den was in het belang der arbeiders. Wat de financiën betreft zeker niet het minst. Over de verbetering der volkshuisvesting wordt door W. uitgeweid en op de vooruitgang sterk gewezen.

Ook op het terrein der culturele ontwikkeling blijken de memoires van W. veel belangrijks te geven.

Zo ook wordt verteld van de conferentie in 1917 te Stockholm, waar Troelstra een poging ondernam door de sociaal-democratische partijen in oorlogvoerende landen sterke drang te doen uitgaan op beëindigen van de oorlog en met welke opdrachten Wibaut zich belastte. Belangrijk is ook een uitvoerige beschouwing over ontwapening. De sociaal-democratische beweging moet „al haar kracht richten op de bevordering der wereldeconomie" als voorbereiding voor een socialistische voortbrenging.

Merkwaardig zijn de herinneringen over de oprichting van een Internationale Stedenbond en van zijn werk in Genève als afgevaardigde der regering voor Volkenbondswerk.

Omtrent het werken in de Prov. Staten, maar vooral de dertien jaren als Eerste Kamerlid laten ons de werkzame geest voor het socialisme zien, door sterk optreden bij vele onderwerpen en hij bleek het dan ook niet eens met hen, die meenden, dat te veel in de Eerste Kamer werd gewerkt, omdat het lichaam een verouderd instituut gold. In zijn memoires komt hij hiertegen op.

Sterk heeft W. gepoogd de democratie in het bedrijfsleven te bevorderen.

Er is schier geen terrein waaraan de memoires geen aandacht schenken, omdat de man, die het betreft, zijn werkzaamheden over zulk een breed veld uitzette.

Dat zijn liefde uitging naar het werk der A.J.C. was bekend.

Wat is het hogere doel van de klassenstrijd? — vraagt hij zich af: de opheffing der klassen, de klassenloze maatschappij. Op welke wijze men hieraan werken kan, zeggen ons de memoires, maar wel het sterkst blijkt dat uit de wil om de vrouwen aan het politiek leven, ter versterking van de democratie — sociaal-democratie — te laten deelnemen.

Men leze dit werk, bestudere het.

Hier blijkt een leven van grootheid van geest, kracht in optreden, sterke ' menselijkheid, onafgebroken strijd voor het socialisme, internationaal.

Zo is er voor mij geen hogere

ethiek dan deze, die mogelijk gemaakt wordt door de volledig tot daad geworden democratie in 't economische leven. De betekenis van de klassenstrijd tot het vestigen van die zekerheid is een andere geworden, is nu veel kleiner. De betekenis van de solidariteit tussen alle mensen en mensengroepen is een veel grotere en bredere geworden...

Aldus ongeveer is de slot-opmerking der memoires.

S. J. P.

') Uitgave van N.V. Em. Querido.

Glashard

Het grote debat in de Eerste Kamer over de verslechtering der steunuitkering is voorbij. Drie redevoeringen, de meest opvallende, werden gehouden door De la Bella, de R.-Katholieke heer De Bruyn wiens naam ik u de vorige week noemde en de minister de heer Slingenberg.

Onze pg. De la Bella hield een interpellatie, waarbij hij met overstelpsnd feiten-materiaal een geweldige indruk in de Kamer wekte. De spreker begon met te zeggen dat de regering wel is waar enkele voordelen biedt, die hoofdzakelijk hierop neerkomen, dat aan de nood op 't platteland enigszins tegemoet gekomen wordt, doordat men daar de steun met 50 cent per week heeft verhoogd.

Ook de grote gezinnen zullen enige verlichting kennen en voor enkele jonge arbeiders wordt de toestand iets gunstiger.

Maar daartegenover staan zulke geweldige nadelen, dat De la Bella hiertegen met felle verontwaardiging, gesteund door niet te weerspreken nuchtere cijfers te velde is getrokken.

De minister heeft in zijn circulaire van 31 Juli j.1. willen aantonen, dat huurbijslag remmend werkt op een algemene verlaging der woninghuren. Met het oog daarop moet de bijslag verdwijnen, en hoopt de regering dat er een prikkel tot algemene huurverlaging zal volgen. De la Bella heeft hier het uitdrukkelijk oordeel van allerlei kringen uit ons volk tegenover gesteld. Er zijn 1.5 millioen woningen in ons land; 100.000 er van krijgen huurbijslag, dat is 7 pet. Meent de minister nu in ernst, dat dit kleine percentage invloed zal hebben op een algemene huurverlaging? Terecht en zeer scherp heeft De la Bella er op gewezen, dat de regering een middel in handen had gehad met het ontwerpvaste Lasten. Daarbij is ze echter in haar schulp gekropen voor het gehuil, dat de huiseigenaren aanhieven. Nu tracht men de allerarmsten — de werklozen — voorop te schuiven en de slagen te laten opvangen. Want geen huurverlaging, zoals de minister zich ongemotiveerd optimistisch voorstelt, zal het gevolg zijn — neen. Verwisseling van woning van veel minder type is het gevolg. Als zelfs het liberale Handelsblad met het oog op Amsterdamse toestanden schrijft: „Het laat zich aanzien, dat er trek zal komen naar de Kinkerbuurt en de Pijp, waar thans ganse rijen woningen leeg staan. Dat zijn goedkope woningen, die natuurlijk vergeleken bij wat er

op het ogenblik gebouwd wordt de mindere zijn. De genoemde buurten toch werden een eeuw geleden gebouwd", Jan moet dit de regering te denken geven.

Ook wilde de minister er niet van horen, dat men in 't algemeen met deze maatregel het levenspeil der werklozen ziet dalen. De heer Slingenberg sprak er van dat veel ruimere verstrekking van goederen in natura de werklozen ten goede zal komen. Vlees in blik, margarine, groenten enz., het zal alles veel lager geprijsd zijn. Maar wel diep moet het besef ons doordringen als wij de doorwrochte speech van De la Bella op de voet volgen, hoe weinig deze overheidspersonen van het werkelijke leven der arbediers klasse afweten; hoe onnoemelijk ver zij er van afstaan. Uit allerlei steden en plaatsen had onze partijgenoot zijn gegevens, waarvan aan de juistheid niet te ontkomen valt. Eén voorbeeld:

Steun ƒ 14.75 voor man, vrouw en twee

dochtertjes te Rotterdam. Huur ƒ5. ,

vaste lasten als fondsen, gas, electra ƒ2.84; kleren en schoeisel ƒ0.75; totaal ƒ 8.59. Levensmiddelen ƒ 6.68, dat is samen ƒ 15.27 Uitgave te veel ƒ0.52!

Is het niet ontzettend? Huur ƒ5.

levensmiddelen f 6.68. Denkt de minister dat er in zulke gezinnen nog vlees op tafel komt? Daar wordt alleen gedacht aan brood, aardappelen en groente en vet en dan nog in zeer bescheiden hoeveelheid, omdat nu eenmaal f6.68 niet rekbaar is. Nu zal de huurbijslag verdwijnen, wat in duizenden gezinnen, grondig berekend, f 1.— verlies medebrengt. Eén gulden; voor bovenstaand gezin betekent dat pl.m. de voeding van één dag stop zetten? Dan is de gulden juist ingehaald!

Voor de invoering van de standaardlonen geldt precies hetzelfde. En de minister heeft, niettegenstaande van rode, roomse, vrijz.-dem., ja zelfs van liberale kant verzet kwam in de Kamer in uitzicht gesteld, dat de regeringsplannen doorgevoerd zullen worden: glashard! De katholieken zijn, bij monde van den heer De Bruijn, ook fel in 't geweer gekomen. En nu we na het debat gelegenheid hebben de motie's van onze Partij en die der katholieken te vergelijken, dringt zich het besef aan ons op, dat er weinig verschil tussen is. Alleen hebben de katholieken nadrukkelijk verklaard, dat zij in deze regeling ook voordelen zien, evenals De la Bella dat in zijn speech deed.

Het laatste deel der katholieke motie laat aan duidelijkheid niets te wensen over, het keurt deze nieuwe steunverslechting onvoorwaardelijk af en de Eerste Kamer is daarmee accoord gegaan.

Als deze krant verschijnt is de 13e September gepasseerd, de dag waarop de heer Slingenberg de nieuwe regeling wil laten ingaan, die door geen fooi van f 2.50 in verband met de nationale feestvreugde wordt goedgemaakt. Zal de regering na deze uitspraak ijskoud haar gang gaan? h. w.