DE INGENIEUR. •

Orgaan

6e Jaargang. »» 1891. - J6 40. VEREENIGING VAN BURGERLIJKE INGENIEURS.

WM owlii neflü tBöM BHTniomie van OgmOnmi Werken m HllwrMi.

Prijs per Jaargang:

Franco per post.

Voor Nederland ƒ 8.—

Voor het Buitenland met vooruitbetaling ... - 10.50 Voor leden der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs

worden bovenstaande prijzen met ƒ 2.— verminderd. Men abonneert zich voor een jaargang. Over het bedrag der abonnementen in Nederland

wordt halfjaarlijks door de Administratie beschikt. Afzonderlijke nummers 20 cents. — Bewijsnummers

10 cents.

Verschijnt eiken Zaterdag.

Abonnementen, stukken en mededeelingen, boeken brochures, enz. te richten aan de Redactie: Barentszstraat No. 61, te 's-Gravenhage.

Advertentiên uiterlijk Vrijdags 12 ure des voormiddags intezenden aan de Administratie: Gebe. Belinfante, voorh.: A. D. Schinkel, Paveljoensgracht No. 19, te 's-Gravenhage.

's-Gravenhage, 3 October.

Prijs der Advertentiên:

Per regel / 0-25

Groote letters naar plaatsruimte.

Abonnementen volgens afzonderlijke overeenkomst.

Bij eene eerste plaatsing van annonces voor Aanbestedingen is de prijs per regel ƒ0.15; bij eene tweede en meerdere plaatsing van dezelfde annonce ƒ 0.10.

Bij abonnement op Advertentiên wordt het blad gratis toegezonden.

Verantwoordelijk Redacteur: E. H. Stieltjes, Civ.-Ing., 's-Gravenhage

INHOUD.

Bericht. — De Internationale Electro-technische Tentoonstelling te Frankfurt a/M. VII, door F. G. Dufoub (Vervolg) (GeïlL). — Plannen voor een wetenschappelijk grondwateronderzoek in Nederland, door R. A. van. Sandick. — Bruges-Port de Mer.— Staten-Generaal. — Uit de Jaarverslagen der Spoor- en Tramwegmaatschappijen over 1890. — Kleine Mededeelingen : De machinist behoeft in Pruisen voortaan niet meer staande zijn dienst op de locomotief te verrichten. — Weerkundige waarnemingen.— Kivierberichten. — Binnen- en Buitenlandsche Berichten. — Benoemingen, verplaatsingen, enz. — Open Betrekkingen.

Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs.

Het Bestuur der Vereeniging van Burgerlijke Ingenieurs is thans samengesteld als volgt:

J. van der VEGT, Voorzitter.

, Secretaris.

J. D. EVERS, Penningmeester.

A. DÉKING DURA.

J. M. TELDERS.

L. E. ASSER.

D. E. C. KNUTTEL.

In afwachting dat een Secretaris in plaats van den heer C. Lely door de a.s. Algemeene Vergadering zal worden benoemd, heeft de heer Asser zich, op verzoek van het Bestuur, welwillend bereid verklaard het Secretariaat waar te nemen.

Het Bestuur: J. van dek Vegt, Voorzitter. L. E. Asser, L". Secretaris.

De Internationale Eleetro-technische Tentoonstelling te Frankfurt a/M.

VII.

(Vervolg van blz. 353.^ 'jSÉTsjeffe rechtervleugel der groote machinezaal wordt ingenomen ■ MBl! c'001' °-e afdeeling der firma Siemens & Halske te Berlijn. lBEÜHl H^er wordt in de eerste plaats ons oog getroffen door twee ops^^S^s groote dynamo's, welke direct met twee verticale stoommachines gekoppeld, stroom leveren voor het door deze firma uitgevoerde centraalstation. Ook hier vinden wij weer de samenwerking dezer machines met een groote accumulatoren-batterij. De stroomverdeeling geschiedt volgens het tweeleider-systeem. De spanning tusschen de beide leidingen bedraagt 150 Volt, zoodat hier gloeilampen van hooger spanning dan de normale gebruikt worden, terwijl bij verlichting door booglampen, daar elke booglamp een spanning van 40—50 Volt noodig heeft, er telkens 3 achter elkaar geschakeld worden.

Een der beide groote dynamo's levert gelijkgerichten stroom, en behoort tot het type der binnenpoolmachines. De magneten,

welke het constante magnetische veld vormen, zijn vast verbonden aan het gestel der stoommachine en vormen een krans, waaromheen zich de inductiering beweegt. (Fig. 1.)

Om dezen ring, welke door spaken met de as verbonden is, is de wikkeling gelegd. De draden aan de buitenzijde zijn afgedraaid en vormen dus tegelijkertijd den stroomafgever, waarop, daar de machine 10-polig is, 10 stel borstels slepen.

De middellijn van het anker is 3 M., terwijl die van het magneetkruis 2.72 M. bedraagt.

De dynamo, welke direct met een verticale triplecompoundmachine van G. Kuhn te Stuttgart-Berg gekoppeld is, heeft een capaciteit van 330 Kilo-Watt en kan eensdeels den stroom direct in het leidingsnet zenden, anderdeels accumulatoren laden. Daar de spanning benoodigd voor het laden eener accumulatorenbatterij echter hooger is dan die van het leidingsnet, heeft men een tweeden dynamo noodig, welke die meerdere spanning levert. Deze tweede dynamo kan door een stoommachine, maar ook natuurlijk door een electro-motor bewogen worden.

In dit laatste geval hebben wij een gelijkstroomtransformator, welke in zijn eenvoudigsten vorm bestaat uit twee dynamo's op eenzelfde as geplaatst. Hebben nu deze beide verschillende omwikkeling, dan kan de eene zich bv. door een laag gespannen stroom als motor bewegen, terwijl dan de tweede als dynamo een stroom van hooger spanning kan leveren. Zulk een gelijkstroomtransformator is hier voor de lading der accumulatoren in toepassing gebracht.

Een dergelijke gelijkstroomtransformator levert stroom voorde electrische tram, welke de tentoonstelling met de Opernplatz verbindt. De spanning bedraagt hier 300 Volt, zoodat deze gelijkstroomtransformator, door stroom uit het leidingsnet van het centraalstation (150 Volt) bewogen, de spanning van 300 Volt moet leveren.

De tweede groote dynamo (Fig. 2) direct met een verticale stoommachine der Maschinenfabrik Buckau te Magdeburg gekoppeld, levert wisselstroom. Binnen een uit 60 inductiespoelen bestaanden krans, beweegt zich een rad waarop 60 electro-magneten straalsgewijze zijn geplaatst. De electro-magneten worden door gelijkstroom, welke door middel van twee op de as geplaatste sleepringen wordt toegevoerd, opgewekt. Door het bewegen van dit magnetisch veld ontstaan in de stilstaande inductiespoelen wissel stroomen, welke van de poolklemmen der machine afgenomen kunnen worden. De uitwendige middellijn van den draaienden magneetkrans is 3.70 M., die van het vaststaande anker 4.60 M. De hooggespannen stroom, welke deze machine levert (2000 Volt), kan door middel van wisselstroom-transformatoren in den gebruikelijken laag gespannen stroom omgezet en direct voor verlichting gebruikt worden, kan echter ook door middel van wisselstroomgelijkstroom-transformatoren in gelijkgerichten stroom omgezet worden.

De SiEMENS'sche wisselstroom-gelijkstroom-transformatoren bestaan uit 2 direct met elkaar gekoppelde machines, een wisselstroom-motor en een gelijkstroom-dynamo.

Daar echter een gewone wisselstroommotor niet van zelf in beweging komt, maakt men gebruik van de accumulatorenbatterij om deze machines in gang te zetten. Men laat n.1. den

De Vereeniging m BnrgerlijKe ingenieurs stelt zien in geenen deele verantwoorden]!; voor de denüeelden m de onderscneidene Midragen ontwiraa ot toegencni.