De gelijkschakeling der Duitsers in het „Protectoraat" Wijzigingen inde vakbeweging

(O. K.) De vakbeweging inde Tsjecho-Slowaakse republiek had één groot gebrek: zij was op nationaal en politiek gebied buitengewoon verdeeld. Er waren meer dan 700 vakbonden, in 13 vakcentrales verenigd; bovendien waren nog honderden bonden buiten de vakcentrales gebleven. De September-gebeurtenissen van het vorige jaar brachten een zekere bezinning teweeg. De Duitse vakbonden verloren automatisch iedere reden van bestaan en werden opgeheven of door het Duitse Arbeidsfront overgenomen, terwijl inde Tsjechische vakverenigingen een concentratieproces begon. De metaaltaewerkersbonden gaven het voorbeeld en de andere vakverenigingen volgden weldra. Helaas begrepen ook in deze toestand de reactionnaire kringen het belang vaneen eensgezinde vakbeweging niet en zij poogden de totstandkoming daarvan met de kleinste middelen te verhinderen. Eerst moest de 15e Maart komen om ook hun te doen begrijpen, dat het Tsjechische volk pas dan zijn vrijheid weer zal kunnen herkrijgen, als alle krachten worden samengevoegd. Daarbij spelen de vakbonden heus niet de geringste rol. Nu werd dus van bovenaf voorgestaan, wat voorheen bestreden was geworden. De vakverenigingen van allerlei richting en kleur werden samengesmolten, waarbij het bijna overal lukte de invloed van de functionarissen der moderne bonden te behouden, zodat zij de leidende posities hebben gekregen. De enkele Duitsers, die nog voor het lidmaatschap vaneen vakbond in aanmerking kwamen, werden door de eenheidsbonden als leden opgenomen. Aan deze toestand is dooreen verordening van den „Rijksprotector” van 14 September een einde gemaakt. Volgens dit document heeft het Duitse Arbeidsfront alle in het Protectoraat Bohemen en Moravië werkende Duitsers overgenomen. De verordening zegt, dat bedrijven met een Duitsen ondernemer en gemengd Duits-Tsjechisch personeel als Duitse bedrijven behandeld moeten worden, met dien verstande, dat de Tsjechische arbeiders niet door het Duitse Arbeidsfront overgenomen worden. Indien ineen dergelijk bedrijf minder dan vijf Duitsers werken, wordt geen „bedrijfsleider” benoemd, maarde plaatselijke leider van het Arbeidsfront zorgt dan voor de belangen van de Duitse arbeiders. Bedrijven met een Tsjechischen ondernemer en gemengd personeel gelden als Tsjechische bedrijven. Indien daar meer dan vijf Duitsers regelmatig werken, wordt voor hen, op voordracht van den plaatselijken leider van het Arbeidsfront, een „spreker” (vertegenwoordiger) benoemd, die hun belangen moet waarnemen. De bepalingen van de wet op de bedrijfsleidingen hebben in dergelijke bedrijven geen betrekking op de Duitse arbeiders en kantoorbedienden. Ondernemingen met een Tsjechischen eigenaar en Tsjechisch personeel vallen niet onder het Arbeidsfront. Het ontslag van Duitse bedrijfsleiders en vertrouwensmannen moet de goedkeuring hebben van den „Rijksprotector”. Door deze verordening wordt in het bovengenoemde gebied tweeërlei vakverenigingsrecht geschapen. Terwijl de Tsjechische arbeiders door hun op de basis der vrijwilligheid opgebouwde en in wezen nog pp moderne grondslag staande organisaties worden vertegenwoordigd en zij op hun vrijwillig gekozen vertegenwoordigers inde bedrijven kunnen steunen, zijn alle Duitse arbeiders en bedienden, ook indien zij voorheen burgers der Tsjecho-Slowaakse republiek waren, onderworpen aan het Duitse Arbeidsfront. Is ineen bedrijf een Duitse ondernemer en een geheel Tsjechisch personeel, dan staat dit bedrijf onder het Duitse recht. Zijn ineen bedrijf met een Tsjechischen ondernemer ten minste vijf Duitsers, dan kan zonder toestemming van hun „spreker” (vertegenwoordiger) niets geschieden. De verordening probeert de schijn van gelijk recht voor Tsjechen en Duitsers op te wekken, maar het is duidelijk dat de nazi-indringers het in elk geval inde hand hebben om een geheel Tsjechisch bedrijf „nazi” te maken, door eenvoudig vijf Duitsers door

middel van dwang een plaats in het bedrijf te geven. Zo ontstaat de groteske situatie dat b.v. inde Skoda-fabrieken, waar 30.000 arbeiders werken, door vijf tussengeschoven nazi’s de „rechtsgrondslag” geschapen kan worden om alle voorschriften van de bedrijfsleiding aan hun goedkeuring te onderwerpen. Politiek gezien betekent deze maatregel voor alle Duitsers in Tsjecho-Slowakije een groot gevaar. Zij worden door het nazi-systeem expresselijk buiten de volksgemeenschap geplaatst, die sedert eeuwen dit land bewoont. Bij een nieuwe regeling van de staatsrechtelijke verhoudingen zullen zij als rijksburgers, waarop alle wettelijke bepalingen en voorschriften van het Rijk van toepassing zijn, ineen moeilijke positie geraken. Klaarblijkelijk is het de bedoeling van de nazi-indringers deze tweedracht te zaaien, om een toenadering van de ontevreden elementen van Tsjechische en Duitse nationaliteit te verhinderen en de nationale haatgevoelens groter te maken.

Dimrtetoeslag gevraagd De secretaris der samenwerkende Metaalbe-W'erkersbonden te Rotterdam schrijft ons: De samenwerkende organisaties hebben zich tot de werkgevers inde metaalnijverheid in Rotterdam, Hillegersberg, Schiedam, Vlaardingen, Overschie, Gap. a.d. IJssel, Krimpen a.d. IJssel en Bolnes-Slikkerveer gewend met een schrijven inzake de duurte. Hierin wordt gewezen op de stijging van de prijzen van levensbehoeften voor arbeidersgezinnen, sinds Augustus j.L, zoals deze gebleken is uit de publicatie van het statistisch bureau der gemeente Amsterdam. De aandacht is er op gevestigd, dat de stijging zich nog voortzet en gevraagd is een zodanige duurtetoeslag toe te kennen, dat daardoor de stijging der prijzen wordt gecompenseerd. Op dit schrijven, dat werd verzonden aan alle werkgevers die niet zijn aangesloten bij de Metaalbond, of betrokken zijn bij een collectieve arbeidsovereenkomst, is spoedig antwoord gevraagd.

Hierboven ziet men een reproductie van de kalender, die voor het einde van dit jaar aan alle leden van onze Bond uitgereikt zal worderi.