Vragsnbus Vraag 86: Kunt u mij soms helpen aan het schakelschema van de Lucasverlichting vaneen nieuwe Royal Enfield motorfiets. De accu wordt niet geladen, De installatie bestaat uit: accu, dynamo, lampen en hoorn en bovendien een klein verzegeld kastje. Het is een Lucas-installatie 6 Volt. Antwoord: Daar van Lucas-installaties voor motorrijwielen Verscheidene typen bestaan, kunnen wij u het schema alleen tijdelijk afstaan, als u ons het type van de dynamo opgeeft. Deze gegevens vindt u op een plaatje vermeld, of ze zijn in het dynamohuis ingeslagen. Wellicht bent u geholpen met de volgende wenken. Controleer de installatie als volgt: 1. Verwijder de kabel van dynamo naar installatie. 2. Verbindt aan deze klem één pool vaneen proeflampje (6 Volt); de andere pool legt u aan de massa van de dynamo. 3 Laat de motor draaien; bij iets meer dan de stationnaire gang moet het lampje gaan gloeien. 4. Als dit gebeurt, is de zaak in orde. 5. Gloeit het lampje niet, dan controleert u; a. of alle borstels licht verend op de collector aanliggen. V. of de automatische schakelaar niet klemt, d.w.z. het contactarmpje vrij kan bewegen en de contacten bij aandrukken met een vinger op elkaar komen. c. of de aandrijving niet slipt. 6. Heeft u met bovenstaande contróle geen resultaat, dan dient u de dynamo op te zenden aan den importeur, omdat de oorzaak dan wel zal schuilen inde spanningsregulateur, die verzegeld is. N. Vraag 87: Op welke wijze kan ik door middel van zo weinig mogelijk stroom, b.v. een 6 volts accu, een stel electromagneten vervaardigen, waarvan de afstotende kracht zodanig is, dat zij tegelijk als zij afgestoten worden, een lichaam van 60 & 100 pond of meer, 20 tot 30 cm. geheel kunnen opheffen? Antwoord: De afstotende kracht van twee magneetpolen neemt zeer sterk af met toenemende afstand. Ze is b.v. op 10 cm. afstand honderd maal kleiner dan op 1 cm. afstand. Volgens dit beginsel worden dan ook geen electromagneten geconstrueerd. Wel be-

staan er electromagneten, b.v. ten behoeve van electrische remmen, waarvan de kern bij stroomdoorgang ongeveer 20 cm. wordt ingetrokken, Boekbespreking Staal door T. Polderman, leraar N.O. te Amsterdam. Prijs ƒ2.25' gebonden in linnenband ƒ2.85. Uitgave A. Kemperman, Amsterdam. Dit boek is een goed boek, dat ik gaarne aanbeveel. Eén wens: bij een volgende druk de haridelsafmetingen van stalen platen enz., gewichten en prijzen. Van C.

maar daarvoor is een veel groter vermogen nodig dan dat wat vaneen 6 volts accubatterij verkregen kan worden. Het principe van zulk een magneet is inde bijgaande schets aangegeven. Hij wordt gevormd dooreen beweegbare, conisch uitgedraaide, ijzeren kern A en een vaste conische kern B. Een ijzeren mantel C zorgt er voor, dat de krachtlijnen weg zoveel mogelijk door ijzer loopt Op een bronzen spoeldrager D wordt de wikkeling aangebracht. Voor het door u opgegeven vermogen van 30 kg. bij 20 cm. verplaatsing is naar schatting ongeveer een vermogen van 1 kilowatt nodig. Het ontwerpen van zulk een electromagneet is niet zo eenvoudig als het schijnt Er worden uitvoerige berekeningen voor vereist, die de grenzen van deze vragenbus aanzienlijk overschrijden, We moeten ons dan ook hier bepalen tot bovengenoemde principiële aanwijzingen. v.d. Z. Vraag 88: Kan men bij een éénphase kortsluitmotor met hulp wikkeling (voor directe aanloop) een zodanige schakelaar aanbrengen, dat hij direct geschikt is om links en rechts te draaien? Antwoord: Ja, dit kan geschieden door de einden van de hulpwikkeling

te verbinden met een tweepolige omschakelaar (zie figuur), waarmede men de aansluiting van de hulpwikkeling op het net kan omschakelen. Daar inde meeste gevallen de hulpwikkeling dooreen centrifugaalschakelaar na het aanlopen automatisch wordt afgeschakeld, dient er voor gezorgd te worden, dat de centrifugaalschakelaar inde keten opgenomen blijft. v.d. Z. Vraag 89: Is het mogelijk een eenvoudig lasapparaat samen te stellen en daarvoor gewoon lichtgas te gebruiken. Het ligt in mijn bedoeling om b.v. een frame vaneen fiets met koper te lassen of moet ik daarvoor carbid gebruiken? Antwoord: Wanneer door middel vaneen ander metaal twee delen van een metaal samen worden verbonden, noemt men dit solderen. Brengt men deze delen door middel van hetzelfde metaal aan elkaar, dan noemt men het lassen. Daar de vraag gesteld is voor solderen, kunnen hierop de volgende opmerkingen dienen. De te solderen delen moeten goed blank zijn. Het soldeer moet een lager smeltpunt bezitten dan het te solderen metaal. Men onderscheidt zacht- en hardsolderen. Bij de eersten zijnde smeltpunten van de soldeermetalen laag. Dat wil zeggen, deze kunnen smelten door de temperatuur- en warmte-overdracht vaneen soldeerbout of een Bunsenbrander. Dit zijn in het algemeen de tinsolderen. De hardsolderen smelten bij hoger temperaturen. Dit zijn zilverlegeringen van verschillend gehalte, waardoor de smelttemperaturen ook verschillen. Evenzo de geelkopersolderen. Voor het solderen moeten vloeimlddelen gebruikt worden. Deae dienen in het algemeen om de door de temperatuursverhoging ontstane oxydelaag op te lossen of om het ont-

staan ervan te voorkomen (bij zachtsolderen). Bij dit laatste dient dan een vetlaagje de zuurstof uit de lucht te verhinderen, dat het ’t metaal oxydeert. Bij hardsolderen gebruikt men als vloeimiddel borax. De borax wordt met water tot een brij gemaakt en op de blank gemaakte delen gesmeerd. Wanneer geelkoper als soldeer gebruikt wordt, is het verstandig eerst een bolletje koper aan een staafje ijzer van plm. 4 mm. dik te hechten inde vlam. Als de te solderen delen de temperatuur hebben bereikt, waarbij het geelkoper vloeien kan, dan pas houdt men het ijzerdraadje met koper bolletje bij de soldeemaad en dit zal dan spoedig hierin vloeien. Een algemene eis bij alle solderen is echter, dat het te solderen materiaal verwarmd wordt boven de smelttemperatuur van het soldeer. Wenselijk is hierbij, dat deze temperatuur zo snel mogelijk bereikt wordt, waardoor het vormen van dikke oxydelagen tot een minimum beperkt wordt. Om ijzeren pijpen met geelkoper te solderen, moeten deze tot rood-geel gloeitemperatuur gebracht worden, alvorens het staafje met soldeer er bij te brengen. Grote benzine-blaasbranders kunnen voor verwarming worden gebruikt. Ook gas met samengeperste lucht dooreen blaasbrander wordt met succes gebruikt. Om de snelheid van de temperatuurstijging te bevorderen kan men het te solderen gedeelte omsluiten met asbestplaat of vuurvaste stenen, zodat de uitstraling van warmte tegengegaan wordt. De meest voorkomende fouten welke gemaakt worden, zijn het niet snel genoeg verhitten en het te solderen gedeelte niet boven de smelttemperatuur van het soldeer te brengen. J. V. Vraag 90: Zoudt u mij enige inlichtingen kunnen geven over cursussen in electrisch lassen. Ik ben al circa zes jaar electrisch lasser, maar heb alles alleen in gewone arbeid geleerd. Nu zijn er echter ook lassers die een diploma hebben. Bij navraag bleek mij echter, dat er verschillende diploma’s bestaan, nl. rijksdiploma, Smit-diploma, Loosdiploma, e.d. Kunt u mij vertellen wat of het beste diploma is? Voorts zou ik gaarne willen weten hoe lang een cursus duurt en wat de kosten zijn. Antwoord: Een rijksdiploma bestaat nog niet. Het enige diploma van waarde is dat van de N.V.L.-cursus. Voor dat diploma geeft de Lasschool Smit—Bemet, Haarlemmer Houttuinen 23, Amsterdam (tel. 44493) een cursus van zes weken, vier avonden per week. Voor de kosten kunt u zich het beste zelf tot deze lasschool wenden.

Vraag 91: Ik bezit een motor, afkomstig vaneen oude handboormachine. Het is een driephasenmotor. Die wilde ik nu op het lichtnet aansluiten. Ik weet, dat hiervoor een schema bestaat met gebruikmaking vaneen condensator. Kunt u mij helpen aan dit schema met de formule, hoe groot de condensator moet ziin? Antwoord: Het schema voor de aansluiting vaneen draaistroomnet op een eenphasennet vindt u in nevenstaande figuur. Daaruit blijkt, dat

twee motorklemmen direct op het net zijn aangesloten en de derde motor – klem, onder tussenschakeling vaneen condensator, met eender twee eerstgenoemde motorklemmen is verbonden. Daar u geen vermogen van de motor vermeldt, is het ons niet mogelijk om de capaciteit van de condensator op te geven. U kimt die echter ontlenen aan de tabel. Motorvermogen Condensatorcapacltelt In pk. in mlcrofarads 0,2 10 0,4 20 0,6 30 0,8 40 1,0 50 V.d. Z. Vraag 92: Kunt u mij een of meer titels van leerboeken geven, waarin de techniek van het bankwerken en gereedschap maken behandeld wordt? Antwoord: Hollandse boeken, welke speciaal de techniek van het machine-bankwerken en gereedschapmaken behandelen, zijn mij niet bekend. Boeken, waarin een en ander voor een deel behandeld wordt, zijn: Metaalbewerking van F. v.d. Togt, herzien door Piek. Uitgave Wed. Ahrend, Amsterdam. Moderne werkplaatspraktijk, door ir. v. Dongen. Uitgave Wed. Ahrend. Inde serie „Werkstattbücher”, uitgave Julius Springer, Berlijn, komen enige boekjes voor, welke het stempel- en gereedschapmaken behandelen. Ze zijn echter inde Duitse taal geschreven. L.

Op verzoek vaneen onzer lezers lieten wij op deze pagina een schets vaneen nadraaibeitel voor krukhalzen reproduceren.