327

ontwikkeling der bronnen van welvaart van een Staat in de gematigde luchtstreek, zijn Britsch-Malaya en Nederlandsch-Indie soortgelijke voorbeelden van de gevolgen derzelfde stelsels in tropische gewesten.

Vergelijkt men derhalve de mislukking van het streven der Hollanders op de eilanden, met de uitkomsten door Engeland op het naburig schiereiland verkregen, dan zal het verlangen wel niet onnatuurlijk schijnen, dat, zoowel in het belang der inboorlingen zeiven, als in dat der betere ontwikkeling van de hulpmiddelen van het land, de Nederlandsche bezittingen weder in Engelsche handen komen, — natuurlijk niet door verovering of kuiperij, maar door afstand en wederzijdsch goedvinden, hetzij door ruil of door koop. Het is ons toch gebleken, dat het Britsch gezag op Java, zoolang het duurde, even weldadig en den Maleiers welgevallig was, als het geweest is en nog is op het schiereiland.

Wanneer de Hollandsche aanspraken op het oppergezag over het geheel van den Oosterschen Archipel aan de Britsche Regeering werden overgedragen, dan zou het Rijk onzer Koningin in Indie geographisch en op natuurlijke wijze verbonden zijn met haar Rijk in Australië. Tenzij men van oordeel mocht zijn, dat het in de wereldgeschiedenis te laat is voor zulke doortastende verwisselingen van grondgebied tusschen toongevende natiën, zou het voor Engeland misschien niet onaannemelijk zijn, in ruil aan Holland zijn geheel voormalig gebied in Zuid-Afrika af te staan. Indien de wenschen der onderdanen in zulke vragen in de eerste plaats in aanmerking komen, is het een belangrijk punt, dat vermoedelijk in de Kaapkolonie de meerderheid het Hollandsch bestuur boven het Engelsche verkiezen zou, terwijl omgekeerd de Maleiers van dezen Archipel het bestuur hunner eigen Vor-

1) Dus noemen de Engelschen thans het Maleisen schiereiland, waar zij in de laatste jaren hun gezag door verovering en contracten aanmerkelijk hebben uitgebreid.