stukloonen der thuiswerkers zijn over het geheel dezelfde als die der fabrieksarbeiders. De eersten hebben echter meer onkosten te betalen; als regel moeten zij vuur en licht en dikwijls ook stijfsel bekostigen, terwijl zij vaak zelfde tabak moeten vochten en soms ook zelf strippen, zonder dat hun daarvoor extra vergoeding wordt gegeven. Nochtans zijn de zuivere wekelijksche verdiensten der thuiswerkers, voor zoover der Kamer bekend is, in den regel vrijwel gelijk aan die der fabrieksarbeiders. Omtrent den arbeidsduur der thuiswerkers zijn geen betrouwbare gegevens te verschaffen, te meer niet, daar 's avonds ook voor eigen rekening of voor rekening van derden gewerkt wordt. Deze laatste soort huisarbeid wordt intusschen over het geheel minder, ofschoon de werkloosheid haar - evenals den huisarbeid voor eigen rekening — bevordert.
Sorteerders, plakkers, enz. Uitsluitende huisarbeid kwam in 1909 zoo goed als niet meer voor en dan nog slechts voor plakwerk en z.g. „ringen" (d.i. het aanbrengen van ringetjes om de sigaren). Sorteerwerk wordt nimmer als huiswerk uitgegeven. Door plakkers e.d. vvordt 's avonds nog wel „geringd", waarvoor f 1,—f 1,25 (in zeer enkele gevallen minder, b.v. f 0,80) per 1000 wordt betaald. Deze huisarbeid neemt naar het oordeel der Kamer af.
In de sigarettenfabricage werd het plakken van hulzen vroeger nog al eens s avonds thuis verricht, doch in het afgeloopen jaar kwam zulks niet meer voor.
Voor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.
Arnhem. Door sigarenmakers wordt geen huisarbeid verricht. Strippers nemen, na afloop van hun dagtaak in de fabriek, nog wel werk mede naar huis, waarvoor dan gelijk loon wordt betaald als op de fabriek. Slechts in zeer enkele gevallen wordt uitsluitend thuis stripwerk verricht (loon als op de fabriek: arbeidsduur niet te bepalen). Door sorteerders wordt eveneens 's avonds nog wel thuis gewerkt; de werkzaamheden bestaan dan in het vervaardigen van sigarenkistjes (loon 2 V2 ets. per stuk). De huisarbeid was van gelijken omvang als iu het vorige jaar.
Voor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.
Delft. Door de patroons wordt aan de sigarenmakers geen huisarbeid opgedragen, doch wel komt het voor, dat de gezellen na fabrieksarbeid nog voor eigen rekening thuis werken, teneinde hunne inkomsten te vermeerderen. Daar de patroons en de gezelleuorganisatie s dezen huisarbeid, die de looneu drukt, zooveel mogelijk tegengaan, zou men hier van clandestienen huisarbeid kunnen spreken. Voorts wordt het strippen van tabak, dat geen zelfstandig onderdeel van het bedrijf vormt eu geen bepaald ambacht is, door behoeftigen thuis verricht tegen betaling van 3 ets. per K G. Deze huisarbeid is hoofdzakelijk te beschouwen als een middel tot leniging van armoede. De arbeidsduur van thuiswerkers is niet te controleeren. Naar het oordeel der Kamer breidde de huisarbeid zich sedert het vórige jaar niet uit.
Dordrecht. Sigarenmakers, die uitsluitend thuis werken, zijn er niet. De gezellen, die na ' fabriekstijd nog thuis werken, verdienen gemiddeld f 1,75 a f 2,o0 per week met het maken van 500 sigaren, berekend naar een tarief van f 3,50 a f 6,— per 1000. V oorts komt hmsarbcid voor in den vorm van plak- en stripwerk. Deze werkzaamheden worden zoowel door vrouwen en mannen als door jongens en meisjes verricht en betaald met resp. l'/2 a 3 ets. per kist en 2 ii 3 ets. per »/a K.G., hetgeen een wekelijksche verdienste geeft van resp. f0,/a
a f 1,50 en f2—f3,—. . ,
's-Gravenhage. Aan enkele fabrieken komt huisarbeid (d.w.z. na afloop der fabnekstaat) bij drukte voor, doch niet voor sorteerders en kervers. Het loon is als dat op de fabriek. In den omvang van dezen huisarbeid kwam sedert het vorige jaar geen verandering. . .
Groningen. Nog steeds is het der Kamer niet mogen gelukken, aangaande de huisindustrie in het sigarenmakersbedrijf betrouwbare gegevens te verkrijgen (zie ook het Bijvoegsel van afl 10, 1909. blz. 153). Alleen meende de Kamer thans te kunnen mededeelen, dat de huisarbeid'na afloop der fabriekstaak in omvang toeneemt. Terwijl eenerzijds beweerd wordt, dat avondwerk thuis hij geregeld werken overdag overbodig is, wordt anderzijds (nl door de arbeiders) er op gewezen, dat het zonder den bedoeldeu arbeid niet mogelijk is een behoorlijk weekloon te behalen.
Voor tabaksfabrieken wordt geen huisarbeid verricht.
Haarlem. In verschillende fabrieken is het een noodzakelijkheid geworden, dat door de sigarenmakers werk mede naar huis wordt genomen, hetgeen dan bestaat in sigarenmaken, dekopleggen en strippen (naar schatting 2 a 3 uur per avond). Voor het sigarenmaken wordt gelijk loon als op de fabriek gegeven; het dekopleggen loont niets, terwijl het strippen betaald wordt met 2'/s, 3 of 4 cents per pond. De sigarenmakers, die uitsluitend tbuis voor patroons werken, ontvangen geen hooger loon dan de gezellen, die op de fabriek werkzaam zijn ; het is niet mogelijk omtrent den arbeidsduur van deze thuiswerkers iets mede te deelen. voor zoover bekend, kwam in den omvang der huisindustrie geen verandering.
's-Hertogenbosch. Voor alle fabrieken wordt huisarbeid verricht. In totaal zijn er hoogstens 25 a 30 sigarenmakers, die uitsluitend thuis werken. Hun loon is nagenoeg gelijk aau dat van gezellen, die op fabrieken werken; hun arbeidsduur is niet te controleeren. Voor zoover de "ezellen thuis voor eigen rekening werken, zij opgemerkt, dat zij de door hen gefabriceerde sigaren tegen zeer lage prijzen verkoopen. Stripwerk wordt in den regel aan huis verricht, doorgaans door de werklieden der fabrieken of hunne huisgenooten, doch ook wel door weduwen of gebrekkige, of voor ander werk ongeschikte personen; het striploon bedraagt 2'/^ 4 ets. per pond. Ónder normale omstandigheden verdienen stripsters volgens schatting f 2,50—f 3,— per week. Naar het oordeel der Kamer is bovenbedoelde huisarbeid sedert liet vorige jaar afgenomen. Ten slotte zij nog vermeld, dat op verzoek der gezellen op verschillende fabrieken werk (sigarenmaken, plakken, kistjesmaken, ringen omleggen en stripwerk) mede naar huis wordt gegeven om in de avonduren te verrichten.
Voor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.