29STE JAARGANG ZATERDAG II NOVEMBER 1922 45

D t Melaali) t mt?Mr

Weekblad van den Algemeenen Rederlandscben iftetaalbewerkersbonl

– Arbeiders aller Landen Vereenigt Ui "i

REDACTEUR: Q. VAN DER HOUVEN Adres van Redactie en Administratie; Hemonylaan 24, Amsterdam 11 Telefoon Z 6175 ——

t Kennis is macht; Eenheid kracht.

ABONNEMENT: Bij vooruitbetaling per jaar. . . i ! Ir. f 1.50 Voor Buitenland verhoogd met porto. Losse nummers . , . . . . . . . . . , o.ob

Stukken van algemeenen aard moeten uiter 1 ij k Maandags, Bondsnieuws en advertentiën Woensdagsmorgens zijn ingekomen,

ADVERTENTIËN Gewone advertentiën per regel f 0.30 Aanvragen voor personeel •••<•••» 0.20 Afdeelingsadvertentiën 0.20

OFMAG 35.350 Offieiëeie fflededeelingen. Deze week wordt het contributiezegel op de 45e week in het Bondsboekje geplakt. ♦ * * Het is den laatsten tijd weer erg, zooveel strafport er door ons betaald moet worden voor brieven, die niet voldoende gefrankeerd zijn. Wij dringen er daarom bij onze afdeelingsfunctionarissen nogmaals op aan, steeds nauwkeurig na te gaan of de frankeering in overeenstemming is met het geldende tarief. * * * We verwijzen de Arasterdamsche metaalbewerkers naar het op de tweede pagina voorkomend artikel lets overeen jongensstaking en waarheid s 1 ie f d e.” Een Modei-onderneming. Op 3 Augustus van dit jaar heeft de oudste vennoot van de firma Gebr. Stork en Co. te Hengelo den dag beleefd, dat hij vóór 50 jaar aan deze onderneming verbonden was. Hij was toen buitenslands, hetgeen echter niet verhinderd heeft, dat hij vanuit Hengelo met tal van brieven en telegrammen gehuldigd is. Op de 18 Oct. j.l. gehouden jaarvergadering van de personeelvereeniging, waarvan de jubilaris voorzitter is, heeft hij een rede gehouden waarmee hij één en ander uit zijn 50-jarige loopbaan heeft verteld. De „Hengelosclie Fabrieksbode” bevat een uitvoerig verslag van die rede, dat zeker waard is gelezen te worden om de daarin voorkomende bijzonderheden. De Hengelosche onderneming is reeds talrijke malen het voorwerp van veler belangstelling geweest en hij gelegenheden als nu weer bij het 50-jarig jubileum van den oudsten vennoot, wordt inde burgerpers de lofzang jegens de heeren Stork aangeheven. Op de groote verdienste dezer industriëelen wenschen we niets af te dingen. De firma Stork en Co. is een onderneming van meer dan gewone beteekenis en ook als we het verslag van de rede van den heer D.W. Sortk lezen, krijgen weden indruk dat hier mensenen aan Â’t roer gestaan hebben en nog staan, die met veel energie en noeste vlijt hebben gewerkt en overigens als menschen, wie niets menschelijks vreemd is, naar hun beste inzichten ook voor de belangen van hun personeel een open oog hebben gehad. Dat die inzichten de onzen niét zijn, doet niets af aan de waardeering die men voor knappe werkzame menschen kan en moet hebben. De heeren Stork hebben gewerkt aan de vervolmaking van hun model-inrichting in zuiver kapitalistische lijn en binnen de grens van de belangen van zichzelf en de kapitaalgevers ook gedaan, wat hun hand in het belang van het personeel te doen vond. Met aardsvaderlijke bezorgdheid hebben zjj voor en over het personeel gewaakt, daarbij pogende om bet lot der arbeiders binnen de grenzen van het kapitalisme zoo draaglijk mogelijk te maken, en het devies van de oude Romeinen: „geeft het

volk brood en spelen”, volledig in toepassing brengend. Het ideaal heeft steeds voor oogen gestaan om de onderneming iets aparts te doen zijn, liefst geïsoleerd van de overige industriëele wereld. Daarnaast is niets nagelaten orn de arbeiders afzijdig te houden van den algemeenen strijd der arbeiders, een poging, waarin de directie tot heden wonderwel geslaagd is. De arbeiders van de firma Stork hebben het inde kapitalistische maatschappij een tikje beter dan de meeste hunner klassegenooten. Ze zijn gewaarborgd tegen nood bij ziekte, ouderdom etc. en verder wordt gezorgd voor ontspanning en ontwikkeling. De wetenschap ~,het nog zoo slecht niet te hebben” en dat ~vader” Stork het overigens wel zoo goed mogelijk voor hen zal maken, doet hen in kalme berusting voortleven. Aan de naastenliefde van dë firmanten willen we niets tekort doen, maar veroorloven ons toch de opmerking, dat het streven van de heeren Stork niets anders is geweest en nimmer iets anders zal worden dan het belang van de onderneming. Als andere ondernemingen minder voor hun personeel doen dan de firma Stork, dan vloeit dit niet voort uitgeringer ontwikkelde naastenliefde. Voor het behartigen van dë personeelbelangen volgt de firma Stork en Co. een systeem, dat het meest parallel loopt met de belangen der onderneming en dat naar het inzicht der directeuren-aandeëlhouders, evenals van Houten’s Cacao, het best en goedkoopst in ’t gebruik is, althans op den langen duur. Wij zien dan ook al het goede dat de firma inden loop der jaren voor haar personeel heeft gewrocht niet anders dan als een afbetaling op hetgeen toch in eenigerlei vorm verricht had moeten worden. Een onderneming ais die te Hengelo heeft een corps geschoolde werklieden noodig, menschen, die aan het bedrijf gebonden moeten worden, opdat niet andere ondernemingen gaan strijken met de krachten door de firma opgekweekt. Het is in alles het belang van de onderneming wat de doorslag heeft gegeven bij het nemen van maatregelen ten behoeve van het personeel. Aan de vakbeweging heeft gansch de familie Stork een puist gezien en dat is alleszins begrijpelijk waar het menschen betreft, die bet standpunt huldigen, dat zij in overleg, of althans met wat daar op gelijkt, met en voor haar personeel willen zorgen. Het personeel interesseert zich niet voor de vakbeweging,, omdat ze het daarmee, althans op dit oogenblik, toch nie beter kan krijgen. In hun naïviteit verliezen de arbeiders van de modei-onderneming uit het oog, dat het in alles de vakbeweging, nationaal zoowel als internationaal, is, die het stimulans vormt waarmede ook het levenspeil van hen wordt beïnvloed. Zij, verbonden aan een modei-onderneming met een tikje meer welvaart dan anderen, zien, zoodra de arbeidsvoorwaarden inde overige industrie naar omlaag gaan, eveneens hun arbeidsvoorwaarden in dalende richting bewegen. Het eenige verschil is steeds het tikje meer welvaart dat zij op anderen voor hebben, doch waarmede de onderneming rust in haar bedrijf houdt. Zoodra de firma , er voordeel inzag, sloot zij zich aan bij den

Metaalbond en gaf daarmee het bewijs, dat zij op sociaal-economisch terrein, in tegenstelling met haar arbeiders, wel haar invloedssfeer tot buiten de grenzen van haar gebied wens elite te laten gelden. Misschien klemt dat op het oogenblik niet zoo sterk, hetgeen te verklaren is uit het feit, dat de loonsverlaging, die het personeel thans moet slikken, er gekomen is, zonder overleg met den Metaalbond. Maar in elk geval, de firma is aangesloten bij een werkgeversbond en zal ongetwijfeld krachtig medewerken om diens invloed te versterken. Als lid van de Eerste Kamer heeft de heer D. W. Stork zich in politiek opzicht evenmin onbetuigd gelaten en niet geschoomd om sociale maatregelen, door de regeering gewenscht, te bestrijden. Dit alles moest het personeel de overtuiging geven, dat de weinige meerdere welvaart die het, in volkomen afhankelijkheid overigens, geniet, tenslotte wordt beïnvloed door hetgeen buiten de grenzen van de Stork-ondememing zich af speelt. Men moest inzien, dat Hengelo niet is als ’t China van weleer, beschermd door hooge muren, doch dat de maatschappelijke gebeurtenissen ook de handelingen en verrichtingen van de leiders eener modelinrichting beïnvloeden. Bij al de verzorgende maatregelen, die de familie Stork voor haar arbeiders aan den dag legt, blijft voor ons, menschen van de vakbeweging, deze groote tegenstelling bestaan, dat zij een groep van arbeiders opkweekt, die egoïstisch staat tegenover haar klassegenooten, die tenslotte toch ook voor haar werken, strijden en offeren. Alleen met arbeiders, die weten te strijden voor hun rechten, zullen wede wereld hervormen, doch niet met menschen die in volkomen afhankelijkheid zich laten verzorgen door industriëelen, wier eenige oogmerk tenslotte toch is om hun onderneming, die met h u n geld gefinancierd wordt, hun ‘ kapitaal doet aanwassen, met volkomen onmondigheid van hun arbeiders, steeds winstgevender te maken. Het Congres van den Int. letaaibewerkersbond in Tsehecho-Slowakije. (Slot.) De redacteur Weigel hield een breed opgezette rede over de werking der Bedrijfsraden en eischte van de regeering, inde desbetreffende wet de volgende grondstellingen op te nemen : ie. Bedrijfsraden behooren të worden ingevoerd in alle bedrijven (ondernemingen), waarin minstens 20 arbeiders werkzaam zijn. 2e. Aanneming en ontslag van werknemers mag alleen met toestemming van den bedrijfsraad (ondernemingsraad) plaats hebben. 3e. De bedrijfsraden behooren een vérstrekkend medebeslissingsrecht te hebben in alle vragen der productie. Zij tnoeten het recht hebben alle gegevens te controleeren die daarop betrekking hebben. 4e. De opmerkingen of voorstellen der bedrijfsraden op verbetering der bedrijven,

vervolmaking der technische inrichtingen en bescherming der arbeiders tegen ongeval enz., invoering van werkmethoden en dergelijken, moeten, wanneer de doelmatigheid daarvan aangetoond kan worden, uitgevoerd worden. se. Eens per maand behoort de ondernemer'aan den bedrijfsraad een nauwgezet verslag te geven over den toestand van zijn onderneming. In alle ondernemingen, waarin een raad van beheer bestaat, hebben de bedrijfsraden het recht gedelegeerden inde vergaderingen van raad van beheer en raad van commissarissen af te vaardigen. 6e. Alle sociale, het welzijn der arbeiders bevorderende, instellingen, zullen onder controle der bedrijfsraden behooren te staan. 7e. De arbitrage-commissies (scheidsgerechten) behooren belangrijk uitgebreid te worden en moeten uitvoeringsrecht bekomen. Het ligt op hun weg de hiervoorgenoemde rechten zoo ver mogelijk uitte breiden, teneinde in staat te zijn, de uit de werking der bedrijfsraden voortsprukende sabotage der ondernemers te kunnen keeren. Ten einde eene gelijke uitvoering in de toepassing der wet mogelijk te maken, behoort een raad van beroep te worden ingesteld die in hoogste instantie beslist. Ineen tweede resolutie werd verder uitgesproken wat aan ontwikkelings- en opvoedingswerk nog te verrichten is, waarbij het hoofdbestuur opdracht kreeg het noodzakelijkste uitte voeren. Over de internationale betrekkingen hield de Int. secretaris lig een referaat, waaraan ik een afzonderlijk artikel hoopte wijden. > Ook het onderwerp: Arbeidersrecht en Sociale Wetgeving werd uitvoerig behandeld, waarbij werd uitgesproken wat de arbeidersbeweging op dit gebied nog te eischen heeft. De verkiezingen van het nieuwe hoofdbestuur liepen vlot van stapel; de aftredende functionarissen werden eenstemmig herkozen . De besprekingen op het congres waren zakelijk; alle afgevaardigden waren bezield met den wensch het beste voor hun bond en de arbeidersbeweging te scheppen. Het is een verheugend verschijnsel voor deze jonge organisatie dat hun vertrouwenslieden reeds zoo goed organisatorisch geschoold en klassebewust zijn. Dat deze organisatie ook bij de buitenlandsche zusterorganisaties als een volwaardig lid van den Internationalen Metaalbewerkersbond wordt aangemerkt, bewees de aanwezigheid vaneen groot aantal buitenlandsche gasten, die het congres tfijwoonden en de verhandelingen met belangstelling volgden. Vertegenwoordigers hadden gezonden ; de Duitsche, Engelsche, Oostenrijksche, Hongaarsche, Belgische, Hollandsche, Deensche, Noorsche en Zwitsersche Metaalbewerkersbonden. Uit deze sterke buitenlandsche delegatie blijkt tevens, dat de Internationale betrekkingen der Metaalbewerkers aller landen steeds vaster en inniger worden en niet meer te, verbreken zijn.