557

M 45.

Voor de leden der Afdeeling, buitengewone leden van het Instituut, blijft de jaarlijksche bijdrage aan de Instituutskas onveranderd be- i paald op f 10.—. (Art. 12 van het Reglement).

Art. 16. De verzendingskosten der werken van het Instituut aan de c leden der Afdeeling komen ten laste dier Afdeeling. z d. Mededeeling omtrent eene Vakafdeeling voor Spoorwegbouw en \ Spoorweg-exploitatie. c e Mededeeling van ingekomen stukken, te weten: Brieven van den hoofdingenieur van den Waterstaat m het 9de c district, ten geleide van weerkundige- en waterwaarnemingen aan den Helder' gedurende de maanden Augustus en September 1899.

Circulaire van het bestuur der Vakafdeeling voor Electrotechmek, betreffende het theoretisch examen voor leerling-monteur.

Mededeeling omtrent in 1900 te Parijs te houden congressen. Voorts zullen de volgende voordrachten gehouden worden : a Aanlea en exploitatie der Pategoewanwerken; een bbk op de i werkzaamheid van den ingenieur op irrigatiegebied in NederlandschIndië, door het lid O. W. Weys.

b. Wetgeving tot regeling van het Staatstoezicht op de volksgezondheid, door het lid M. Sijmons,

Als <rewone leden worden voorgesteld de heeren: E Gerst ingenieur 2de klasse der burgerlijke openbare werken te Wonosalem (Java), (voormalig lid); U. J. F. Groenier, adjunct-ingenieur bij de Maatschappij tot exploitatie van Staatsspoorwegen, te Utrecht; J. van Leeuwen Jr., Rijks-ingenieur voor de spoorwegen, te 's-Gravenha^e ; W. Nivel, sectie-ingenieur bij de Noord-Ooster Lokaalspoorweg-Maatschappij, te Zwolle, (voormalig lid) ; F. A. Pannekoek, lste luitenant der artillerie te Amsterdam; J. J. O. van Sluys, ingenieur bij de firma Landré en Glinderman, te Amsterdam, wonende te Haarlem; C. Steuerwald, assistent voor de werktuigbouwkunde aan de Polytechnische School te Delft; F. F. M. Wirtz, werktuigkundig ingenieur bij de Gemeentewerken te Rotterdam ; A. R. Witkop, civielin° enieur, district-inspecteur der Spoorwegdiensten, te Zutphen, (voormalig lid); Ph. van IJsendijk, adjunct-ingenieur bij de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen, te Utrecht.

Als buitengewone leden worden voorgesteld de heeren: F s'Jacob Jr., student aan de Polytechnische School te Delft; O. U. C. Rocher, student aan de Polytechnische School te Leeds; KÜ. Suringar, student in de Electrotechniek aan de Techmsche Hoogeschooj te Karlsruhe.

*

Aan de leden wordt bekend gemaakt:

1° Voortaan zal ook aan de niet-leden der vakafdeelmgen worden gezonden het programma der vergaderingen der vakafdeelmgen, waartoe alle Instituutsleden toegang hebben. _

2° De Fransehe vertaling van het Gedenkboek is verkrijgbaar op het Secretariaat of bij de firma Gebr. .1. & H. van Langenhuysen te 's-Gravenhage, zoover de oplage strekt, voor de leden voor t b.—, voor het publiek f 10.—, zonder de verzendingskosten. Na 1 Maart 1900 wordt de prijs voor de leden ook f 10.—.

Vakafdeeling voor Electrotechniek. Door het bestuur der Vakafdeeling voor Electrotechniek van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs wordt ter kennis gebracht, dat dit jaar vanwege deze vakafdeeling de gelegenheid zal gegeven worden tot het afleggen van een examen, en bij voldoend afgelegd examen tot hétverkrijgen van een „getuigschrift van bekwaamheid" als : I. Èerstbeginnend instrumentmaker. II. Meergevorderd instrumentmaker voor :

a. Werktuigkundig instrumentmaker. _

b. Instrumentmaker voor electrische installaties.

c. Natuurkundig instrumentmaker. Ten einde de leden in de gelegenheid te stellen, aan de werklieden die geschikt zijn aan dit examen deel te nemen, mede te deelen welke eischen als maatstaf van bekwaamheid voor genoemde categorieën door de vakafdeeling worden gesteld, wordt door ons hieronder een uittreksel gegeven van hetgeen destijds in het verslag der commissie in zake opleiding van electrotechnische werklieden werd voorgesteld. Aan dit voorstel werd in de algemeene vergadering, gehouden op 5 April 1898, door de thans ontbonden Nederlandsche Vereeniging voor Electrotechniek hare goedkeuring gehecht.

Deze eischen zijn : , I. Voor praktische bekwaamheid van èerstbeginnend mstrument-

m«keEen stalen liniaal (ook smeden). Afmeting 200/20/2 m.M.

b. Een kubus van koper, zijde circa 30 m.M.

c. Een stalen aanslagwinkelhaak volgens opgegeven maat uit een stuk (zelf smeden). (Het ééne been lang 120 m.M breed 15 m.M., dik 2 m.M., het andere 80 m.M. bij 20 m.M. en 12 m M.)

d Een geelkoperen zeskante moer met borst, met daarbij behoorende bout. Draad 1 m.M. spoed, met klavier of met loopend werk snijden. (Het uit de hand snijden strekke tot aanbeveling.) ( e Een houten heft met geelkoperen band met koper soldeeren, met houtdraaigereedschap, het hout volgens teekenmg f d™^ . d

f Een stalen passer met kromme en rechte beenen, aan beide zijden

tgels van ± 30 m.M. middellijn draaien (zonder

gaten).

h. Een stopcommutator.

i. Een linksche en een rechtsche koperbeitel, een frontbeitel, een uitdraaibeitel; het maken van gewone boren en tappen.

Uit de wijze, waarop het proefwerk wordt aangevat en uit het oordeel en de vlugheid, warmede de candidaat gereedschappen daarvoor zelf vervaardigt, moet blijken, dat hij vóór het instrumentmaken bankwerken en smeden geleerd heeft (zooveel van de beide laatste als eene goede ambachtsschool met 3-jarigen cursus geeft).

Vervolgens zal voor den eerstbeginnenden instrumentmaker nog noodig zijn bekdwaamheid in het: Vernissen.

Maken van enkelvoudige lasschen. Bewerken van hout, eboniet en marmer. Soldeeren niet tin.

II. Voor meergevorderd instrumentmaker:

A. Voor praktische bekwaamheid van werktuigkundig instrumentmaker :

Hiervoor kunnen dienen:

a. Een stalen stangpasser met aangesmeede vaste punt.

b. Een cylindertje met opschroevend dekstuk en daarin passende zuiger.

c. Het maken van een quadrant. Vervolgens zou noodig zijn de kennis van:

Het vervaardigen van schroefdraad-gereedschap. Het soldeeren met tin, koper en zilver. Het harden, magnetisch maken en kleuren van staal. Het harden, zacht maken en zwart branden van ijzer. Het zwart branden en vernissen van koper. Het draaien en bewerken van hout en eboniet,

Als aanbeveling zou bovendien kunnen strekken : De kennis van de universeel-freesband. Het drijven van koper. Het maken van letter- en cijferstempels.

Het maken van wiskundige toestellen, van welke wij als voorbeeld den richtboog noemen.

Het maken van samengestelde werkstukken, voornamelijk bestaande uit verwisselstukken enz.

B. Voor praktische bekwaamheid van instrumentmaker voor electrische installaties.

a. Een inductieklos met Neefschen hamer.

b. Een bliksem-uitschakelaar. .

c. Een telefoon, die met gewone hulpmiddelen kan worden ^ ei-

vaardigd.

d. Een contröle-contactdrukker.

e. Een eenvoudige galvanometer. , .... Vervolgens zal deze werkman bekwaam moeten zijn, zooals duidelijk

is, in al hetgeen genoemd werd voor den eerstbeginnenden instrumentmaker en verder in: Het maken van verdeelingen en het byslaan van cijfers. Het soldeeren met tin, koper en zilver. Het harden, kleuren en magnetisch maken van staal. Het harden, zwart, maken en zwart branden van ijzer. Het verzilveren en zwart branden van koper. Het draaien en bewerken van ivoor en hoorn.

Het snijden en op maat slijpen van glas. . , mMt

0. Voor praktische bekwaamheid van natuurkundig instrument-

maker: , , .

a. Een afleeskijker (excl. lenzen) voor spiegelgalvanometer. h. Een drievoet voor idem. c. Een electrodynamometer volgens Bellati.

Vervolgens moet hij bekwaam zijn in: Het bewerken van alle metalen. Het soldeeren met tin, koper en zilver. Het harden, magnetisch maken en kleuren van staal. Het harden, zacht maken en zwart branden van ijzer. Het verzilveren, zwart branden en vernissen vain koper. Het maken van metalen en glazen spiegels in kleine afmeting, (verfoeliën of verzilveren). . , .

Het draaien en bewerken van hout, ivoor, hoorn en eboniet. Het snijden en op maat slijpen van glas.

Als aanbeveling kan dienen: Het drijven van koper enz. _ Omtrent deze eischen zij intusschen nog opgemerkt, dat de commissie belast met het onderzoek naar de bekwaamheid van hen die zich aan ■ een of meer der examens voornoemd wenschen te onderwerpen, met behouden is aan het doen eener keuze uit de werkstukken enz. hierboven crenoemd, ten einde te voorkomen dat zij, die zich aan zoodanig examen onderwerpen, zich uitsluitend toeleggen op het vaardig in gei reedheid brengen van de hier genoemde werkstukken enz. fe : Mocht het wenschelijk voorkomen alsnog te kunnen beschikken over een gedrukt exemplaar van het verslag van de commissie ^0 3 opleiding van electrotechnische werklieden, ,00 zal het, bertwr acn . gaarne beijveren op aanvrage zoodra mogelijk een zoodanig exemp te doen toekomen, althans voor zoover de voorraad strekt,

1 De commissie, bedoeld in vorenstaande circulaire, bestaat uit de

1 'van der Burg, hoogleeraar aan de Polytechnische School te Delft

tr. van uw "u w o xrirm en Zonen, te Delft,

i- .1. W. Giltay, eigenaar der firma P. J. KiPP,p.,inieü Aev HaarE C Dufour, onder-directeur afdeeling electrotechniek dei Haar lemsche'Machinefabriek, voorheen Figee, te Bloemendaa-