Kw Bwl^. [U %m l B^P BR ZIIEROIG i OCT. 1917

Vb MAVhHllTtaBV 'AARGANG 47 .- *?o 40

VRIJ - SOCIALISTISCH WEEKBLAD

Vrijheid en Brood voor Ieder

Wij willen niet hongeren, terwijl de aarde schatten voortbrengt, die het kapitalisme laat vernietigen, omdat de verarmde massa's niet kopen kunnen!

tisch communisme. In Egypte had men een dwangarbeid voor de gemeenschap. Revillout, de vorser van het Egyptische recht, beschrijft deze toestanden als 'n soort „staatssocialisme", Het is een soort faraonisme, hetgeen misschien geweest is, wat het Russische communisme thans is. Maar deze wijze van socialisatie past niet in het kader van het tegenwoordige denken, hoe men het ook aanlegt om ons het tegendeel te doen geloven.

Zo heeft zich de kapitalistische productiemachine ontwikkeld; ze wordt begrepen door kapitalist noch massa en zij, die haar dóór hebben, zijn onmachtig om haar te beheersen en te besturen. Vandaar al die tegenstellingen en al die moeilijkheden. Dezelfde kapitalisten in hun honger naar speculatie en winst, ontwrichten de geesten en zien geen kans om dragelijke oplossingen aan de hand te doen. Men is de toverspreuk vergeten en zelf is men veranderd in een stel marionetten van eigen maaksel.

Iets dergelijks gebeurt er met de huidige staat. Die is zó gegroeid en ingewikkeld geworden, dat de staatsman, die voorheen het mecha-

(üit D. A. de Santillans boek: „De Ekonomische Organisatie van de Revolutie", dat zoeven bij de V.A.U. verschenen is. Onderstaand, fragment is aan het 5de hoofdstuk ontleend. De schrijver spreekt hier en daar speciaal over spaanse toestanden. Dit ontneemt zijn principiëlen konklusies natuurlijk niet haar waarde. Het kapitalisme is internationaal. Er mogen kleine bijkomstige verschillen zijn tussen de verschillende landen, — in hoofdzaak geldt wat voor Spanje geldt ook voor elders).

De Tantaluskwelling l) is geen fan- het Inka-rijk en die van het Egyp-

. , _ . ï • t n J.. 1 J

tasie. Wij kunnen haar opvatten als symbool van de kapitalistische maatschappij. De mens heeft dorst en kan hem niet lessen, omdat de privilegie hem zulks verhindert. Ook heeft hij honger en bezwijkt onder gevulde graanschuren, onder verrottende stapels koren. Kan men zich een groter tegenstrijdigheid indenken dan overvloed van producten aan de ene kant en daarnaast een bron van uiterste ellende anderzijds? En dit is nu de werkelijkheid van de huidige wereld.

Tantalus is de rechteloze staatsburger van welk hedendaags land ook.

Voor degene die niet uit kleinzielig eigenbelang zijn hoofd van al die wereldse ellende afwendt, is de oplossing van het vraagstuk een gewetenskwestie. Als wij grondstoffen, landerijen, werktuigen en handenarbeid in grote hoeveelheden bezitten of althans in een zodanige verhouding, dat wij allen op een hoger levenspeil zouden kunnen komen, dan moeten wij toch zo spoedig mogelijk de kunstmatige hindernissen uit de weg ruimen, die ons thans beletten gebruik te maken van al die bronnen van welvaart. Als men dus de overvloed van nuttige stoffen terstond in bezit neemt, zal niemand ze missen. En als er aan de andere kant gebrek aan bepaalde grondstoffen mocht zijn, en men er niet in mocht kunnen slagen de hoeveelheid dier benodigde stoffen te vergroten, dan verdeelt men ze onder de bevolking op grond van gelijkheid. Er zal zich geen enkel vraagstuk over differentiaal-rekening voordoen, maar enkel en alleen een eenvoudige bewerking in de goede zin des woords.

Het is niet slechts rechtvaardig, maar ook practisch, dat de overvloed genoten wordt door allen en niet, zoals nu, de nooddruft enkel is voor het grootste deel der bevolking. Om dit eenvoudige resultaat te krijgen, moet men overgaan tot socialisatie van de eigendom, tot beschikbaarstelling van de bodem aan hen, die hem willen bewerken en de machines onder controle van de arbeiders, de studeerkamers onder leiding van mannen der wetenschap stellen, enz. enz.

Enkele late profeten voor het economisch individualisme van de Mancherterschool, als F. S. Nitti, ergeren zich al aan het blote denkbeeld van een communistische volkshuishouding. En toch zal men nergens meer evenwicht ontmoeten dan in een communistische vorm van economie, of althans in een streven naar communisme door middel van regelende plannen, welke zowel het productie- als het distributiewezen van een land of een groep van aangesloten landen als een eenheid met elkaar verbindt.

De moderne ontwerpen voor welk economisch stelsel ook, veronderstellen altijd een te boven komen van het economisch individualisme, dat een wezenlijke factor van het privaat-kapitalisme is.

Wij hebben al proeven genomen met „Verstaatlichung" van de economie, met het z.g. staatskommu-

nisme. Men kent de structuur van .

' ») Tantalus is een figuur uit de griekse sagenleer, die als straf voor verzet tegen de goden in 't water geplaatst werd met een vruchtboom boven zich. Wanneer hij door honger of dorst gekweld, naar de vruchteh of 't water reikte, weken deze terug buiten zijn bereiV.

nisme nog heeft kunnen besturen, thans als slaaf van de machine zelf bestuurd wordt. Deze is vandaagde-dag machine en machinist beide!

Daarom streven wij er niet naar de posten te bezetten, welke de heren bestuurders thans innemen. Wij toch zouden niet meer kunnen doen dan zij deden en ook zouden onze daden niet verschillend van de hunne zijn. Wij zouden slechts gedweeë, leidzame instrumenten zijn van het samenstel van machines, een mechanisme, waarvan de handhaving onverenigbaar geacht moet worden met het recht op het leven, dat toch al zozeer besnoeid en te kort gedaan wordt door de gevolgen van de economische ongerechtigheid, welke tot systeem is verheven.

Volgens hetgeen wij door studie van de moderne volkshuishouding kunnen afleiden, ligt de evolutie en de feitelijke ontwikkeling in het algemeen wel in de lijn van ordening en eenheid. De arbeid is plicht, een plicht die er niet zou zijn,als men hem op een listige manier zou kunnen ontwijken. Welnu, als wij dan moeten werken om te leven, verkiezen wij dit toch te doen met zo gering mogelijke en niet met een zo groot mogelijke krachtsinspanning — vooral wanneer het sociaal noodzakelijk werk betreft, dat ons deel aan het maatschappelijk bestaan uitmaakt!

De persoonlijke smaak van den producent weegt in de moderne volkshuishouding bijvoorbeeld minder, dan in zijn beroep. Wij zouden zeggen, dat die haast helemaal geen

gewicht in de schaal legt, omdat de producent in het algemeen slechts één beweging hoeft te maken om een oneindig aantal bewegingen te voorschijn te roepen, die een volkomen afgewerkt resultaat geven. Men kan namelijk werken zonder van het hoe en waarom verstand te hebben. Dat is wel niet goed, maar dat gebeurt dan toch maar in de hedendaagse industrie, welke wij door directe bemoeiingen in haar geheel in bezit dienen te nemen.

Min of meer terugkeren tot ouderwetse opvattingen over de richtlijnen van een algemeen economisch stelsel en een wijze van

werken voorstaan, waarbij men noodzakelijkerwijs zou overgaan tot invoering van handenarbeid in plaats van mechanische arbeid, zou hetzelfde zijn als in een luchtledige ruimte een predicatie te houden over het plaatsen van ventilatoren.

Het economische leven beoogt een levendige coördinatie, niet alleen voorzover het de wijze van produceren aangaat, maar ook, omdat de bevolking dubbel, drie-, neen viermaal zo groot geworden is als in tijden van artistieke handenarbeid. William Morris heeft kostbare ebbenhouten werken vervaardigd, maar met zijn arbeidssysteem zou men de mensheid niet die meubels kunnen leveren, die zij nodig heeft en evenmin zou zijn werken sociaal noodzakelijke arbeid kunnen zijn. Om zulk werk te vervaardigen, zou men het buiten de werktijd om als kunst moevervolg op pagina 2).

PHILIPS VERDIENT MILLIOENEN.

De devaluatie, die, ook vandaag de dag nog, vele goederen, met name die uit 't buitenland komen, duurder maakt, dus het leven der grote massa's, wier loon of steun niet hoger geworden is, verzwaart, heeft nimmer al te zeer de belangstelling dier massa's gehad. Maar al te zeer beschouwde men de devaluatie als een soort natuurgebeuren, waartegen nu eenmaal niets te doen was. En men besefte maar weinig, dat het dit niet was, echter wel: een bewuste roversstreek, die een aantal bankiers en fabrikanten ten koste van geheel het volk, uithaalden.

Dat dit juist is, kan blijken uit het jaarverslag der N.V. Philips Gloeilampenfabrieken, dat zoëven verschenen is.

Er zijn daar in Eindhoven voor de aandeelhouders millioenen verdiend het afgelopen jaar.

Het batig saldo der exploitatiere¬

kening immers bedroeg ƒ 19.673.975 tegenover ƒ 4.063.910 over het vorige boekjaar.

De valutawinst, geboekt door de depreciatie van de gulden, bedroeg ƒ 10.107.156.

De geldomzet is gedurende het verslagjaar aanzienlijk gestegen. De hogere omzet en de uitbreiding van de belangen in overzese en andere gebieden brachten mede een voorbereiding van nieuwe investeringen, waarvoor thans reeds ƒ 3.000.000.— wordt gereserveerd.

Alleen aan de depreciatie van de gulden 10 millioen verdiend! En in totaal bijna 20 millioen gulden winst over één jaar. Verdiend door 40.000 man personeel. D.w.z. 500 gulden is per man per jaar uit de arbeid geperst, waarmee de couponnetjesknippers, die niets uitvoerden dan 'hun geld lenen, gaan schuiven!

En dan betwijfelen sommigen nog, dat deze maatschappij op het beginsel van de diefstal is gebaseerd!

Mussolini wantrouwt de Voorzienigheid

Hij houdt meer van gehéél-zichtbare beveiliging

De „heilige vader" der katholie- met leden van de militie; de keur- emigranten, enz. in geheel Oos-

V UCX XVCl U1UHC-

ken, de heer paus Pius, heeft in een diskours met zijn kardinalen omtrent Mussolini uitlatingen gedaan, die opmerkenswaardig zijn. Hij sloeg Benito's arbeid ten gunste van de maatschappelijke „orde" hoog aan en beweerde (paar aanleiding van mislukte aanslagen die indertijd op hem gepleegd zijn) dat Mussolini zich blijkbaar in de speciale belangstelling van de» Lieven Heer mocht verheugen. Letterlijk zeide Z.H.: „De Voorzienigheid beschermt Mussolini op bijna zichtbare wijze".

Blijkbaar is het met het godsvertrouwen des heren Mussolini niet zo bijster best gesteld. Hij durft het tenminste op zijn reis niet erg aan met gods „bijna zichtbare" bescherming en prefereert een enigszins meer zichtbare reële bescherming. Die lijkt hem blijkbaar meer afdoende en wat meer „safe".

De gepantserde speciale kogelvrije salontrein, welke den Italiaansen dictator vervoerde, nam zijn weg door Oostenrijk en op verzoek van de Italiaanse regering, echter op kosten der Oostenrijkse, waren maatregelen van veiligheid getroffen die althans in de Oostenrijkse geschiedenis hun weerga niet vinden.

Het is een afstand van 120 kilometer van den Brenner tot Kufstein. Deze hele afstand door Oostenrijk was de spoorbaan door militairen afgezet. Elke 15 meter aan weerszijden een man met het geweer in de aanslag, om over de slaap van den Italiaansen dictator te waken, alle aandacht gespitst op het onderdeel der seconde van het voorbijvliegen van de trein in de duistere nacht. Maar het bleef niet bij duizenden militairen, die aangevuld waren

XUCb ACVACAJL V QU UO j «v AVV-U».

troep der gendarmerie was eveneens in Innsbruck geconcentreerd, evenals de politie-experts uit Weenen.

Dr. Skubl, de staatssecretaris voor veiligheid, de vroegere chef der Weense politie, heeft verscheidene dagen in Innsbruck verblijf gehouden en de hele politiedienst georganiseerd. Dagenlang is dr. Skubl met de prefecten van Innsbruck, Schwarz en Kufstein onder-, weg geweest langs de gehele route, bruggen, tunnels en alle punten waar de spoorbaan toegankelijk is, inspecterend. De vreemdelingenpolitie ontwikkelde tegelijkertijd te Innsbruck een activiteit als nooit te voren. Zelfs in de jaren dat Oostenrijk voor zijn bestaan moeststrijden en dagelijks de bommen ontploften, die de wegbereiders moesten zijn voor de ware Duitse cultuur, was de controle op de inkomende vreemdelingen niet zo nauwkeurig als nu. Bovendien is er geen huis langs de gehele spoorbaan, dat niet van zolder tot kelder doorzocht is of het „anarchistischen booswichten" soms een schuilplaats kon bieden.

Van het ogenblik af dat de trein met den duce de Brenner-grens passeerde, hebben Oostenrijkse legervliegtuigen hem tot de Duitse grens geëscorteerd. Particuliere toestellen mochten gedurende die tijd niet boven Tirol vliegen.

Vijftien minuten vóór de trein van Mussolini reed een andere trein om te controleren, of de spoorweg veilig was.

Personen die bij de regering niet al te goed staan aangeschreven, waren bij wijze van voorzorg tijdelijk gearresteerd.

Alle politiek onbetrouwbaren,

emigranten, enz. in geheel Oostenrijk werden streng bewaakt en een groot aantal lieden was verplicht zich voortdurend bij de politie te melden.

In Duitsland was de comedie nog een beetje erger.

Op de hotels, pensions en particuliere huizen langs de gevolgde route werd een scherp toezicht gehouden. Kelders en zolders moesten worden afgesloten en de bewoners moesten zorgen, dat geen onbekende personen binnenkwamen. Iedereen moest een verzekering geven, dat men geen vreemden zou toelaten en opgaaf doen aan de politie van alle vrienden, die werden uitgenodigd om den Duce van de ramen uit of van balkons af te zien. Dagbladcorrespondenten hebben ieder vijftien fotografieën van zichzelf moeten inleveren voor zij een perskaart ontvingen. Fotografen mochten alleen kleine camera's gebruiken van het Leika-model.

De bewaking van de spoorlijn München-Berlijn was navenant. Een schildwacht met geladen geweer was op post gezet op elke 50 meter van de spoorlijn, welke de trein van Mussolini volgde, toen deze zich van München naar Berlijn begaf. Deze buitengewone veiligheidsdienst, is Vrijdagmiddag ingesteld en de bewaking duurde de gehele nacht. Leden van de arbeidsdienst en van de S.S. zorgden voor de verbinding tussen de schildwachten. De kleinste brug werd door üentallen manschappen bewaakt en bij de ingang van de tunnel nabij Erlangen scheen een geheel bataljon te zijn gemobiliseerd.

Reuter meldt uit Metz, dat streng toezicht wordt geoefend aan de Duitse zijde van de Frans-Duitse

grens, teneinde te voorkomen, dat anti-fascisten Duitsland binnendringen. De grenscontrole staat onder leiding van Gestapo en politie en is zeer streng. Niet alleen worden de paspoorten nauwkeurig nagegaan, doch ook de bagage wordt zeer zorgvuldig gecontroleerd. Ook kranten worden als het ware gespeld om na te gaan, of zij geen anti-fascistische lectuur bevatten. Reuter veronderstelt, dat deze maatregelen van Duitse zijde in het bijzonder noodzakelijk worden geacht, omdat ongeveer achtduizend Italiaanse anti-fascisten in het departement van de Moezel woonachtig zijn. Het verluidt, dat agenten van de geheime dienst uit Duitsland naar Lotharingen zijn gezonden, om deze Italianen nauwkeurig gade te slaan. Zeker is, dat de Duitse grensautoriteiten een volledige lijst van deze lieden in hun bezit hebben.

Alle automobielen op de wegen naar München worden aangehouden en doorzocht. Vaak gebeurt dat drie- of viermaal.

De Gestapo heeft voorts alle woningen langs de spoorwegroute van de Oostenrijkse grens tot München toe huis voor huis onderzocht.

Het opvallendst was het vertoon van de S.S.-lieden in München. Een 20 a 30.000 leden van deze speciale stormtroepen waren in de Beierse hoofdstad geconcentreerd om een solide dubbele haag te vormen, waartussen door HitIer en Mussolini hun „triomfantelijke" intocht in München konden hcuden.

Maar deze beveiliging door de „Duitse vrienden" scheen Mussolini schijnbaar nog niet afdoende. Naar verluidt zijn honderden geheime Italiaanse agenten ter ondersteuning van de Duitse politie aangekomen, terwijl de te Berlijn wonende anti-fascistische Italianen tijdelijk onder bijzondere controle staan.

Ook voor de veiligheid van den (Vervolg op pagina 2).

Spaans Nieuws i

Enkele weken geleden brachten wij het bericht, dat Joaquin Ascaso, President van de Verdedigingsraad van Aragon, lid vau de FAI, gearresteerd was wegens juwelen-diefstal. Enige dagen later deed net gerucht de ronde, dat hij ter dood veroordeeld en terechtgesteld was.

Dit gerucht blijkt thans niet juist te zijn geweest. Volgens eelt telegram van Havas, werd hij op 18 September j.1. weer in vrijheid! gesteld, nadat door de CNT gedreigd was met «en algemene werkstaking.

Wij zijn zeer verheugd, dat Ascaso weer temidden van de strijdende kameraden is teruggekeerd en voor zover wij hem kennen, zullen de Stalinisten, die Z&0 arrestatie bewerkstellig'Hn Jeen gfoot genoegen beleven vin hun infame handelwijze.

Thans blijft hun nog de ultimo ratio over: de sluipmoord.

„Independant News" meldt, in verband met de val van Santander:

„Donderdagmorgen tegen 6 uur begaven drie kommissarissen met de sovjetster op de uniformen, zich naar een vooruitgeschoven post van de legionairs. Zij boden de overgave van de stad aan en deelden tegelijkertijd' mede, dat een batallon van de F Al-milities, dat zich op de rechterflank had verschanst, besloten had, tot de laatste man door te strijden.

De namen van deze drie kommissarissen, die een „ereplaats" zullen innemen in de harten van het revolutionaire proletariaat, zijn:

Pedro Vega, Kommandant van d: Guardia de Asalto; Angel Botella, Kommandant van de milities; Luis Terez, Kapitein van de milities".

De guardia Civil en de Asalto onderwierpen zich, evenals te Malaga vóór dat de fascisten in de stad waren. Een deze „antifascisten" werden door de Valencia-regering gehandhaafd, terwijl duizenden revolutionairen in de gevangenissen zitten.

Bekend is ook het feit, dat vlak voor de val van Bilbao, alle officieren van de republikeinse troepen naar de fascisten overliepen en dat de regering van Euzkadi, voor de ontruiming der stad 52 militanten der FAI, die voorgesteld hadden de stad te verwoesten, voor dat zij door de fascisten bezet werd, liet gevangen nemen en in de gevangenis opsluiten, waar zij in handen der beulen van Franco vielen en terechtgesteld werden.

In het nog niet door de fascisten bezette gedeelte van Asturië en León hebben de revolutionairen gebroken met de centrale regering van Valencia. Zij hebben een autonome raad gevormd en t de oude regeringsvorm afgeschaft, i Zij menen, en terecht, dat zij beter op eigen kracht kunnen vertrouwen dan op de hulp van Va-

■ lencia. Thans zullen zij zich tenminste niet door verraad laten overrompelen, zoals dat bij To-

: ledo, Malaga, Bilbao en Santan; der het geval was.

Het schijnt inderdaad, dat hun

■ kracht aanmerkelijk gegroeid is, want de laatste weken is de op-

. mars van de beschavingbrengende legionairs aanmerkelijk vertraagd, t zo niet geheel tot staan gebracht.

Volgens een bericht uit Madrid ~ is de kommissaris voor openbare ' veiligheid te Madrid, Vasques Valdominos, lid van de Socialistische Partij, vervangen door Tomas II1 leza, lid van de Kommunistische Partij.

„Liga Sinjaal" bericht, dat „Krylenko, gedurende lange jaren minister van „Justitie", wordt vervangen door den waardigen Stali s nist Ovseenko, die als sovjet-kon-

- sul te Barcelona de vervolging en

- afslachting der Spaanse revolutioe nairen organiseerde. Die schoft

heeft het vertrouwen van den n bloedhond (Stalin) verdiend". (Uit het „Sovjet-slachthuis").