1890 EN LATER.
De nog zeer zwakke Nederlandse ar* beidersbeweging uit die jaren hield zich onmiddellijk aan het internationale be* sluit, en reeds in 1890, en nog uitgebreider in 1891, werden 1 Meivergaderingen ge* houden voor de verovering van de Acht* urige Arbeidsdag.
De burgerij werd angstig — was dat een teken voor revolutie....?
Vaag herinneren wij ons nog de Am> sterdamse voorzorgsmaatregelen: alle politieagenten op het pad, vooral bij de vergaderzalen. En de berichtjes in de krant! In Maastricht werden in 1891 de sprekers (Pieters en Vliegen) gearresteerd en hakte de politie zelfs op de menigte in. De 1 Meismeetings in Leeuwarden en Groningen waren reeds reusachtige de* monstraties. In Winschoten sprak zelfs een vrouw, mevr. W. Drucker.
En toen werd geen jaar meer overgesla* gen! 1 Meidag werd een vast*ingestelde Arbeiders*dag.
De 1 Meidag werd een traditie.
Een heilige traditie!
In de Tweede Kamer deden sociaals democraten hun intrede. Na Domela Nieuwenhuis kwamen Troelstra, Schaper en Helsdingen. De wettelijke verkorting van de arbeidsdag kwam ook op de voor* grond. En spoedig klonken op de 1 Meivergaderingen en bij de optochten, ter gelegenheid daarvan gehouden, de Acht* urenmars:
„Acht uur! Zo klinkt door alle landen,
Acht uur zij onze arbeidstijd!
Acht uur aan d' arbeid onzer handen
En ook aan onze ^;sst gewijd.
W ij willen flink e:i krachtig worlten,
Maar t lichaam g_ven zijnen eis.
Wij willen maag c.i g.-sst verst.r;en
En vrijheid, zelfs tot elke prijs!
Ac' t uur, acht u r,
Ge?n langer arbe 'uur!
Ten strijd, komt allen op ten strijd!
Ten strijd voor acht uur arbr' lstijd!"
1 Mei was trouwens reeds een bijzondere dag in vele landen: het planten van de Meiboom, het versieren met bloem* festoenen, de feestd n en, het was o.a. in Skandinavië en Bel«ië 'n eeuwenoude ge* woonte. De komst van de lente wordt gevierd. Is 't dan wonder, dat de eerste Mei vanzelfsprekend de grote dag voor de voorwaartsstrevende arbeidersklasse
werd!
Schreef niet Emi'e Vandervelde in 1895 't zo juist:
„Meet men niet aannemen, dat die bataillons van donkere mannen, onder de Mei=lucht de roode vlam hunner banieren ronddra"ersde, gehoorzaam* den aan den onweerstaanbaren en ge* heimnisvollen aandrang, die alt'jd de volken heeft gedreven om in de len-e de wedergeboorte der natuur te vieren!'
Toen hadden de vaandels reeds vijf malen op de eerste Mei gewapperd. Er>
ook in Nederland was de burgerij niet meer angstig, dat er ruiten werden inge* slagen. Maar wel, dat er nieuw begrip begon te vormen, dat de arbeiders aan» spraken wilden doen gelden, dat deze zich verzetten tegen de uitbuiting in de fahrieken.
En er waren onder de werkgevers, onder de intellectuelen, die hun goed recht reeds erkenden.
Dus werd de publieke opinie beïnvloed ook van die kant.
Ook omdat de socialistische arbeiders* beweging langzamerhand in macht toe* nam. Ook omdat haar vertegenwoordi*
gers in de Tweede Kamer daarvan kon* den getuigen.
Zó werd volgens het internationale be* sluit van 1889 de 8*urendag op de le Mei naar voren gebracht als een eis, die moest worden ingewilligd, zou ooit een recht» vaardiger samenleving ontstaan.
Een eis voor de arbeiders zelf, maar meer nog voor het geslacht, dat na hen kwam.
Voor de kinderen van nu, die straks de vaandels zouden overnemen en de strijd verder voeren.
De socialistische arbeidersbeweging was doortrokken van hooggestemd idealisme.
Bijvoegsel van de Sociaal Democraat van 29 April 1899
\\ ij werK.cn voor uwe toekomst; wij worstelen tegen overmaent, Om u rijker te maken aan vreugde en rijker dan wij aan kracht. Kn wel moogt ge ons toewuiven, kind'ren, juichend van vrolijkheid, W ant uw deel — is eenmaal de zegen; en ons deel — ook schoon —
[is de strijd.
Met vriendelijke toestemming van Prof. R. Roland gereproduceerd.