hnd er, die de schuld draagt. Is het de arbeider niet, dan is het de vakvereeniging en als het deze niet is, dan is het deze of gene bestuurder. Maar hij zelf voert steeds een onbesmet blazoen. Ook nu hebben de arbeiders het weer gedaan. Die zijn begonnen met de samenwerking te zoeken en ja, toen waren wij wel gedwongen hetzelfde te doen, aldus de heer Stork. Als deze volgorde juist was, zou dit natuurlijk nóg niet bewijzen dat de beschuldiging van den heer S. juist is. Want wat was dan de oorzaak van het gev o 1 g dat de arbeiders, de economisch zwakkeren, de samenwerking zochten? Maar ze is niet juist! Immers wijlen D. W. Stork was de oprichter van de Vereen, van Nederl. Werkgevers en hij was het die ook in andere opzichten de samenwerking met zijn groepsgenooten niet versmaadde. En dat is langer geleden dan de Metaalbond oud is en ook langer, héél wat langer, dan de eenigszins beteekenende organisatie van uw personeel, mijnheer C. F. Stork! En denk verder ook eens a.u.b. aan uw eigen rol in het vereenigingsleven der werkgevers ! Ziehier nu de groote inconsequentie in het leven dezer menschen. Zélf op samenwerking uit, ondanks sterk economisch overwicht, konden ze van hun arbeiders, de economisch zwakkeren, die samenwerking niet hebben.- Veel geld bestedende aan de ontwikkeling en de opvoeding der arbeiders, negeerden ze nochtans het meest eigene product van des arbeiders initiatief: de vakvereenigingen. De redacteur herinnerde er reeds aan bij het doodsbericht van D. W.: nog nooit namen de heeren aan de conferentietafel plaats. Valt het te verwonderen dat bij een dergelijke houding der heeren Stork ook velen wantrouwig staan tegenover de sociale bepalingen op deze fabriek ? Toch weten we daarvan meer te waardeeren dan de heeren denken, al vergeten wij natuurlijk niet dat ook de arbeiders hiervoor vaak zware offers moeten brengen en ook de fabriek zeer groot belang heeft bij het voortbestaan dezer bepalingen. Toch zouden wij hier van een gelukkige coïncidentie (samenloop van omstandigheden) kunnen spreken, ware het niet dat er grond is voor de vrees dat deze bepalingen worden misbruikt om de ge.nteresseerden te verstarren in hun groepsbelang. Deze vrees nu wordt in niet geringe mate gevoed door de houding der heeren Stork tegen de vakbonden. Immers, wanneer de sociale bepalingen niet zijn ontsproten uiteen banale speculatie op het egoïsme der arbeiders, met de bedoeling hen daardoor af te leiden van den grooten algemeenen strijd om sociaal recht, dan ware een andere houding plicht gew e es t. Wel lezen wij nu tot ons genoegen, dat de heer C. F. bij zijn jubileum tot de erkentenis is gekomen, dat ook de vakvereenigingen veel hebben gedaan voorde bevordering van de belangen van zijn personeel, maar voor ons gaat het er maar om, of hij steeds naar deze verklaring heeft gehandeld. Met eenige feiten van recenten datum zouden wij het tegenovergestelde kunnen aantoonen. Bij een blijde gebeurtenis als een veertigjarig jubileum willen wij echter niet onaangenaam zijn. Alleen willen wijden jubilaris in gemnede aanraden ook eens in deze richting te zoeken als mogelijk één van de oorzaken van de minder goede verstandhouding. Onze conclusie is, dat er tusschen de theorie en de practijk van den heer C. F. Stork nogal verschil bestaat. En wanneer dat kon veranderen, zouden de verhoudingen daar allicht bij winnen. Langs Noord en Merwede. (L. Sm.) Bij L. Smit en Zn. te Kinderdijk, de groote werf en machinefabriek, is nu alle hoop op vacantie vervlogen. Niet dat het al te laat in het seizoen is, want het weer is nog goed. De bewuste baggermolen is ook klaar, maarde chef deed de mededeel! ng dat het bedrijf niets had verdiend en er geen vacantie gegeven kon worden. Eigenlijk worden de 400 man aan het werk gehouden opdat zij ten minste een snee brood verdienen. De vacantie-actie bij L. Smit en Zn. is nu af. De bewoners van Kinderdijk hebben op 16 September tot hun groote verbazing 23 booten met meetinggangers en allerlei vlaggeii, doeken en muziek voorbij zien varen. Alles ging naar Dordt. Wat een Volk, wat een volk! Enkele vastgewortelde echte Kinderdijkers spraken er smalend pyer en noemden het onzin en yerderf. An-

deren beredeneerden het zoo, dat vacantie en staatspensioen b.v. nog zoo slecht niet waren. Zoo is er weer heel wat gepraat. Een paar Kinderdijkers trokken er een les uit en werden lid van onzen Bond. En zoo zijn er nog meer die het wel weten en voelen, maar men wacht op elkaar. Laten ze nu toch komen, de jonge kerels van L. Smit, Smit en Co., Kloos, J. Smit Czn. en werf „De Noord”. Het wordt nu toch langzamerhand tijd. Bij Kloos bemoeit de bekende baas Karnerling zich nog aanhoudend met persoonlijke aangelegenheden van zijn onderhoorigen en weet nog steeds zijn positie met razen, vloeken en vechten hoog te houden. Het personeel denkt er nog dikwijls aan dat zij er een bedrijfsleider uit sloegen en baas Kamerling inde plaats kregen. Onder het personeel is veel achterdocht, wantrouwen en verraad. De baas weet alles direct. Velen zoeken naar ander werk en zij die al weg zijn getuigen nogal eens openlijk dat ze blij zijn niet meer bij Kloos te werken. In het Centrum van de directie en leiding is het nu kalm en rustig bij Kloos. Men redt zich daar nu zonder politie, maar op de werf is het nog hommeles. Kameraadschap is er bij Kloos niet meer. KOOPT NIET IN OE WINKELS, DIE NOG „KWATTA-SICKESZARTIKELEN VOERENI Diverse acties te Utrecht. (G.) Na de gevoerde een vrijwel goed geslaagde acties bij de diverse leden van den Metaalbond, hebben wij ook verzoeken in gelijken geest ingediend bij de N.V. Machinefabriek „Venco” en de N. V. Machinefabriek „Drakenburg. Aan de afd. Utrecht van den Bond van Smedenpatroons hebben wij wijziging gevraagd van Art. 7 en een aanvullende bepaling omtrent vacantie inde loopende colectieve arbeidsovereenkomst. Zooals reeds in „De Metaalbewerker” van 18 Augustus was medegedeeld, hadden wij van de afd. Utrecht van den Metaalbond bericht ontvangen, dat, behalve van de fa. Rencker en Zn., de toezegging was verkregen van de fa. Jansen en Sutorius en N.V. Machinefabriek Hoogenlande v.h. Pannevis en Zn. voor doorbetaling met xoo pCt. loon van de chr. feestdagen en invoering van 3 vacantiedagen eveneens té betalen met 100 pCt. loon. Op de andere punten van ons verzoek zou binnenkort nader teruggekomen worden. De vacantietijd is nu wel voor de meesten geëindigd, zoodat wij hopen dat wij ook inderdaad spoedig omtrent onze andere verzoeken besprekingen kunnen voeren. Alleen zijn wij niet bijster goed te spreken dat het mogelijk is dat de fa. Rencker en Zn. zich maar van den domme houdt. Een firma, die nog bestaat bij de genade van eenige groote fabrieken die wel aan onze verzoeken hebben voldaan, zou verstandiger doen om geen schuilevinkje te spelen. Van de N.V. Machinefabriek „Drakenburgh” mochten wij na een gehouden conferentie heden bericht ontvangen, dat zij bereid was de erkend chr. feestdagen, voor zoover deze niet op een Zondag vallen, met 100 pCt. door te betalen. Verder geeft zij 3 vacantiedagen per jaar met behoud van het volle loon aan hen die minstens een jaar in dienst zijn. Aan de directie van de Machinefabriek „Venco” zonden wijde bekende verzoeken en o.a. een regeling voor uitkeering bij ziekte. Deze verzoeken hadden wij 9 Augustus ingediend' en op 3 Septemberwas het noodig om een herinneringsschrijven te sturen. Wil deze directie nu de goede gewoonte, die te Utrecht bestaat,. n.l. van goed overleg, saboteeren ? Laten de weinige menschen, die op deze fabriek nog ongeorganiseerd zijn, eens bedenken hoe de behandeling is en laten zij dan eindelijk eens begrijpen, dat door schouder aan schouder inde organisatie te staan, het mogelijk is gerechtvaardigde verlangens ingevoerd te krijgen. Met het bestuur van den Bond van Smedenpatroons hadden wij een zeer geanimeerde conferentie. Het bleek, dat er eenige werkgevers waren, die meenden, dat er vooral op het punt van vacantie onoverkomelijke bezwaren waren. Het viel ons niet moeilijk om aan te toonen, dat met een beetje goeden wil (en die is er bij de groote meerderheid van het bestuur) een vacantieregeling wel in te voeren was. Wij konden met de beste verwachtingen over de te nemen beslissing inde ledenvergadering huiswaarts keeren. Hoe denken onze burgersmeden (de gezellen n.1.) over dezen gang 1 van zaken ? Voelen zij nu den tijd niet ge- j komen om hun ongeorganiseerde collega’s : uit den slaap wakker te roepen ? 1 Komt vrienden, dezen yuntet moet pn- t

– der uw branche eens aangepakt worden. Te t lang reeds profiteert de maffer van de door de organisatie behaalde voordeelen, zonder 1 daaraan op eenigerlei wijze bij te dragen. 1 Van de afd. Utrecht van den Bond van 1 Loodgieterspatroons hebben wij eindelijk eens antwoord ontvangen. Als is het niet > veelzeggend, het kan de eerste stap zijn tot verdere onderhandelingen. Met gelangstel-1 ling lazen wij uit het verslag va,n de jaarvergadering, dat de afd. Utrecht voorstander is vaneen landelijke overeenkomst. Het ■ kan ook beteekenen dat zij voor invoering vaneen plaatselijke overeenkomst is. Zooals meermalen reeds gezegd, zijn wij tot overleg bereid. ♦ * ♦ Voet bij stuk houden. Eveneens in „De Metaalbewerker” van 18 Augustus moesten wij constateeren, dat bij de N.V. Utrechtsche Fabriek voor Centrale Verwarming en Constructiewerken v.h, H. Zimmermann, de collectieve arbeidsovereenkomst, geldend voor het burgersmedenbedrijf, niet nagekomen werd. Wij hebben zonder meer stipte nakoming van de bepalingen geëischt, n.l. betaling van overwerkpercentage bij overschrijding van de 48-urige werkweek. De firma wil nu niet langer meer dan 48 uur per week laten werken en stelt ons aansprakelijk dat het weekinkornen van het personeel gedaald is. De firma kan gerust zijn. Wij aanvaarden deze aansprakelijkheid ten volle. Wij zouden niet verantwoord zijn indien wij op de ontduiking niet de aandacht gevestigd hadden. Wij zullen het personeel duidelijk moeten maken dat men niet alleen bezig was eigen arbeidsvoorwaarden te verslechteren, doch ook die van zijn mede-arbeiders, werkzaam op andere werkplaatsen. Wij schreven aan het hoofd van dit stukje: voet bij stuk houden. Niet ten onrechte, want wat onze leden zonder protest toegelaten hebben bij deze firma, is onverantwoordelijk. Wij kunnen toch zeker wel van onze leden eischen dat zij ons met in te voeren verslechteringen op de hoogte houden en die maar niet ineen onder-onsje met den werkgever aanvaarden. Intusschen zullen wij op deze smederij niet één, maar meerdere wakende oogen houden. -f * * Het voet bij stuk houden geldt ook voor personeelen w'aar een fabrieksraad of tarievencommissie ingesteld is. Ook daar zijn afspraken over loon en arbeidstijd zonder overleg met het bestuur ontoelaatbaar. Vandaag moet de firma overwerkvergunning hebben voor een ditje en morgen voor een datje en hoe onschuldig de zaak ook lijkt, er schuilen groote gevaren in, vooral als het voor opluistering geldt van opgeschroefde feesten. Meer ervan te zeggen vinden wij overbodig, temeer waar het slechts op een enkele fabriek is voorgekomen en, naar wij hopen, voor het laatst. Uit de Afdeelingen. DORDRECHT, (v. H.) De landdag is hier schitterend geslaagd. Heel Dordrecht stond in hel teeken van onze beweging. Inde havens, inde straten en op de pleinen, overal trof men onze troepen aan. Nimmer zag Dordrecht zooveel menschen, die optrokken voor een gemeenschappelijk doel, bijeen. Het was een groote, goede en blijde dag voor onze beweging. Een dag die moed geeft voor de toekomst en vertrouwen en geloof in onze beweging tot uiting doet komen. Onze stakers van „De Schelde” werden overal luide toegejuicht. Er waren 23.000 demonstranten. GRONINGEN. (W. H. S.) De 16 September-deraonstratie is weer achter den rug en wij kunnen als metaalbewerkers met genoegdoening op dezen dag terugzien. Velen onzer makkers hebben inde week daaraan voorafgaande hun beste beentje voorgezet. Op Maandag xo Sept. hadden we met een groep werkers een vergadering belegd en 23 man gaf zich op om onze leden aan huis te gaan bezoeken, hun een circulaire ter hand te stellen waarin ze werden opgewekt voortaan wekelijks flink op de steunlijsten te teekenen en om aan de 16 September-meeting deel te nemen. Levens zou getracht worden hun alvast een meetingkaart te verkoopen. 117 kaarten werden op deze wijze in voorverkoop verkocht. Dat was dus best in orde! Onze afdeeling kwam inde demonstratie met een praalwagen uit, welke in zijn sober- i heid een machtigen indruk maakte. Op den wagen, waarvan op den achtergrond een 1 groot kamwiel geschilderd was en het op- 1 schrift: „Metaalbewerkers, versterkt uw ; vakbond!”, terwijl op den achterkant onze i eisch yan „Medezeggenschap” prijkte, 1

ft stond bij een groot aambeeld een forsche r smid met zijn voorslagen Aan weerszijden r van den wagen liepen drie smeden, terwijl . er achter een heele groep volgde. Allen in 1 hun blauwe werkkleeren en een zwaren £ voorhamer over den schouder. Dit geheel t vormde een groep forsch en krachtig van t uitdrukking en liet niet na den noodigen indruk uitte oefenen op het langs den weg geschaarde publiek en meermalen werd de groep op sympathieke wijze door de omstanders begroet. Vrienden, het was goed zoo! Ge hebt weer eens kunnen zien, wat bereikt kan worden, als we maar gezamenlijk aanpakken. Vaneen paar afdeelingen buiten Groningen hebben we in deze medewerking gehad. Een tweetal kameraden uit Veendam en een aantal uit Grouw hadden zich eveneens in werktenue bij onze groep aangesloten. Het spreekt wel vanzelf, dat wij dat op prijs weten te stellen. Maar nog op andere wijze hebben verschillende onzer leden zich dezen dag verdienstelijk gemaakt. Door den G. B. B. was ons begin September medegedeeld, dat het inde bedoeling lag op alle vijf meetings op 16 September met steunbonnen voor de stakende loodgieters en makkers van „De Schelde” te werken en werd ons gevraagd de noodige maatregelen daarvoor te treffen. In ons bestur werd afgesproken, dat we niet met bonnen zouden werken, maar dat we twee offerbussen inden vorm vaneen paar aambeelden zouden maken en dat we daarmee zouden trachten den noodigen steun in te zamelen. Later kregen we van den G. G B. bericht, dat het werken met steunbonnen was afgelast. Maar daar onze offerbussen inmiddels hun voltooiing naderden,, vonden wij het jammer dat deze hun dienst niet zouden doen. Op het meetingterrein zelve ' zouden we nu echter niet kunnen werken. Dan maar post gevat bij den ingang. Achter ieder aambeeld (offerbus) stond een groot bord, w'aarop met vlammende letters den bezoekers werd voorgehouden; „Steunt de stakende metaalbewerkers. Doet het nu I” Aangemoedigd door enkele werkers, offerden heel wat meetinggangers voor het betreden van het terrein hun penningske. We waren over den gang van zaken best te spreken. Met vreugde werd door velen gegeven en het was opvallend hoeveel vrouwen zulks deden. De groote toevloed was afgeloopen, toen daar naderden, laat ons zeggen twee meer bejaarde dames. De eene maakte de andere opmerkzaam op eender offerbussen. Het antwoord luidde: „we hadden toch afgesproken vandaag onze hand op den zak te houden.” Maar nummer één liet zich door dat antwoord niet afschrikken, „Ja, dat is wel zoo,” zei ze, „maar dit is toch wat anders!” Wat nummer twee beaamde en beiden lieten eenige zilverstukjes in het aambeeld glijden. De tijd was aangebroken, dat men op het terrein den stoet ging opstellen en moesten de offerbussen met de bijbehoorende borden verplaatst worden naar den uitgang. Onze mannen, die in werktenue aan de betooging zouden deelnemen, hadden zich inmiddels verkleerd en deze schaarden zich om de offerbussen en moedigden de betoogers aan tot steunen. En nu bleek eerst hoe met onze stakende makkers wordt medegeleefd. Er kwamen bijna handen tekort voor het in ontvangst nemen van het geld en het inde aambeelden te deponeeren. Hoeden moesten er aan te pas komen om stagnatie te voorkomen. Hier bij den uitgang van het meetingterrein beleefde men het feest van solidariteit en toen ’s avonds op het afdeelingskantoor de aambeelden geopend werden, bleken zij niet minder dan / 719.72J te bevatten. De aangewende moeite was ruimschoots beloond. En tot de stakende kameraden kunnen we gerust zeggen: „Wanneer gij in staat zijt uw persoonlijke offers te blijven brengen en daaraan twijfelen wij niet! —, dan kunt ge gerust zijn op wat den afloop van uw strijd betreft, want de gansche modern georganiseerde arbeidersklasse staat achter u. Zij zal wekelijks de munitie aandragen, die gij verschiet!” ‘ * i Nu een enkel woord meer speciaal aan onze leden. Nu de 16 September-demonstratie zoo’n schitterend verloop heeft gehad en in heel wat hoofden en harten van hen, die n°g geen deel van onze beweging uitmaken, het zaad onzer beginselen en idealen is uitgestrooid, moeten we er met dubbelen' ijver op uit om ons ledental te versterken. En het aangewezen middel daartoe is .- huisbezoek! Op onze op 12 Septemberplaats gehad hebbende huishoudelijke vergadering hebben we onze plannen besproken en gaven zich elf huisbezoekers op, die het bestuur in deze zullen ter zijde staan. Dit wil dus zeggen, dat we thans 20 huisbezoekers