LITTERATUUR IN FRANKRIJK

157

door een goede exploitatie, groote verspreiding heeft gekregen en dat, vooral in het buitenland,' met een zekere voorliefde geconsulteerd wordt. Daar is niet zooveel op tegen. Wanneer men zich maar steeds bewust blijft dat het een reclameorgaan van enkele belangrijke firma's is, en dat het het geestelijke leven uitsluitend interpreteert op een wijze welke met de economische belangen dier firma's strookt. Het eerste gevolg hiervan is, dat de normale verhoudingen verbroken worden: boeken van secundair belang worden tot meesterwerken geproclameerd en schrijvers, die toevallig geen machtige uitgeversrelaties hebben, worden öf voorbijgeloopen, öf naar den achtergrond teruggeduwd. Voorbeelden hiervan liggen voor het grijpen. Op die manier wordt er een semi-officieele litteratuur kunstmatig gekweekt, hoofdzakelijk met het oog op den export. De buitenlandsche lezer, die zich de weelde van een eigen smaak durft veroorloven, komt telkens voor verbazingen en teleurstellingen te staan. Afgaande op een met zorg en moeite en kosten opgebouwde reputatie, meent hij — om een enkel geval te noemen — in André Maurois een meester van het hedendaagsche proza te mogen zien. Maar wanneer hij zich aan het lezen zet, blijkt hem alras, dat hij tegenover een allerbeminnelijkst, beschaafd en kieskeurig auteur van den tweeden of derden rang staat. Dan grijpt hij naar Paul Morand, eveneens een wereldroem. Hij raakt onder de bekoring van zijn geest en zijn sierlijken schwung; maar bemerkt al spoedig, dat diens buitengewoon knap schrijfwerk elk menschelijk fond mist en eigenlijk niets anders en niets meer is dan superieure spoorweglectuur, In Jean Giraudoux ontdekt hij een van de vervelendste, pretentieuste en aanstellerigste nieuwlichters, die niets werkelijk nieuws brengen; in Jeröme en Jean Tharaud een paar keurige journalisten, reporters met geweten en zin voor couleur locale, maar zonder levenwekkende fantasie. Bij nadere onbevangen beschouwing vallen ook Jacques de Lacretelle, Henri de Montherlant, Jean Cocteau niet mede, al kan men hen, de eerlijkheid nastrevende, een aantal werkelijke en waardeerlijke qualiteiten niet afstrij-