Kampen. Er zijn sigarenmakers, die nitsluitend tlmis werken. Hunne stukloonen en ook hunne wekelijksche verdiensten zijn vrijwel gelijk aan die der fabrieksarbeiders. De thuiswerkers moeten zelf vuur en licht bekostigen en hebben meestal een duurdere woning. Aangaande hun arbeidsduur ziju geen betrouwbare gegevens te verstrekken. De omvang van dezen huisarbeid blijft vrijwel gelijk. Het strippen van tabak wordt geheel als huisarbeid verricht en betaald met 2—3 ets. per pond. De normale wekelijksche verdiensten van strippers en stripsters schatte de Kamer op f 2,50—f 3,—. Huisarbeid na afloop der fabriekstaak komt voor sorteerders en plakkers voor, die daarmede + f 2,— (halfwassen + f i,—) per week extra verdienen, terwijl dergelijke huisarbeid aan enkele fabrieken ook door sigarenmakers verricht wordt.

Voor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.

Leeuwarden. Gezellen, die uitsluitend thuis werken, zijn er niet, doch wel wordt door sommige sigarenmakers in bepaalde gevallen na afloop der fabriekstaak of les Zondags thuis gewerkt. De stukloonen, welke daarvoor betaald worden, zijn dezelfde als die, welke op de fabriek worden genoten, terwijl de verdiensten, met dezen extra arbeid behaald, ten hoogste f 2,— per week bedragen.

Leiden. Door de vereeuigde patroons is het verrichten van avondhuiswerk niet verplichtend gesteld (een bepaling in dien zin komt voor in de uniforme individueele contracten, die door bedoelde patroons met hun personeel gesloten worden).

Stripwerk, dat vroeger nog wel thuis werd verricht, geschiedt tegenwoordig in hot algemeeu op de fabrieken (loon 2—é ets. per pond, naar gelang van de kwaliteit of de soort der tabak).

Nijmegen. Arbeid uitsluitend thuis komt niet voor. Overigens wordt slechts in één fabriek door de sigarenmakers, die in het begin der weck met hun werk ten achter ziju geraakt, nog werk mee naar huis genomen, om zoodoende toch normale weekloonen te kunnen behalen. Zij ontvangen dan natuurlijk de gewone stukloonen. Ook worden in drukke tijden door sorteerders wel kistjes thuis gemaakt, waarvoor 2 ets per stuk betaald wordt.

Voor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.

Rotterdam. Huisarbeid komt voor. Voor zoover der Kamer uit een door haar voor enkele jaren ingesteld onderzoek bekend werd, worden voor huisarbeid, welke t.eu behoeve van patroons verricht wordt, dezelfde ccuheidsloonen betaald als voor fabrieksarbeid. Zij vermoedt echter, dat enkele patroons voor huisarbeid lagere loouen uitkeereu. Opmerkelijk is het, dat juist die fabrikanten, van wie dit. vermoed wordt, weigerden inlichtingen omtrent huisindustrie te geven. Omtrent den arbeidsduur der thuiswerkers kan de Kamer niets meedeelen, daar de betrokkenen hieromtrent geen gegevens wenseheu te verstrekken. Er bestaat evenwel een ernstig vermoeden, dat degenen, die overdag op de fabrieken en 's avonds thuis werken, zeer lange arbeidsdagen maken. Door de invoering van de zoogenaamde spijkermachine op groote fabrieken is het huiswerk der sigarensorteerders zoodauig afgenomen, dat thaus met het spijkeren vau kistjes minder verdiend wordt dan voor enkele jaren. Waar er echter bij groote drukte auder werk hiervoor in de plaats kwam, grepen over het geheel geen noemenswaardige veranderingen in de verdiensten plaats. Op de vraag, of de huisarbeid sedert het vorige jaar toe-dan wel afgenomen is, kan de Kamer geen beslist antwoord geven : vermoedelijk is de omvang ongeveer gelijk gebleven.

Schiedam. Het stripwerk wordt wel eens door de sigarenmakers thuis (na fabriekstijd) verricht, omdat daarvoor niet steeds geschikte jongens zijn te krijgen. Niet altijd wordt daarvoor extra loon genoten; slechts in één fabriek wordt voor stripwerk thuis eeu kleine vergoeding (per stuk) gegeven. Overigeas is dienaangaande niets bekend De Kamer deelde nog mede, dat naar haar oordeel de huisarbeid eer af- dan toegenomen is.

Voor tabaksfabrieken wordt geen huisarbeid verricht.

Utrecht. Behalve door een enkelen iuvaliden arbeider wordt door vaklieden geen arbeid uitsluitend thuis verricht. Wel komt nog huisarbeid voor in den vorm van stripwerk door vrouwen of gebrekkige oude arbeiders (loon 2 a 3 ets. per 1 K.G.), doch ook het stripwerk wordt meer en meer naar de fabrieken overgebracht.

Wat betreft het timmeren van kistjes zij opgemerkt, dat deze arbeid, evenals het strippen, op de fabriek slechts gedurende enkele uren en niet geregeld geschiedt. Na afloop van de dagtaak in de fabriek houden de sigarenmakers er zich nog wel mede bezig (loon l'/j a 2 ets. per stuk), doch ook deze huisarbeid neemt af, vooral nu het in den laatsten tijd slap in hot bedrijf is.

\ oor tabakskerverijen wordt geen huisarbeid verricht.

Sedert het vorige jaar vielen de volgende veranderingen in de arbeidsvoorwaarden te constateeren. Te Amsterdam werden voor enkele nieuwe merken sigaren over het algemeen hoogere stukloonen gegeven. De gemiddelde verdiensten der sigarenmakers waren echter zeer zeker niet hooger dan in het vorige jaar, want op verschillende fabrieken werd wegens slapte taakwerk ingevoerd en moest zonder bosjesmakers gewerkt worden. De verdiensten der sorteerders en vooral ook die van de plakkers zijn gestegen, doordat meer per stuk werd gewerkt. In de sigarettenfabrieken zijn enkele zeer lage stukloonen verhoogd, of werd voor de betreffende merken machinale bewerking ingevoerd. Ook in enkele sigarenfabrieken te Dordrecht werd het maakloon voor sommige merken sigaren iets verhoogd. In sommige fabrieken te Haarlem viel eveneens een stijging van het stukloon te constateeren; de gezellenvereenigingen wisten te bewerken, dat het maakloon voor handwerk van f 6,— op f 6,25 per 1000 sigaren werd gebracht. Te Delft bedroeg het hoogste loon, dat voor blok- en vormwerk werd betaald, 55 ets. per