Ehrlich maakt dan ook een onderscheid tusschen de parasitotrope en de organotrope eigenschappen van de scheikundige zelfstandigheden, volgens dat ze sterker of wel op de woekercellen, of wel op de cellen van het besmette organisme inwerken.

Dit onderscheid steunt op feiten die reeds sedert lang waargenomen werden. Wij weten bij voorbeeld dat de kinine groote schade toebrengt aan de ziekteverwekkende oorzaak van de malaria en toch bijna onschadelijk is voor den zieke. In chemotherapische taal zal het dus heeten dat de kinine sterk parasitotroop en lichtjes organotroop is.

Bij het behandelen van parasitaire storingen door middel van scheikundige stoffen, heeft men tot nog toe de beste uitslagen bekomen bij de ziekten, veroorzaakt door protozoën, die behooren tot de groep der trypanozomiden. Deze woekerdiertjes leven in het bloed van sommige dieren en van den mensch: de besmetting ontstaat door eenea beet van insecten wier bloed trypanozomen bevat. Het zijn lange, spilvormige wezens, die een of meer geesels (flagellums) bezitten, ’t is te zeggen dunne aanhangsels, waarmee zij zich bewegen.

Wij zullen eenige soorten van woekerdiertjes opnoemen, die het goed is te kennen, daar er dikwijls sprake van is.

1“ Tot de trypanozomen behoort de trypanozoom van de nagana of ziekte der Tsétsé-vlieg, die in het Zuid-Westen en in het midden van Afrika groote sterfte onder de huisdieren, maar niet onder de menschen aanricht. Veel andere tropicale ziekten van dieren zijn aan trypanozomen te wijten : de surra, de Caderas-kwaal, de dourine der paarden, enz. De treurigste vermaardheid gaat naar de trypanozoom Gambiense van de slaapziekte, die de negerbevolking van de Westkust en van het midden van Afrika wegmaait en die sinds eenige jaren ook verschrikkelijke verwoestingen aanricht in de streek der groote meren. De slaapziekte treft vooral de negers, veel minder vaak de blanken.

2° Onder de spirochaeten vinden wij de spirochaete van de terugkeerende koorts, reeds van in 1868 door Obermeyer ontdekt, de eerste smetstofdrager die gevonden werd in eene ziekte, uitsluitend bij menschen voorkomend. Die spirochaete kan gemakkelijk op de muis ingeënt worden. De aldus verwekte ziekte is het voorwerp geweest van lange studiën van wege Hata en Ehrlich. Er zal nog verder sprake van zijn.