwam een staatscommissie tot de conclusie, dat we, hetgeen noodig zou zijn, toch niet betalen konden. In 1912 kwam een volgende commissie tot de ontdekking, dat, als het met het oog op de kosten van de door haar gewenschte vloot noodig mocht blijken, het Java-leger wel teruggebracht kon worden tot de helft. We weten ondertusschen, dat er weer niets van kwam. In 1920 nam men (in een volgende staatscommissie) aan, dat de meest gevaarlijke bedreiging gelegen was in een rechtstreekschen aanval op Java. Een vloot, daarop berekend, zou ook krachtig genoeg zijn om in andere gevallen de

1171