Vakbeweging en vakopleiding, De groep nijverheidsleraren, georganiseerd inde bij het N.V.V. aangesloten Bond van Nederlandse Onderwijzers, verzocht ons om opname van onderstaand artikel: Zaterdag en Zondag 18 en 19 April werd op het Troelstra-oord te Beekbergen het eerste congres gehouden door dein de Bond van Nederlandse Onderwijzers modern georganiseerde groep leerkrachten bij het nijverheidsonderwijs voor meisjes en jongens. Hoewel het aantal aangesloten leerkrachten nog klein is, werd op dit eerste congres door verschillende afgevaardigden de wens geuit een betere en inniger samenwerking te verkrijgen met de moderne organisaties van vaklieden, zoals bouwarbeiders, metaalarbeiders, enz. Dat dit onderwerp reeds op het eerste congres een punt van bespreking uitmaakte, is toch wel een bewijs, dat de leerkrachten er sterk naar verlangen naast en met de vakarbeiders, voor een goede vakopleiding te ijveren. De aanleiding, dat dit punt in bespreking kwam, was een uiteenzetting omtrent de vakbekwaamheid van jeugdige werklozen, die enige weken in werkkampen waren werkzaam geweest. Een afgevaardigde,die bij één der werkkampen leider of technisch adviseur was, moest tot zijn spijt erkennen, dat de jeugdige werklozen zeer weinig of haast helemaal geen vakbekwaamheid hadden in het door hen gekozen vak. Deze afgevaardigde en met hem nog anderen waren van mening, dat de belangstelling bij de jeugdige georganiseerde vakarbeiders, wat hun vak aangaat, moest worden aangemoedigd. Eenparig waren allen het er over eens, dat de vakorganisaties naast de propaganda voor de vakbeweging, vooral bij de jeugdige arbeiders, steeds belangstelling voor de vakopleiding moeten aankweken. Zij waren van mening, dat het van groot belang is voor de moderne arbeidersbeweging inde toekomst te kunnen beschikken over krachten, die niet alleen organisatorisch, maar tevens ook in hun vak goed geschoold zijn. Goede voorbeelden werden genoemd uit de oude beweging, waaruit bleek, dat vroeger de bekwaamste vakarbeiders ook de beste propagandisten voor de vakbeweging waren, omdat deze wat meer vrije armslag hadden bij hun werkgevers, m.a.w. zij waren door hun meerdere vakbekwaamheid veel minder afhankelijk van hun patroons. Hoewel deze argumenten door de heersende malaise en gewijzigde werkmethodes niet geheel meer opgaan, zal een ieder het met de N.0.-leerkrachten eens zijn, dat in fabrieken en werkplaatsen de bekwaamste vaklieden ook op het ogenblik nog de meeste invloed en zeggenschap bezitten, wat vooral ten voordele komt bij het maken van propaganda voor de vakorganisaties. Het is toch een onbetwistbaar feit, dat de bekwaamste vaklieden door hun meerdere bekwaamheid een overwicht hebben op minder geschoolde vakmensen. Vakopleiding en vakbeweging moeten samengaan. Dat de tegenstanders van de omhoogstrevende arbeidersbeweging dezelfde inzichten hebben over dit vraagstuk, blijkt uit het feit, dat zij nu de gelegenheid aangrepen om het vakonderwijs sterk achteruit te dringen. Verschillende groot-industriëlen en ook vele kleine werkgevers, die toch niet bepaald vrienden van onze beweging genoemd kunnen worden, hebben de laatste jaren een sterke drang op de regering uitgeoefend, met het gevolg, dat het jaar 1936 in het geschiedboek van het vakonderwijs een zwarte bladzijde zal blijven. In 1936 toch zijn alle door het rijk gesubsidieerde drie-jarige ambachtsscholen in twee-jarige scholen omgezet. Juist in deze tijd van crisis, nu de jeugdige arbeiders door de heersende werkloosheid haast niet inde gelegenheid zijn hun vak verder te leren of te beoefenen, nu de verschillende vakbonden en organisaties door het openen van werkkampen en het houden van werklozen-cursussen de jeugd tegen morele en zedelijke ondergang trachten te beschermen, in deze jaren van geestelijke armoede voor de rijpere jeugd, heeft de regering gemeend, de vakopleiding met het derde gedeelte te moeten verminderen. Ondanks de protesten, die van alle kanten werden geuit, ondanks de gegronde argumenten, die door N.V.V. en S.D.A.P. werden aangevoerd, keurde de Tweede Kamer dit besluit goed, zodat de vakscholen het mooiste en doeltreffendste leerjaar moeten missen, op het ogenblik dat de vakopleiding, gezien de slechte toestand op de arbeidsmarkt, minstens met één of twee jaar diende verlengd te worden, om de jeugdige arbeiders voor ondergang te behoeden. Het ligt niet in onze bedoeling een aanval te doen op het aantal studiejaren van

middelbaar en hoger onderwijs, maar we vragen ons af, waarom dan alleen het vakonderwijs werd ingekrompen; waarom worden juist de vakken algemene ontwikkeling en vaktheorie de dupe; waarom is de aansluiting van het lager- naar het middelbaar nijverheidsonderwijs haast onmogelijk gemaakt voor jeugdige vakarbeiders? Deze verslechteringen inde crisisjaren doorgedreven, moeten voor eiken modern georganiseerden arbeider toch het bewijs zijn, dat vakbekwaamheid als een voorname factor genoemd mag worden, om te komen tot een sterke en gezonde vakbeweging. Het voorlopig nog kleine aantal modern georganiseerde vakleraren, dat ongeveer een jaar geleden uit de neutrale vakbond getreden is en nu een vakgroep vormt in de moderne Bond van Nederl. Onderwijzers, heeft de overtuiging, dat de vakopleiding voor jeugdige arbeiders het meest gediend is door samenwerking van vakarbeiders en vakleraren, georganiseerd op moderne grondslag. Deze kleine groep van vakleraren hoopt inde toekomst de jeugdige georganiseerde arbeiders de weg te kunnen wijzen, om tot een goede en doeltreffende vakopleiding te geraken. Zij roepen daarom de modern denkende ouders op, meer aandacht aan de vakopleiding van hun kinderen te schenken. De ouders moeten inzien, dat het enige bedrijfskapitaal, wat zij hun kinderen voor het verdere leven kunnen medegeven, de vakopleiding is. Dit vermogen is nu reeds meer dan het derde gedeelte verminderd terwijl naar wij vrezen nog meer verslechtering van de vakopleiding zal komen, indien deze niet door de arbeidende klasse zelf wordt tegengehouden. De jeugdige georganiseerden, die des avonds voor de jeugdbeweging in touw zijn, zullen zich ernstig moeten af vragen; besteden wij wel voldoende aandacht aan onze opleiding? Wij willen deze jeugdige krachten de raad geven; leer vooral je vak goed en grondig. De mogelijkheid een goed vakman te worden, is veel geringer dan een aantal jaren geleden, doordat de werkgelegenheid veel minder werd. De N.0.-leerkrachten, die zich bij de moderne vakbeweging aansloten, voelen het als hun plicht, de aandacht op deze belangrijke kwestie te vestigen, omdat zij er van overtuigd zijn, dat inde toekomst de beweging het meest gediend zal zijn door vrouwen en mannen, die zowel vakkundig als organisatorisch op een hoog plan staan. Dit zal alleen te bereiken zijn, indien vakbeweging en vakopleiding samengaan. Het jubileum-zomerfeest der V.A.R.A. Men schrijft ons; Als hoogtepunt van de herdenking van het 10-jarig bestaan van de V.A.R.A. zal op Zondag 5 Juli a.s. een groot landelijk Zomerfeest worden gehouden. Het feest zal weer plaats vinden op het prachtige sportterrein Birkhoven bij Amersfoort, waarop in 1934 met zoveel succes het tweede V.A.R.A.-zomerfeest gehouden werd. Ditmaal zal de V.A.R.A.-landdag van bijzondere betekenis zijn, omdat hij zal staan in het teken van de viering van het 10- jarig bestaan door alle leden en vrienden van onze arbeiders-omroep. Onder meer zal op dit zomerfeest het bedrag worden aangeboden, dat de jubileum-commissie in het afgelopen seizoen als geschenk aan de V.A.R.A. namens alle leden heeft bijeenge-r bracht. Voorts zullen op dit feest de V.A.R.A.-afdelingen, die zich in het bezit stelden vaneen jubileum-vlag of -wimpel, voor het eerst met dit ere-teken verschijnen. Verder wordt natuurlijk weer een aantrekkelijk en stijlvol programma uitgevoerd, waarvoor drie grote podiums worden opgericht en waaraan alle bekende figuren uit de omroep zullen medewerken. Zelfs Joseph Schmidt, de kleine man met de grote stem, zal in het feestprogramma optreden, zodat de luisteraars, die reeds zo vaak van zijn zang genoten als hij inde V.A.R.A.-studio verscheen, den populairen medewerker met eigen ogen zullen kunnen zien. Uit het bovenstaande moge blijken, dat het V.A.R.A.-bestuur er ernstig naar streeft van dit jubileum-zomerfeest een hoogtepunt te maken, zoals onze omroep inde afgelopen 10 jaren nog niet beleefde en dat een waardige herdenking vormt van het tweede lustrum. Het succes zal echter pas volkomen zijn, als de deelneming groot is en geen enkel lid, dat inde gelegenheid is, het feest mee te vieren, op Birkhoven ontbreekt. Om het den leden en vrienden der V.A.R.A. zo gemakkelijk mogelijk te maken, op 5 Juli a.s. naar Amersfoort te gaan, heeft het

hoofdbestuur een aantal treinen afgehuurd van de Nederlandse Spoorwegen, en daardoor bereikt, dat de vervoerprijzen, in het bijzonder voor veraf gelegen afdelingen zeer billijk zijn. Bovendien zullen deze „V.A.R.A.-treinen” ter gelegenheid van het feest mogen worden versierd, zodat een feestelijke intocht in Amersfoort van de tienduizenden zomerfeest-bezoekers verwacht kan worden. Deze maatregel heeft het V.A.R.A.-bestuur alleen kunnen treffen in het vertrouwen, dat ieder, die op 5 Juli naar Birkhoven gaat, zich tijdig bij het afdelingsbestuur te zijner plaatse opgeeft, zodat men een overzicht krijgt van het aantal treinreizigers vanuit de verschillende delen van het land en daarop de vervoercapaciteit en de dienstregeling kan instellen. Op 15 Mei is reeds de eerste globale opgave van het aantal reizigers aan de Spoorwegen doorgegeven, zodat met de opzet der dienstregeling kan worden begonnen. In overleg met de Ned. Spoorwegen is thans als uiterste datum, waarop men zich bij de afdelingsbesturen der V.A.R.A. kan opgeven, vastgesteld: 5 Juni. Wie zich daarna aanmeldt, loopt werkelijk gevaar, geen gebruik te kunnen maken van de goedkope V.A.R.A.-trein. leder belangstellende raden we dus aan, zich vóór die datum aan te melden.

Het Pinksterfeest van deSportbond. Men verzocht ons om opname van het volgende berichtje: Op Zondag 31 Mei a.s., eerste Pinksterdag, wordt door de Nederlandse Arbeiders Sportbond op het A.8.L.0.-terrein (de Sintelbaan) aan het Olympiaplein te Amsterdam-Zuid een sportfeest georganiseerd, waaraan ongeveer 2000 Sportbonders medewerking zullen verlenen. Om twee uur vangt het programma aan, waarbij achtereenvolgens de athleten, de turners en de Jonge Pieter Jellen zullen optreden. Om 4 uur begint de internationale handbalwedstrijd Holland—-Zwitserland. Verleden jaar hebben de Zwitsers op eigen bodemde Nederlandse ploeg met 12—6 verslagen. De Zwitsers vertonen een weergaloos mooi spel! Hoe de uitslag thans zal zijn, valt niet te voorspellen. In ieder geval wordt het een spannende wedstrijd. Het sportfeest wordt opgeluisterd door de arbeidersmuziekvereniging „S. R. de Miranda”. Wij wekken onze leden op het sportfeest bij te wonen. De toegangsprijs bedraagt 30 cent. Kinderen tot en met 14 jaar en werklozen betalen 12 cent. Verschil in bouwkosten. De heer Leif Stöegh, een Noorse reder, die inde laatste tien jaren ongeveer twaalf vracht- en tankmotorschepen heeft laten bouwen op werven in verschillende landen, heeft te Oslo, ineen causerie zijn ervaringen omtrent de bouwkosten in verschillende landen uiteengezet. De prijs vaneen motorschip van 9000 ton was in Denemarken in 1934 ongeveer 400.000 Kr. lager dan in Noorwegen. In 1935 was het verschil gestegen tot 500.000 Kr., thans bedroeg het Kr. 700.000! De prijzen, welke de Britse scheepsbouw vraagt, zijn steeds hoger geweest dan de prijzen van de Noorse werven. (Inde jaren 1925—1931 hebben de Britse werven meer dan 500.000 br. ton schepen voor Noorse rekening gebouwd, ter waarde van ca. £ 10 millioen). De Noren zouden gaarne meer in Engeland laten bouwen, maarde prijzen zijn te hoog. De heer Stöegh wees, als eender oorzaken van de verschillen tussen de Scandinavische werven, op het verschil in belasting: op hetzelfde kapitaal en dezelfde winst vaneen rederij valt in Denemarken een belasting van Kr. 29.950, in Zweden van Kr. 231.930, in Noorwegen van Kr. 513.000. Het verschil spruit voornamelijk voort uit de Deense practijk om de winsten der rederijen uit buitenlandse vaart niet te belasten, behalve de dividend-uitkering. De belasting van N.V.’s in Zweden is lichter dan in Noorwegen. (Alg. Handelshlad.)

WERK VOOR DE WERF COCKERILL TE ANTWERPEN. De Compagnie Maritime Beige heeft onlangs bij de scheepswerf Cockerill een nieuw schip van 7500 ton besteld voor de dienst Antwerpen—Congo. Dezelfde maatschappij heeft thans aan de Cockerillwerf opdracht gegeven tot de bouw vaneen schip van 8000 ton, bestemd voor de geregelde dienst op Zuid-Amerika. Met de bouw der schepen zal over twee & drie maanden worden aangevangen. Het aantal arbeiders, dat op Hoboken werkt, bedraagt thans 800, doch zal overeen drietal maanden tot 1500 worden opgevoerd. * * * UITBREIDING DER RUSSISCHE SCHEEPVAART. Naar uit Moscou wordt bericht, zal de vloot der binnenschepen dit jaar worden uitgebreid met 24 vracht-passagiersschepen, 137 passagiersschepen en 664 andere vaartuigen. De zeevloot wordt vergroot door de aanbouw van 24 schepen, tezamen metende 98.000 ton, waardoor de Sowjetvloot een aanzienlijk groter aandeel zal hebben in het vervoer van Sowjet-producten. Verder voorziet het plan voor 1936 inde aanleg van havens, aanlegplaatsen en technische installaties, die in totaal 800 millioen zullen kosten. (C.8.T.-documentatie.) * * * HOE MEN IN WENEN „BETROUWBAARHEID” VOOR DE DICTATUUR KWEEKT. (1.T.F.) De door de Christelijke dictatuur benoemde burgemeester van Wenen heeft eigenmachtig de statuten van het pensioenfonds voor arbeiders en bedienden van de gemeente Wenen gewijzigd. Dit gemeentepersoneel kan daardoor practisch op elk willekeurig tijdstip met vervroegd pensioen worden gestuurd in het geval dat alleen maar „tijdelijke vermindering der werkzaamheden” plaatsvindt. Een politiestraf wegens „staats- en regeringsvijandige werkzaamheid”, ja, zelfs wegens pogingen om anderen daartoe over te halen, is inde toekomst voldoende voor het inhouden van pensioen. De verzekerden worden met de dreigende hongerzweep betrouwbaar voor de staat gemaakt. * * * ELECTRIFICATIE VAN HET AMERIKAANSE PLATTELAND. President Roosevelt heeft de wet-Norris, waarbij een bedrag van 4.110 millioen dollars wordt toegestaan voor de electrificatie van het platteland gedurende de eerstvolgende tien jaar, ondertekend. * * * DIVIDEND VAN DE SHELL. De Shell Transport and Trading Company, de zustermaatschappij van de Koninklijke, keert over het afgelopen boekjaar een dividend uit van 17i pet., tegen 12J pet. over het voorafgaande jaar. * * * INDUSTRIËLE OPBOUW VAN ROEMENIË. De voormalige agrarische landen proberen industrieel zelfstandig te worden. Een goed voorbeeld van dit streven is Roemenië. In het handelsregister van dit land werden b.v. in 1930 niet minder dan 3130 nieuwe firma’s ingeschreven. In het eerste kwartaal van 1936, ondanks de crediet- en afzet-crisis, nog 800 nieuwe firma’s. Textiel-industrie, confectie, lederen papierbranche, electriciteitsindustrie en bouwbedrijf kwamen het meeste voor. Al zullen ook niet alle nieuwe firma’s blijven bestaan, toch zal een land als Roemenië na verloop van tijd een heel ander economisch beeld te zien geven da» bij het begin van de crisis. * * * DE GEZONDHEIDSTOESTAND DER DUITSE ARBEIDERS GAAT ACHTERUIT. Bij de bedrijfskas van de firma Krupp te Essen zijn bijna 80.000 arbeiders aangesloten. Over het jaarverslag 1935 schrijft de Essener „Nationalzeitung”, een nationaalsocialistisch orgaan, 0.a.: „Ondanks de aandrang slechts in „noodzakelijke gevallen” een beroep op de kas te doen, begon inde tweede helft van 1934 een sterke groei van het aantal kleine verzekeringsgevallen. Dientengevolge werd het jaar 1934 reeds met een tekort van 184.000 Mark afgesloten.