15

nieuwe plant kweeken en dadelijk met woord en schrift be kend maken wat zij meenen omtrent haar behandeling door ondervinding te hebben geleerd. De beste onder de landheeren zijn immer bezig met zoeken, speuren, proevennemen hoe en wat er gedaan moet worden om betere productie te krijgen, ziektetoestanden te voorkomen of weg te nemen. Maar het zijn en blijven proevennemers en al zijn er enkelen, wier verrichtingen door werkelijke kennis van de Botanie geleid worden, de empiricie zwaait toch op landbouw-gebied meestenstijd den scepter. Een blik slechts op de handleiding van de gouvernements-koffiecultuur; wat een onzekerheid komt u er niet tegen en dat nog wel bij een cultuur zoovele jaren reeds gedreven, geleid door zulk een tal van ambtenaren, en toch der langen Bede kürzer Sinn is slechts aanleggen, planten, schoonmaken der tuinen en oogsten alsof daarmede het geheele geheim van de koffiecultuur is opgelost. Waar leest men van het nakijken der boomen, het snoeien, het mesten, in een woord het zorgvuldig behandelen van vruchtgevende boomen zooals zij vereischen. Ja wel, de Indische bodem is vruchtbaar, alles groeit en bloeit wat men zich maar de moeite geeft van te planten. Doch het is er dan ook een groeien en bloeien na en het geringste ziekteverschijnsel doet het aangenomen cultuurstelsel wantrouwen en veranderen. Daarenboven een onoordeelkundig volgen en toepassen wat anderen doen en de boeken leeren zonder rekening te houden met de omstandigheid of klimaat, ligging, geaardheid van den bodem welke men wil bewerken, overeenkomen, met die waarvoor de voorschriften gemaakt zijn. Zoo bv. maakt iemand met een lichten, poreusen grond waar het regenwater dadelijk doorvloeit, de gronden spoedig uitdroogen, terrassen, om het water op te houden. „ Tiens, c'est une idee ca", zegt een ander en doet zulks oogenblikkelijk na, ofschoon de vochtigheid van het klimaat waar zijn gronden inliggen een der draineering zouden behoeven. Het gevolg is mislukking der cultuur, en zulke avrechtsche handelingen zouden