Naar ons wordt medegedeeld, bestaan er op die fabriek tusschen de werkgevers én het personeel de beste verhoudingen: en in tegenstelling met een andere hier ter stede bestaande soortgelijke fabriek, worden de christelijke feestdagen met vol loon doorbetaald, terwijl het personeel bovendien recht heeft op 4 dagen vacantie per jaar. Dit jaar is het echter een bijzondere prettige vacantie voor het personeel geweest, want ter gelegenheid van het xo-jarig bestaan werd aan het personeel medegedeeld, dat een volle week, n.l. van 5 tot en met 10 Augustus, vacantie gegeven werd met bovendien een week extra loon als vacantietoeslag. We mogen de directie van deze fabriek wel onder de witte raven beschouwen, want als wij het gepruts en gescharrel met de vacantie zien op verschillende kleine fabriekjes, dan maakt deze directie daarop wel een gunstige uitzondering. Het personeel in dienst van „Stadion”, is echter nog niet geheel georganiseerd. Hoe denken die ongeorganiseerden er over, want versterking van de organisatie geeft den besten waarborg dat ook bij de andere werkgevers zulke rechten verkregen kunnen worden en geeft ook aan U de zekerheid, dat tengevolge van de concurrentie bestaande gunstige arbeidsvoorwaarden niet ingetrokken behoeven te worden. •¥• * -* Voor het grootste gedeelte zijnde vacanties weer achter den rug en gaan wij ons weer voorbereiden voor het winterwerk. Inde allereerste plaats dient het ontwikkelingswerk ter hand genomen te worden en dan verwijzen wjj naar de door U van de Vereeniging voor Onderwijs aan Volwassenen ontvangen circulaire. Laten wij ons niet door valsche schaamte weerhouden om één of meer nuttige lessen dezeri winter te gaan volgen. Hoe beter ontwikkeld, hoe meer invloed ge krijgt zoowel bij Uw naasten als bij Uw chefs. De voorwaarden om zulk een cursus te volgen zijn zeer gering, zoodat deze geen bezwaar kunnen zijn. Vraagt inlichtingen bij Uw bestuur. Hoé staat het met de deelname voor het bezoek aan het Veiligheidsmuseum. Ook daar is veel te leeren. Aanmelden kan nog plaats hebben. De kosten zijn gering. ZEIST. N.V, Plaatmetaalindustrie van Mouwerik en Bal. (B.) In „De Metaalbewerker” van 6 Juli 1929 deelden we o.m. mede, dat besloten was krachtige pogingen aan te wenden om de loonen van het personeel, in dienst bij de firma van Mouwerik en Bal, te verhoogen. De actie is vlot afgewerkt én resultaat is niet uitgebleven. Er is een nieuwe loonregeling tot stand gekomen en alhoewel deze niet als voorbeeld voor elders kan en behoeft te dienen, bracht deze nieuwe regeling een loonsverhoogfng ingaande 19 Juli van : Voor 14 personen 1 cent per uur » j> 2 >1 » j) )> 3° )> 3 » >» » » 1 1 » 02 » » »> ff ff 4 ff ff » 23 » 5 tt ff tt 3 ff 7 tt ft tf ff ' * ff ff fff* Een gemiddelde loonsverhooging alzoo van 3 cent, waarmede zeer zeker een stap in de "goede richting is gedaan. Voor het personeel, voor het overgroote deel pas kort georganiseerd, is de waarde van georganiseerd-zijn hiermede duidelijk gedemonstreerd. Laat onze leden, werkzaam bij v. Mouwerik en Bal, de nog ongeorganiseerde collega’s op hun plicht wijzen, dat zij de organisatie moeten versterken en zelf trouw blijven aan den Bortd. Machine-industrie en ijzergieterij in Nederland. (Documentatiebureau N.V.V.) In no. 20 van het drie-maandelijksch tijdschrift der Amsterdamsche Bank schrijft Prof. Ir. D. Dresden, directeur der machine-fabriek „Jaffa” in Utrecht, een artikel over de ontwikkeling en den tegenwoordigen stand der machine-industrie en ijzer-gieterij in Nederland. De volgende gegevens worden hieraan ontleend. In het midden der vorige eeuw was de machine-industrie voor ons land van nog zoo goed als geen beteekenis; geleidelijk is ze echter van meer belang geworden en in 1920 was het aantal bij de metaalbewerking en inden scheeps- en vaartuigbouw werkzame arbeiders reeds 195.982 (7,18 pCt. van het totale aantal in Nederland werkzame personen), terwijl het in 1899 nog maar 83.013 of 4,35 pCt. van het totale aantal bedroeg. Over de jaren na 1920 beschikt men niet meer over dergelijke cijfers, omdat daarna geen beroepstelling meer is gehouden. Als men echter

van de 12 grootste ondernemingen :n 'de machine-industrie de ontwikkeling der personeel-sterkte nagaat, blijkt deze in die 12 ondernemingen te zijn gestegen van I>Bs°/oo der geheele bevolking in 1920 tot 2,02°/00 in 1928. Tegenover een invoer van machines, werktuigen en apparaten in 1927 ter waarde van ƒ 112 millioen staat een uitvoer ter waarde van / 47 millioen. Ten aanzien van de vrijhandelspolitiek van ons land merkt de schrijver op, dat de buitenlandsche concurrentie daardoor vrij spel heeft. Aan den anderen kant echter brengt dit met zich mede, dat de industrie al haar krachten inspant, om tot snellere invoering van ! rationeele methodes en betere technische hulpmiddelen te komen. En de ervaring heeft bewezen, dat goed gefundeerde fabrieken de buitenlandsche concurrentie in geen enkel opzicht behoeven te schuwen. De gevolgen van den oorlog kwamen zeer sterk tot uiting inde stijging der loonen. Deze zijn, wanneer men rekening houdt met de koopkracht, sedert 1913 met ongeveer 25 pCt. gestegen. Men ging daardoor zoeken naar een meer rationeele productie. Het bedrag, dat per arbeider in machines, gebouwen enz. gestoken is, is b.v. ineen middelmatige machinefabriek gestegen van pl.m. f 1800 in 1920 tot ƒ 2500 a ƒ 3000 in 1928. Het spreekt vanzelf, aldus de schrijver, dat een zeer groote kapitaalvorming daardoor noodzakelijk wordt. Ook het aantal P.K. per arbeider is, zij het niet in dezelfde mate, gestegen. In 'de machine-fabrieken steeg het van 1,58 P.K. in 1921 tot 1,82 P.K. in 1926, in de gieterijen in dezelfde periode van 0.44 tot 0,595 P.K. Na 1926 zijn deze getallen echter belangrijk grooter geworden. De loon-intensiteit is in vergelijking mét 1920, zooals uit de volgende cijfers van 5 fabrieken in He machine-industrie kan blijken, eveneens toegenomen: 3920 1924 1928 Loonen Loonen Loonen £ § g en salaris. ®g en salaris, g g en salaris. s<m In s_ 5.-I m sm s*. In s_ fIOOO “S °a tIOOO “S _a 11000 ~1 6.151 1.2581 20 1.292 545 42 2.450 7821 32 2 1.440 555 38 1.250 479 88 1.920 657 34 3 2.181 544 25 1.985 742 37 3.455 1.018 29 4 608, 278 46 518 246 48 840 411 49 5 530 241 45 1.032 303 20 ,2.860 726 25 Tot. 10.9102.876 26 6.077 2.315 38 11.526 3,594 31

Het is duidelijk dat een zich zoo snel uitbreidend bedrijf als de metaalindustrie er een is, steeds moet zorgen voor een reserve aan geschoolde krachten. De resultaten, welke met de ambachtsscholen werden bereikt, zijn, aldus Prof. Dresden, onbevredigend, waardoor vele ondernemingen zelf de vakopleiding ter hand genomen hebben. De schrijver behandelt dan de verschillende organisaties in het metaalbedrijf en wel den Metaalbond, -yrelke zich bezig houdt met de verhouding tusschen werkgevers en arbeiders, de Handelsvereeniging van metaal-industrieelen, welke zich met de gemeenschappelijke commercieele belangen der metaalindustrie belast, de Covny, een organisatie van ijzer-industrieelen, welke gemeenschappelijken inkoop ten doel heeft benevens samenwerking op technisch en commercieel gebied en dé Hollandsche Vereeniging van gieterij-technici. De metaalindustrie produceert vnl. voor de binnenlandsche markt. Toch is b.v. Ned. Indië een niet onbelangrijke afnemer. De machine-industrie in Indië is nog weinig ontwikkeld, zoodat men veel stukken uit Nederland moet laten komen. Geschoolde arbeidskrachten zijn in Indië nog veel moeilijker te krijgen dan in Nederland. Daarentegen zijnde geldloonen veel lager dan bij ons. Het volgend staatje kan daarvan eenig beeld geven: Een Indische Een overeenfabriek komstlge 1928 Holl. fabriek Aantal arbeiders 1532 350 ~ beambten 88 95 ~ arbeiders per beambte 17,6 3,7 Gemiddeld jaarloon per arbeider f 535.— f 1150. Gemiddeld jaarsalaris per beambte – 3950.— – 1900.— ♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦* ♦ ♦ X Gelezen bladen : * van ons vakblad mogen niet worden * * weggeworpen, doch behooren aan onge- ♦ * organiseerde kameraden ter lezing ge- * * geven te worden. * ♦

Een mooie prestatie van de Nederlandsche industrie. De brug bij Katerveer. De brug bij Katerveer, inde buurt van Zwolle, die het reeds eeuwen bestaande veer moet vervangen, zal, zooals men het technisch uitdrukt, een portaalboogbrug worden met trekband van statisch onbepaalde constructie. Dit is wat betreft de groote rivierbruggen van dit type, het eerste voorbeeld er van in ons land. Alleen inde tramlijn Delft—Maassluis bij Schipluiden vindt 'men een kleinere brug van dezelfde constructie. In Ned. Indië treft men verscheidene vakwerk portaalboogbruggen met trekband aan, doch deze behooren in het algemeen tot het Duitsche systeem Haarmann. Het is daarom voor de Nederlandsche industrie een uitstekende prestatie geweest om te toonen, dat de Nederlandsche ingenieurs wel degelijk in staat zijn om een technische constructie als deze brug is te vervaardigen en te monteeren in concurrentie met buitenlandsche aanbiedingen. Om met succes aan de buitenlandsche concurrentie op dit gebied het hoofd te kunnen bieden, hebben de firma Penn en Bauduin te Dordrecht, de N.V. Pletterij v.h. Enthoven te Delft en de N.V. E. Kloos’ werkplaatsen te Kinderdijk zich tot een combinatie vereenigd en het vervaardigen van deze brug op zich genomen. De firma’s, die zich bij deze combinatie hebben aangesloten, staan tegenover elkaar geheel vrij. Et is geen enkele schriftelijke overeenkomst gesloten. Alles berust op onderling goed vertrouwen. Dit is ongetwijfeld een eigenaardig verschijnsel in onze industrie, waarvan niet licht een tweede voorbeeld valt aan te wijzen. De brug, die volgens contract met den Rijkswaterstaat vóór i Januari 1930 geheel gereed moet zijn, kan alleen gedurende de zomermaanden gemonteerd worden. Uitstel van oplevering is onmogelijk. Volgens het werkprogramma moet de brug op 15 November theoretisch klaar zijn. Zij moet op 1 December vrij zijn van den steiger, ofschoon de datum van oplevering pas op 1 Januari gesteld is. Men heeft deze speling van ongeveer 1J maand genomen, omdat er zich vertragingen van allerlei aard kunnen voordoen. Voor deze brug heeft de firma Penn eri Bauduin den rijvloer geleverd, de trekband de Pletterij v.h. Enthoven. Het overige gedeelte wordt in Kloos’ werkplaatsen vervaardigd. Met het vervoer van de brug en de monteering ér van bij Katerveer heeft de combinatie belast Bijker’s Montagebedrijf te Haarlem. Voor tijdige oplevering blijft zij zelf verantwoordelijk. De theoretische overspanning is 138 Meter. Het gewicht van de ijzerconstructie bedraagt ca. 1.950.000 K.G. De hoeveelheid verwerkt hout bedraagt 158 M3., de hoeveelheid beton 63 M3 en de hoeveelheid pantser beton voor de trottoirbanden 10 M3. Het gewicht van giet- en smeedstalen opleggingen bedraagt 43.000 K.G. (Uit ~Het Vaderland”)

mtÊÊÊÊÊ^ÊÊÊÊÊÊÊKÊÊÊmmÊm DE LAGE LOONEN DER LAND» ARBEIDERS ZIJN EEN GEVAAR VOOR HET LOONPEIL DER ANDERE ARBEIDERS. STEUNT DAAROM ONZE STRIJDENDE MAKKERS IN GRONINGEN ELKE WEEK MET MILDE HAND. WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊtÊÊtsammm AD VERTENTIEN. Heden overleed, na een kortston-I dig, doch hevig lijden, JOH. GIESBERT, I inden ouderdom van 24 jaar-. 3 Hij ruste zacht! Het bestuur der afd. Eindhoven. Heden inschrijving CURSUS Eleclriscli en Autogeen Lassciien. Gratis inlichtingen bij s I. F. H. ASBEEK BRUSSE, AMSTERDAM (0) Sorneastraat 10 Telefoon 50477 Tevens loonlasscherij, Alle laschwerken onder garantie. ifcy* Arbeiderspers. —. Amsterdam, Keizersgr. J?8»'

I Jan Publiek rent voortdurend achter de verlokkingen aan, die de winsthandel hem voorboudt, maar het eenige resultaat is, dat hij zijn krachten verspilt en de winstmolen harder laat draaien. I*