Friese Wederdopers tezamen en gingen inde richting van Munster. Ver zijn deze lieden echter niet gekomen, want daar zij geen leiding hadden en hun tocht niet behoorlijk voorbereid was, slaagde de overheid er gemakkelijk in ze tegen te houden en uit elkaar te jagen. Jan van Leiden deed nog een poging om de Stad te laten bevrijden en zond hiertoe 28 apostelen uit. Deze vielen in handen van de belegeraars en werden gedood. Nu werd een viertal mannen voorzien van veel geld en propaganda-geschriftjes naar Holland gestuurd en zij slaagden er indoor de linie der belegeraars heen te komen. Door hun werkzaamheid kwam er weer beweging onder de Wederdopers in ons land. Zij namen zelfs een paar kloosters in, maar werden hier weer snel uit verdreven. Te Amsterdam wisten zij zich in het voorjaar van 1535 voor één nacht meester te maken van het stadhuis. De 10e Mei 1535 had een feest- en gastmaal der overheid plaats op het stadhuis. De Wederdopers wachtten tot de feestgenoten behoorlijk dronken waren en toen namen zij, slechts 40 man sterk, het gebouw in. De volgende dag werden zij er weer uit verdreven, doch niet dan nadat zij eender burgemeesters en 35 burgers hadden gedood. Zij hebben hun leven dus duur verkocht. Overal in ons land werden de Wederdopers nu bloedig vervolgd en die van Munster kregen de verwachte hulp niet. Daar was de toestand er niet rooskleuriger op geworden. Er was gebrek aan levensmiddelen gekomen én wat erger was, de denkbeelden van gelijkheid en goederengemeenschap bleken inde practijk niet op eerlijke wijze te zijn doorgevoerd. Een aantal lieden had, wat wij tijdens de wereldoorlog noemden „gehamsterd” en beschikte dus nog in ruime mate over levensmiddêlen. De koning bezat grote voorraden wijn en eetwaren. Hetzelfde was het geval met de voornaamste leiders. Terwijl dus de leidende kliek nog goed van alles voorzien was, leed het volk honger. Weldra vonden er in ’t geheel geen uitdelingen van brood meer plaats en de „zwakke broeders” begonnen de stad te verlaten. De uitgehongerde mensen werden eerst door de soldaten teruggestuurd, maar tenslotte deserteerden er zoveel, dat dit niét meer doenlijk was. De belegeraars hadden aanzienlijke versterkingen gekregen en het was hun gelukt de stad volkomen te isoleren. Mét de hulp vaneen aantal overlopers slaagden zij er ten slotte in des nachts Munster binnen te dringen. Een laatste, wanhopige strijd ving aan, die eindigde met een volledige nederlaag der Wederdopers. De gehele bevolking werd uit de stad gejaagd, voor zover ze niet gedood werd en pas later ging een aantal mensen weer naar Munster terug. Jan van Leiden, die levend in handen van zijn vijanden viel, werd negen maanden later onder de wreedste folteringen gedood. De Wederdoperij keerde nu elders terug op w

vreedzamer wegen, hetgeen niet wegnam, dat men de aanhangers dezer leer overal bloedig ging vervolgen. Velen vluchtten naar Engeland en vandaar naar Noord-Amerika. Wat in het oude Europa, met zijn van oudsher geregelde maatschappij-vorm niet mogelijk was gebleken, kreeg inde nieuwe wereld over de oceaan een kans. In sommige Amerikaanse staten kregen de denkbeelden der Munsterse Wederdopers, voor zover zij van godsdienstige aard waren, hun ontwikkeling.

In Duitsland en Nederland werden de overgebleven Wederdopers later bedaarde Mennonieten, zo genoemd naar hun voorman Menno Simonsz. Dit is de geschiedenis van het oproer der Wederdopers. Men ziet er uit hoe een beweging, die ongetwijfeld geleid werd door idealistische principes en vele goede denkbeelden verkondigde, teruggeslagen werd door de haast, die een deel harer aanhangers toonde om deze denkbeelden te verwezenlijken.

Uit de jeugdgroepen

Amsterdam Secretariaat: 2e J. v. Heydenstraat 101. (H. W. L.) Zaterdag 11 December heeft onze jeugdgroep medegewerkt aan een gezellige avond van de Bouwarbeidersbond. Het was een avond belegd voor die leden van de Bouwarbeldersbond, die 25 jaar en langer lid van hun organisatie zijn. Aan hen werd een oorkonde uitgereikt. Er was zelfs een oude man, die 50 jaar lid van „Concordia Inter Nos” was (dit is de Amsterdamse afdeling van die bond). Hij werd dan ook extra gehuldigd. Verder waren er ook, die 46, 42 en 38 jaar lid zijn. Ook de werkers van de afdeling Amsterdam waren uitgenodigd. Het was zeer aardig toen v.d. Wal, als oud-bondsvoorzitter der A.N.8., het woord nam. Oude herinneringen van 30 jaar geleden haalde hij op en de getuigen daarvan zaten inde zaal. Het was geestig, onderhoudend en voor ons, jongeren, zeer leerzaam. We hebben ongeveer een uur van het programma gevuld met, het zingen van liedjes en een stukje lekenspel, wat zeer inde smaak viel. Om ongeveer half één begon het bal, waar wij allen bij gebleven zijn. Het was voor Ons een fijne avond. Zaterdag 15 en Zondag 16 Januari hebben we, zoals reeds in dit hoekje is geschreven, een weekeind van de plaatselijke jeugdraad op slot „Assumburg” bij Castricum. Het belooft iets bijzónders te worden. Het wordt namelijk een oud-Hollands winterfeest. We verkleden ons allemaal in oud-Hollandse klederdracht. Een reuze-feest wordt het en de kosten zijn zo laag mogelijk: ƒ 1.15 per persoon met de trein en ƒ 0.75 met de fiets. Geeft je zo spoedig mogelijk op bij het secretariaat: 2e J. v.d. Heydenstraat 101. Dordrecht Secretariaat: Singel 115. (H. v. A.) Alvorens wij overgaan tot het publiceren van ons maandprogramma voor Januari, willen wij op deze plaats onze leden een gelukkig en voorspoedig 1938 toewensen. Wij spreken daarbij de hoop uit, dat de leden de taak van het jeugdgroepsbestuur zullen verlichten, door aan de programma’s hun volle medewerking te verlenen. Natuurlijk wensen wij onze werkloze makkers werk en de werkenden loonsverhoging toe. Hier volgt dan het maandprogramma voor Januari: Woensdagen 5 en 12 Januari; toneelrepetitie, aanvang half acht.

Woensdag 19 Januari; toneelrepetitie, onder leiding van Ru Mulder; aanvang half acht. Zaterdagen 8,15, 22 en 29 Januari: muziek- en spelavond, 7 uur. Woensdag 26 Januari: filmavond van de plaatselijke jeugdraad; plaats en aanvangsuur worden nader bekend gemaakt. Zondagen 2,9, 16, 23 en 30 Januari: moderne dansen, Visstraat 2; aanvang 5 uur. Alle bijeenkomsten worden, indien niet anders is vermeld, gehouden in ons jeugdlokaal Boogjes 10. Nogmaal wekken wij onze leden op nu reeds te sparen voor het Pinksterkamp. Groningen Wanneer we een blik werpen op het afgelopen jaar, dan kunnen we constateren, dat ons jeugdledental gegroeid is. Verscheidene jongeren nemen reeds deel aan ons jeugdwerk; laten ook de thuisblijvers eens komen op een van onze bijeenkomsten en wij weten zeker, dat ook zij trouwe bezoekers zullen worden. Wat wordt er al zo inde jeugdgroep gedaan, zullen velen zich afvragen. Er is voor elk wat wils. Wij doen aan muziek, zang, lekenspel, spelavonden, enz. Gij bemerkt vrienden, dat het jeugdbestuur avonden organiseert op allerlei gebied. Wij verwachten dan ook dat vele jonge léden, van 14 tot en met 21 jaar, onze bijeenkomsten druk zullen bezoeken. Tot de vaste bezoekers!sters) van onze bijeenkomsten zeggen wij: maakt propaganda voor onze avonden. Brengt ook ongeorganiseerde jonge metaalbewerkers mede, opdat zij zich voor ons werk gaan interesseren. Thans volgt ons programma: Maandagen 3, 10, 17, 24 en 31 Januari: muziekrepetities. Woensdagen 5,12, 19 en 26 Januari: lekenspelrepetities. Donderdagen 6, 13, 20 en 27 Januari: conversatie- en ontwikkelingsavonden. Alle bijeenkomsten worden gehouden aan de Heereweg, ingang sigarenmagazijn van mevr. Koekoek, tegenover de Rabenhauptstraat. In Januari wordt ook nog een cursusvergadering door de afdeling belegd in het Concerthuis. Rotterdam Secretariaat: Eikendaal 9. (L. B.) Bij de aanvang van het nieuwe jaar spreekt de commissie de wens uit, dat 1938 voor onze leden zal brengen, wat zij er van verwachten. Wij hopen, dat het groepje dat geregeld aan ons werk deel neemt, niet alleen in stand zal blijven, doch zal worden uitgebreid. Van de zijde der commis-

sie zal alles in het werk worden gesteld om dit doel te bereiken. Er bestaan plannen om weer een zanggroep op te richten en te komen tot een blijvende rhythmische dansgroep. Verder zullen we een circulaire maken, waarin kennis wordt gegeven van het bestaan, doel en wezen van de jeugdgroep en die aan de nieuwe leden uitreiken. Van het bestuur van de „Kleine Stem, Charlois” is een brief binnengekomen, waarin het zijn dank uitspreekt voor de medewerking aan het St. Nicolaasfeest op 12 Dec. j.l. De kinderen hebben genoten. Het is Elsinga al overkomen, dat hij op straat door kinderen werd aangesproken met de mededeling, dat het „fijn” was op 12 December. Vermoedelijk op 29 Januari treedt onze groep op voor de afdeling Capelle aan de IJssel. Nadere mededelingen zijn nu nog niet te doen. Het is echter van belang, dat allen de repetities trouw bezoeken, want de tijd is kort. Van de Ned. Bioscoopbond is bericht binnen gekomen, dat voor de filmvoorstellingen van de plaatselijke jeugdraad voortaan aan de zaal ƒ 0.25 moet worden betaald. In voorverkoop mag het ƒ 0.15 zijn. Voor de a.s. voorstelling houde men daar dus rekening mede. Het is van belang, dat allen sparen voor het a.s. Pinksterfeest. Zij, die nog geen spaarboekje hebben, vragen er een aan bij Barm. De Alg. Ned. Bond van Huispersoneel zond ons een aantal folders ter verspreiding, vermeldende, het doel en de contributie van deze Bond. Exemplaren zijn te bekomen bij Benningshof. Agenda: Mandolinegroep: op Zondagmorgen en Maandagavond, Oosterkade 20. Modern dansen: op Zondagmiddag en Woensdagavond, St. Mariastraat 91. Volksdansen: op Zondagmiddag, „Ons Huis”, Gouvernestr. Mondorgelgroep; op Donderdagavond, Oosterkade 20. Lekenspelgroep: op Vrijdagavond, Oosterkade 20. Tamboergroep: op Vrijdagavond, Hofdijk 66. Gezellige conversatie-avonden; op Zaterdag, Oosterkade 20. Voor de cursusreeks „Vakbeweging” en die voor algemene ontwikkeling, aanvangende resp. 18 en 13 Januari zijn nog kaarten verkrijgbaar a ƒ 0.20 per reeks. De data zijn: Cursus „Vakbeweging” op de Dinsdagavonden: 18 Januari, 15 Februari, 8 Maart en 5 April. Inleider F. S. Noordhoff. Cursus in samenwerking met het 1.v.A.0. op de Donderdagavonden: 13 Januari, 3 Februari, 3 Maart en 31 Maart. Inleiders A. Reitsma, Th. Hoekman en J. Berger. Deze inleidingen worden ook inde jeugdherberg gehouden (Oosterkade 20).