welke een adviseetende stem hebben en waarvan één door den beambte kan aangewezen worden. De beslissing van deze commissie is niet vatbaar voor beroep. Hun, die ontslagen zijn wegens ongeschiktheid voor den dienst en aan een pensioenfonds gecontribueerd hebben, wordt uitdrukkelijk een recht op pensioen toegekend.

Bij ontslag of schorsing als straf en bij andere zware disciplinaire straffen kan de beambte in beroep komen bij een scheidsgerecht, samengesteld uit 6 leden, waarvan de spoorwegmaatschappijen, de beambten en de Regeering elk 2 benoemen. Tegen de uitspraak" van dit scheidsgerecht staat hooger beroep bij het hooggerechtshof open, terwijl op de gewone wijze cassatie der beslissing van dit lichaam kan aangeteekend worden. Van de vertegenwoordigers der Regeering in het scheidsgerecht moet de een tot de rechterlijke macht behooren, de ander een technisch ambtenaar zijn. De vertegenwoordigers der maatschappijen en beambten worden door het lot aangewezen uit door beide partijen opgemaakte voordrachten.

Portugal.

Wetgeving op werkstakingen en uitsluitingen. ')

(Législation sur les grèves et lock-outs.)

De vestiging van de republiek in Portugal is aanstonds gevolgd door een lange reeks van werkstakingen in verschillende centra des lands, vooral te Lissabon. Zoowel arbeiders in onderscheidene fabrieken als die bij de tramwegen, de verlichting, de waterleiding, de telefoon en het stoombootverkeer hebben het werk voor korter of langer tijd nedergelegd.

Van bijzondere beteekenis was de staking van de bemanning der lichters op den Taag en van de karrerijders, waardoor het goederenvervoer in Lissabon gedurende twee dagen geheel stilgestaan heeft. De gevreesde algemeene spoorwegstaking is tot dusver uitgebleven; slechts op één lijn van minder belang — tusschen Oporto en Povóa — is het tot staking gekomen en in tegenstelling met de andere arbeidersbewegingen, die zich hebben gekenmerkt door een zeer ordelijk verloop met vermijding van elke feitelijke aanranding of zelfs ordeverstoring, is de onderbreking van het verkeer op bedoelde lijn gepaard gegaan met verzet en zelfs vernieling.

Voor zooveel moeilijkheden geplaatst, heeft het Voorloopig Bewind een algemeene commissie van arbeidsarbitrage ingesteld; in den aanhef van het desbetreffende besluit erkende het Bewind het recht van werkstaking, doch liet de regeling van dit onderwerp aan de later te kiezen Constituante over.

De werking der commissie heeft niet aan het beoogde doel kunnen beantwoorden. Als het ware gesanctionneerd door de vermelde erkenning van het stakingsrecht, namen de stakingen nog in aantal toe en onophoudelijk heeft het Bewind zelf zich de zaak moeten aantrekken, hetzij dat beide partijen de punten van geschil daaraan voorlegden, hetzij dat een der Ministers met zijn persoonlijk prestige te hulp moest komen om de stakers over te halen tot het aanvaarden eener oplossing, met een beroep op hun medewerking om de jonge republiek, door hen zelf zoo gewenscht, niet zulke groote moeilijkheden in den weg te leggen. In verreweg de meeste gevallen heeft dit beroep op de gevoelens der arbeiders doel getroffen-, een bewijs van het prestige door de oude leiders der republikeinsche partij, thans de bewindslieden, in bedoelde kringen nog genoten.

De herhaalde inmenging der Regeering in arbeidsgeschillen, die meestentijds niet — of althans maar ten deele — zijn geeïndigd met bevrediging van de doorgaans overdreven eischen omtrent loon en arbeidsduur, was voor de positie van het Bewind niet onbedenkelijk. In die omstandigheden heeft het de wettelijke regeling der materie niet langer uitgesteld en bij een wet van 6 December 1910 een aantal voorschriften uitgevaardigd, die onmiddellijk in werking treden, doch later aan de goedkeuring der Constituante zullen worden onderworpen. De belangrijkste daarvan zijn de volgende. Uitdrukkelijk wordt zoowel aan de werklieden als aan de patroons het recht gewaarborgd om samen te werken tot de gelijktijdige staking van den arbeid. Zij, die deze samenwerking tusschen arbeiders of tusschen patroons trachten tot stand te brengen, te doen voortduren of te verhinderen door middel van geweld of bedreiging, en op eenigerlei wijze druk

') Verslag van den Gezant te Lissabon d.d. 7 December 1910.