DE METAALBEWERKER,

omdat maar al te dikwijls gebleken is, dat zij de strijdende makkers inden rug aanvielen; dit was hem bij ondervinding gebleken. Of men liberaal of christelijk georganiseerd of geregeerd wordt, blijft lood om oud ijzer; de arbeiders moeten zich zelf vrij maken. Krul vraagt aan spr. hoe hij het loon wil regelen van nietarbeiders, Elferink is dankbaar voor de voldoende gelegenheid om te debatteeren, en dat door spr. fier de arbeiders is toegeroepen: organiseert u. Sinds de April-beweging is de christelijke organisatie vooruit gegaan. De kwestie is echter maar in welk licht men dien vooruitgang beschouwt. De soc.-demokraten zijn nog al hevig door spr. aangevallen. Hij acht het zijn plicht voor de talrijke soc.-dem. leden van den metaalbewerbersbond op te komen. Niet alleen omdat het goede leden zijn, maar ook omdat het onjuist is wat spr. van hen vertelt. Zij willen geen soc.-dem. politiek inde vakorganisatie brengen, maar het ijveren voor goede en tegen slechte wetgeving. Dat vier procent en meer dividend uitzuigerij is, zal spreker onthouden, maarden klassenstrijd bepaald zich niet tot vier procent. Het is altijd moeielijk op religieus gebied te debatteeren. Godsdienst inde vakorganisatie is nooit te rechtvaardigen, de plaats daarvoor is in het gezin, de kerk en het hart. De actie der christelijken voor vakorganisatie is nog van jongen datum. Opmerkelijk is het waar wij komen, zij ons tusschen de beenen komen loopen. Verheugd is debater dat spr. een afkeer heeft van onderkruipers. Het nationale in het christendom heeft een gevaarlijke zijde. Van Munster verheugde zich over de levering der electrische trams aan de Ned. fabriek, maar wanneer het waar is dat de sterkere den zwakkere verdringt, zooals v. M. ook beweerde, als het buitenland met ons zoo handelt als den gemeenteraad te A’dam, trekken wij aan ’t kortste einde. Wat baat het dan? Dat inde middeleeuwen het een goeden tijd voor den ambachtsman was, erkent debater, maar ieder land heeft zijn tijdperk van bloei, het toenmaals toevallige calvinisme doet hier niets aan af of toe. Is de toestand gezond als er b.v. 20 arbeiders ineen bedrijf zich aanbieden, en er zijn er maar vijf noodig, moet dat tusschen de arbeiders zelf uitgevochten worden, wie de gelukkigen zijn? Dat de soc.-dem in strijd is met den godsdienst, is onwaar, v.d. Heide, v.d. Berg van Eijsenga en Bax zijn dominee’s en lid der S. D. A. P. In Zwitserland is pastoor Pflüger ijverig soc.-dem. In Amerika eveneens’n paar paters. Ja zelfs ds. Schermerhorn en dr. Bahler gaan nog een stapje verder en zijn anarchist. Laat de christenen ook een toontje lager zingen, want de wetenschap van Darwin en Biichner is door hen nooit weerlegd. Spr. vraagt of het ook waar is, dat de godsdienst steeds de wetenschap inden weg heeft gestaan. Hij herinnert aan Gallileï, Giordano, Bruno. In «Tyrol schreef men de vlekziekte toe aan de pas ingevoerde telegraaf. Te Echternach deden godsdienstige menschen als Kangeroe’s dat was in 1875 ■— ze sprongen ook en waanden dit een Gode welgevallig werk. Evenals inden Pfalz, (Duitschland) waar men zong; De buksen moeten knallen, De ketters moeten vallen Inden Pfalz. Zoo zijn er meer staaltjes te noemen. Over het calvinistisch vrijheidsidee in Amerika zou wat minder humbug op zijn plaats zijn. Wij zijnde martelaren van Chicago nog niet vergeten en weten dat Amerika het land van den dollar is; de verkiezingen worden er door beheerscht. Debater verhaalt van talrijke voorgevallen feiten van christelijke patroons tegen arbeiders, zooals te Apeldoorn, waar men een stakend metaalbewerker dreigde te schrappen als lid van Patrimonium, wanneer hij bleef staken. Een ander werd de huur opgezegd. De vrouwen van dominee’s gingen naar de vrouwen van stakers. De staking indertijd bij Kessels in Tilburg had tot gevolg dat men iemand de biecht niet wilde afnemen. In Almelo werd een christelijk arbeider ontslagen, omdat hij lid was van de Kamer van Arbeid. Waar is het protest gebleven tijdens de werkstaking te Enschedé, toen Stork te Hengelo zijn arbeiders als het ware het zwijgen oplegde, om zich uitte laten over die staking. Zal v. M. met ons optrekken en opkomen tegen hooge traktementen als f 9000, zooals de directeur der Ned. fabriek heeft? Er wordt geroepen van f 17000. Hij hoopt dat v. M. overal waar hij komt de arbeiders moed zal inspreken en de christelijken zal organiseeren, omdat wij die toch niet kunnen bereiken. Wij kunnen toch in vele opzichten samenwerken. Hij kent enkele hoofdfiguren uit de pas tot stand gebrachten Prot. Chr. Bond. Hij zal afwachten of die als arbeiders den moed zullen hebben om de patroons te vertellen vooral niet meer dan 4 procent winst te nemen, Als van Munster straks antwoordt, moet hij er zich niet afmaken met een Jantje van Leiden. Weerleggen, dan heeft deze vergadering zijn nut gehad. Wegens het late uur werd de vergadering verdaagd tot Vrijdag 18 December. Met een opwekkend woord tot aansluiting sloot de voorzitter deze vergadering. Amsterdam. W. F. D. „Katholieke Metaalbewerker.â€~ Antwoord aan een onbekenden vrager. Deze vraagt mij, of ik schrijf om de lezers te believen of voor bladvulling. Waarde makker, u schijnt me niet te kennen, vandaar dat ik u niet wil antwoorden met: zooals de waard is, vertrouwt hij zijne gasten. In ieder geval u hebt geen hoog denkbeeld omtrent mijn bedoeling. Dat spijt me, maar ’t ligt niet aan mij. De afgestorven redacteur heb ik niet genoemd, en had daarvoor niet de minste reden; daarin hebt geu vergist. Voor den twist met Schouten verwijs ik u naar No. 26 van ons blad. Ik raad u aan eens te informeeren bij ex-bestuurders en leden van de afd. Haarlam van uw Secretariaat, wie en wat ik ben. Of ik getoond heb, te spreken en te handelen om de arbeiders te believen? Of ik ook de arbeiders de waarheid heb durven zeggen, even zoo goed als de werkgevers? Of de katholieke arbeiders van mij kunnen getuigen, dat ik

hun vijandig gezind was? Of katholieke arbeiders dikwijls hun grieven, inplaats van aan hun bestuurderen bekend te maken, bij mij kwamen, omdat ze in mij een beter en warmer verdediger vinden daarvoor? Vraag eens of ik ooit gebruik heb gemaakt om die leden en bestuurderen te hekelen? Wanneer ge dat doet, ben ik overtuigd, dat ge anders over mij zult denken. Het persoonlijke steekspel is door mij niet gewild en in ieder geval niet begonnen, uw blad en Schouten zijn daarmee begonnen, maar ik wil u wel zeggen, dat dit mijn laatste woord is in deze kwestie; u kan dus tevreden zijn, en hoop ik met u kennis te maken om getuigenis af te leggen, dat het mij te doen is verbeteringen te verkrijgen. Dat ik wil en zal samenwerken, met allen die ’t zelfde beoogen, ja zelfs met u, die mij, nu ja, op ’t kantje af, beschuidigt van nevenbedoelingen te hebben. Ik wil u door daden toonen, dat ik het met u eens ben, waar u aan het slot schrijft, doelende op ons geschrijf, dat de patroons zeggen; «Zoolang die twisten, doen zij ons geen kwaad.« Dat onze twist moet ophouden. Ik verheug mij in uw moedig woord in deze. Uwe daden zullen ’t met den tijd toonen, dat onze strijd moet gericht zijn tegen de kapitalisten. Elferink. Bravo! In het zelfde nummer van de «Kath. Metaalbewerker komt ’n berichtje voor uit Ulft\ de secretaris van het Secretariaat, Beijlholt uit Sneek, trad als spreker op. Woordelijk staat er dan : «Hij werd met ademlooze stilte gevolgd dooreen volle «zaal belangstellenden. «Van verschillende kanten werd door hem het arbeiders-«vraagstuk bezien, en de toestanden zooals ze hier te Ulft «zijn getoetst, naar aanleiding van het geschrevene inde «vakbladen, hetgeen niet ten voordeele van Ulft uitviel.« De laatste regel is door mij onderstreept. Ik zal niet veel er van zeggen, maar onze lezers er aan herinneren, hoe de redactie van de «Kath. Metaalbewerker* mijn schrijven over Ulft betitelde, zie No. 20 en 25 van ons blad. We zullen maar eens afwachten, misschien hooren we omtrent Ulft nog wel meer. E. Uit HAARLEM. Vergadering Oudegeest. Maandag 20 Decemb r trad Oudegeest hier op voor ’n volle zaal met arbeiders, mees} allen van de Centrale Werkplaats der H. IJ. S. M. waaronder veel metaalbewerkers. Hij behandelde het reglement. Zijn schoone, eenvoudige rede hier weer te geven, acht ik niet doenlijk voor ons blad. Genoeg zij het, dat niemand gebruik maakte van ’t debat. Alleen uw. correspondent deed ’n vraag aan de vergaderden. Deze kwam hier op neer: In No. 2 van de «Prot.-Christ. Metaalbew.« staat dat de loonsverhooging een vooruitgang in het sociale vraagstuk is. Dit nu kwam nog al verkeerd uit met hetgeen Oüdegeest had betoogd. Ik vroeg daarom: is die berichtgever, die ik bij benadering meen té kennen, hier inde zaal, dan moet hij er de vergadering op wijzen dat Oudegeest verkeerd heeft voorgelicht. Niemand kwam opdagen. We zullen nu eens afwachten, wat die berichtgever van het schrijven in ons blad denkt, en ook wat hij weet aan te voeren tegen ’t gesprokene van Oudegeest. Wanneer uw correspondent zich, vergist zal hij het herroepen, hij bedoelt J. H. van Dijk, administrateur van bovengenoemd blad, adres Generaal Crenjestraat 58 rood, Haarlem, vroeger werkzaam te Vlissingen en werkman-lid der Kamer van Arbeid. De Correspondent. Een Motie. De Afdeeling Zaanstreek heeft op haar huish. vergadering van Vrijdag 18 December, de volgende motie met algemeene stemmen aangenomen : «De vergadering, kennis genomen hebbende van ’t schrijven van Van Erkel, Meijer en Reinders, betreffende het houden vaneen Algem. Hoofdbesturenvergadering op 27 December, inzake het Comité van Verweer, «Keurt het uitschrijven dier vergadering sterk af, als in strijd met het besluit der meerderheid en dringt er bij ’t H.B. van den Alg. Metaalbew.bond in Nederland ten zeerste op aan, deze vergadering niet te bezoeken. «Verder gehoord de bespreking op de alg. vergadering van het N. A. S. op Zondag en Maandag, 13 en 14 December, betreurt het dat de krachten nog steeds verspild worden om elkander te bekampen, in plaats van front te maken naar den gemeenschappelijken vijand, «Spreekt haar innige verontwaardiging uit over het feit, dat bestuurders van het N. A. S. zich aan dronkenschap schuldig maakten en geeft als haar meening te kennen, dat dergelijke personen de vakbeweging tot schande strekken, «Verzoekt het H.B. een spoed-referendum uitte schrijven, over ’t al of niet aangesloten blijven bij ’t N. A. S. Namens de Afd. Zaanstreek van den Algem. Metaalbew.bond in Nederland. ’t Wil ons voorkomen dat een spoed-referendum over het al of niet aangesloten blijven bij het N. A. S. niet noodig is. Ons Congres staat voor de deur en ’t spreekt van zelf, dat de zaak daar ter sprake komt. Zoolang zullen onze West-Zaansche vrienden wel geduld willen hebben. Red. Uit LEEUWARDEN. Bestekbepalingen. Op het schrijven hetwelk door onze afdeeling was ontvangen van den Directeur van Gemeentewerken, zooals ik in ons vorig nummer meldde, is door ons het volgende antwoord gezonden: De arbeidstijd bedroeg in 1903 voor smeden gemiddeld 11 uren per dag, bij een loon van gemiddeld 14 cent per uur, ook kwamen loonen voor van 11 en 18 cent. Gevraagd wordt nu bij een maximum arbeidsdag van 10 uren een minimum-loon van 17 cent per uur.

Dooreen bespreking met den secretaris vaneen te Leeuwarden bestaande Loodgietersvereeniging, welke nooit iets van zich laat hooren, konden wij voor de loodgieters het volgende antwoord zenden: Dooreen loodgieter en zinkwerker was in 1903 gemiddeld ■per uur verdiend 17 a2O cent. En voor een leidekker werd door sommige patroons, om het gevaar aan dit werk verbonden, f 1.— per dag extra betaald. Gevraagd wordt nu voor een loodgieter en zinkwerker bij een arbeidsdag van 10 uren een minimum-loon van 20 cent per uur en voor een leidekker, om de te voren genoemde bezwaren, 30 cent per uur bij een 10-urigen arbeidsdag. Vertrouwende dat het Burg. en Weth. werkelijk ernst is en wetende dat het door ons gevraagde niet overdreven is, hopen wij dat ons werk niet te vergeefs is geweest. Metaalbewerkers! laten wij doorgaan met ons geest verheffend werk, om al onze kameraads te organiseeren. Slechts door organisatie komt verbetering in onze toch allesbehalve rooskleurige positie. Kameraden, met moed vooruit! Hoog de organisatie! De Leeuwarder Correspondent. DUITSCHLAND. Een ontzettend ongeluk. Zaterdag den 5 December (St. Nikolaasavond bij ons) werd in «de Halle’sche Machinefabriek* te Halle a/S. een circa 7500 K.G. wegende wals voor een «Rietsuikerfabriekt op Java, gegoten. Bij het gieten ontstond er dooreen tot nu toe onverklaarbare oorzaak een hevige ontploffing, waarbij 12 arbeiders deels doodelijk, deels zwaar verminkt werden, waarvan 3 terstond dood, de verminkingen aan de lichamen der verongelukten was vreeselijk. Hier had de doodbrengende vloeibare massa den buik opengescheurd, daar was zij een arbeider inden mond gekomen, hem alles binnen verbrandende; verschillenden werd het vleesch van armen en handen afgestroopt: ineen woord een afgrijselijk tooneel. Had de ontploffing de tegenovergestelde richting genomen, zoo was zeker het aantal verongelukten nog grooter geweest, daar terzelfder tijd (’s avonds ten s*/j ure) 30 vormers hun loon ontvingen. De «Deutsche Metallarbeiter Zeitung* maakt bij bovenstaand bericht de volgende opmerking; «Wie draagt de schuld dat een dozijn huisgezinnen zoo «kort voor kerstmis in rouw en ellende gedompeld worden? «Is een toeval, zooals hij zich duizende malen inde ka-«pitalistische bedrijven herhaalt en jaarhjksch honderden loon-«slaven het leven kost, de oorzaak ? Het is nog moeielijk «een juist oordeel te vellen, maar deskundige vakmannen «verzekeren, dat in andere fabrieken zulke werken door me-«chanische toestellen (kranen enz.) verricht worden, en in elk «geval niet zooveel arbeiders zich aan een dergelijk gevaar «behoeven bloot te stellen. Was het den, met dividenden «zoo rijk gezegenden, aandeelhouders der Hallesche Machine-«fabriek onmogelijk op oordeelkundige wijze voor de veilig-«heid te laten zórgen, en het risico vdn den arbeid te vermin-«deren? Hiervoor zal een nauwkeurig wettelijk onderzoek «moeten uitepraak doen, maar voor alle machinefabrieken «diene dit ongeluk als waarschuwend teeken dat ze telkens «aan hun plicht tegenover de arbeiders, die hun tot inde «kleinste bijzonderheden inde wettelijke bepalingen tot be-«scherming van den arbeid duidelijk gemaakt zijn, mogen «herinneren, en aan de arbeiders als vingerwijzing om door «organisatie steeds meer macht op elk terrein te ontwikkelen. A. J. Wint leden voor den bond. leder bondslid zij propagandist in eigen kring. Brieven uit 't buitenland IV. Overeenkomst tusschen de onderieekende werkzaamheden en organisaties van Werkgevers en Arbeiders aangaande het arbeidsloon in werkplaatsen en op karweien inde ijzerindustrie •in Denemarken. § 1. Voor de leden van den «Deenschen Smeden- en Machinebouwersbond« inde tot de ijzerindustrie behoorende werkplaatsen, wordt een minimalloon van 32 ore (21,66 ct.) per uur vastgesteld. Op de scheepswerf te Helsingör wordt een minimalloon van 33 öre (22.44 ct.) Per uur behouden. Het loon van de bekwamere en meer vertrouwbare arbeiders wordt in elk afzonderlijk geval tusschen den werkgever of diens gemachtigde (baas enz.) en den arbeider, zonder tusschenkomst van den vakbond of diens leden, geregeld. De partijen zijn het erover eens, dat in die gevallen, waar in ’t algemeen een wanverhouding er uit zou kunnen ontstaan, beide organisaties het wederkeerig recht van klachtindiening hebben en wel overeenkomstig de regelingen die op dien tijd voor de behandeling van geschillen geldig zijn. § 2. Oudere en zwakke arbeiders, alsook zij wier arbeidsvermogen door ongevallen verminderd is, alsook arbeiders in ’t eerste jaar na hun voleindigden leertijd kunnen, volgens overeenkomst tusschen werkgever en arbeider, beneden het minimalloon werken zonder dat de vakbond hun daarvoor eenige hindernis inden weg mag leggen, echter mag het urenloon van arbeiders in ’t eerste jaar na voleindigden leertijd niet lager als 30 öre (20,4 ct.) zijn. Deze overeenkomst heeft voor de onderteekende organisaties en werkzaamheden bindende kracht, tot zij dooreen der partijen met een termijn van 3 maanden op een isten Februari opgezegd wordt. Zoolang deze overeenkomst bestaat, mag geen der onderteekende organisaties en werkzaamheden (ondernemingen) ook geen harer leden, noch afzonderlijk, noch gezamenlijk in ver-

3