SCHULDBESEF
Het democratisch socialisme als vredesmacht
De waanzin van de oorlog, die over de mensheid is losgebarsten, wekt bij velen een gevoel van schaamte. Schaamte om den mens, die tot deze mensonterende misdaden kan komen! Schuldbesef, omdat men ondanks de afkeer van oorlog, hem niet heeft kunnen tegenhouden.
Dit schuldbesef heeft vele vrouwen genoopt openlijk te getuigen van hun behoefte om meer dan tot nu toe de zelfzucht te bestrijden, persoonlijke offers te brengen, in het gezin tegenover de verscheurdheid van de wereld bij de kinderen het geloof aan goedheid, waarheid en liefde te helpen staande houden.
Deze getuigenissen spreken dus van het
besef, dat men gevoelt te kort gekomen te zijn. Nu schijnt het echter of men zich niet genoeg realiseert, waarin die tekortkoming bestaan. Wij
moeten dieper doordringen in het schuld)
moeten ons rekenschap ervan geven in welk opzicht wij mede verantwoordelijk zijn voor de oorlog. Het is niet voldoende voor onzelfzuchtigheid op te komen, in het algemeen. Wij moeten duidelijker onze fouten aanwijzen.
In de vorige oorlog, konden de vrouwen nog alle schuld op de mannen laden. Immers de vrouw had toen nog geen politieke rechten. Sinds 1919 echter, sinds het vrouwenkiesrecht tot stand kwam in vele landen, droegen daar de vrouwen dezelfde verantwoordelijkheid voor de regeringen als de mannen. Zijn zij zich van die grote verantwoordelijkheid wel steeds bewust geweest? Van de verantwoordelijkheid voor hetgeen geschiedt buiten het gezin? Er werd haar steeds voorgehouden, dat voor de werkzaamheid der vrouw uitsluitend het gezin het terrein was. Hoe vaak hoorde men een vrouw niet zeggen: „ik heb geen verstand van politiek", of: „politiek ligt mij niet". Het bleef een bijzonderheid als een vrouw zich diep in politieke vraagstukken begaf. Zo was het hier, zo was het in andere landen. Zelfs de vrouwenverenigingen voor de vrede hielden zich angstvallig ver van politiek en stelden zich tevreden met een vaag doel. Maar ondertussen spon de wereldpolitiek onafgebroken de draden van het onuitwar-
bare spinsel, waarin thans de mensheid gevangen zit, ging de wereld voort, de brandstoffen op te stapelen, die de aarde tot een hel zouden maken, wanneer zij ontbranden zouden.
Aan waarschuwingen ontbrak het niet. Maar de volken boden geen weerstand.
Alles wat onafwendbaar tot de catastrofe moest voeren, ging ongehinderd voort.
Het had anders kunnen zijn. Waarom verflauwde de roep van het: „Nooitmeer-oorlog!", die zo luide had geklonken na het einde van de oorlog? Waarom liet men het verderfelijke nationalisme
wanneer in een woord men het democratisch socialisme sterk had gemaakt, hoe anders zou de wereld er dan uitzien.
„Met bitterheid en schaamte" schrijft Mary Sutherland, de leidster der ,.Labour"-vrouwen, in het Engelse blad, „The Labour Women", „vervult ons de verschrikking van de oorlog, het is haast niet te dragen".
De volken hebben jammerlijk gefaald. De mannen, maar ook de vrouwen.
Schaamte! Schuldbesef!! Mogen deze bittere gevoelens ons er toe drijven meer dan tot nog toe alle zelfzucht, alle wreedheid, alle onverdraagzaamheid, alle wraakzucht te bestrijden in ons gezin en daar buiten. Maar dit is niet genoeg.
Wij hebben de weg te zoeken in het doolhof van vraagstukken door de oorlog opgeworpen. Ons te verdiepen in de
vraag: „hoe is
's zo gekomen?"
Deze vraag eist allereerst een antwoord. Want alleen als wij dit weten, kunnen wij medewerken aan de
voorbereiding van de grondslagen voor een vrede, die niet vergiftigd is door
de kiemen van
een nieuwe oorlog.
De noodzakelijkheid van het socialisme, van het democratisch socialisme, aan te tonen als vredesmacht, deze idee te doen doordringen onder de massa, het is ongeloofdij.k moeilijk midden in de oorlog, toch is het onze taak. Trouw te blijven aan het socialistisch ideaal.
M. WIBAUT—B. v. B.
*) In het tijdschrift: „Het Fundament", no. 9 en 110. 10, worden de vraagstukken betreffende de vrede duidelijk uiteengezet. M. W.
Correspondentie
de overhand krijgen over het streven naar samenwerking der volken?
Wanneer de stroming voor planmatigheid in de wereldproductie en socialisatie, te beginnen in 't eigen land, krachtig was gesteund; wanneer men de Volkenbond trouw was gebleven, zoals de Engelse arbeidersregering, de korte tijd dat zij de macht had, heeft gedaan; wanneer men de ontwapeningsconferen-^ tie had ondersteund en de vernieuwde wedloop in bewapening had bestreden;
G. K—d. V. te W. — Op al uw vragen is zo goed mogelijk gereageerd. Meer konden wij toch niet doen. Zie ook in dit nr.
E. J.—D. te H. — Er is zo weinig ruimte.
Aan alle inzendsters en medewerksters: Lange artikelen hebben bij onze weinige ruimte geen kans.
INHOUD
Schuldbesef. — Zorgen en Problemen in deze tijd. — Binnenhof. — Ons socialist zijn. — V.A.R.A. Vrouwenhalfuur. — Feuilleton. — Voor de huisvrouw. — Dienstweigeringswet. — Een prachtige kans voor 36 jonge meisjes. — Nederland Rode Kruisstaat? — Kleding en handwerkjes. — Propagandaboekje. — Vrouwendagen. — Correspondentie. — Cïubberichten.