Aan God behoort de aarde en haar volheid. Psalm 24:1

Tijd en Taak

ZATERDAG 11 MAART 1939 – No. 24 37STE JAARGANG VAN DE BLIJDE WERELD

RELIGIEUS-SOCIALISTISCH WEEKBLAD

ONDER REDACTIE VAN DR. W. BANNING ADRES DER REDACTIE: BENTVELDSWEG 5 – BENTVELD

VERSCHIJNT VIJFTIG MAAL PER JAAR – 37STE JAARGANG VAN DEBL IJ DE WERELD

ABONNEMENT BIJ VOORUITBETALING PER JAAR F 3.40, PER HALFJAAR F 1.75, PER KWARTAAL F 0.90 PLUS 15 CENTS INCASSO – LOSSE NUMMERS 8 CTS POSTGIRO 21876 – GEMEENTEGIRO V 4500 – ADMINISTRATIE GEBOUW N.V. DE ARBEIDERSPERS, HEKELVELD 15, AMSTERDAM-CENTRUM

DE NIEUWE PAUS

Na heel wat persbeschouwingen over de keuze van het nieuwe Hoofd der RoomssKatholieke Kerk te hebben ges lezen, dringt zich vooral één gedachte aan mij op: heeft het eigenlijk wel zin, om aan het overigens stellig belangrijke feit, besehouwingen vast te knopen? Zijn het anders, kunnen het anders zijn dan.... verwachtingen, eigen wensen? Een paar maal heb ik gelezen, dat de benoeming van Kardinaal Paeelli ges daan met algemene stemmen moest worden verstaan als een versterking der demoeratie, en een zeer onaangename keuze voor Duitsland en de rassenfanas tiei. Het laatste zal wel waar zijn; men kon toeh waarlijk van Rome niet de karakterloosheid verwaehten, dat het een Hitlerswelgevallige op de Heilige Stoel zou plaatsen! Maar: een versters king der demoeratie? waar heeft men het over? en dat vlak na de Spaanse tragedie! waarin Rome zieh onvoorwaars delijk aan Franco’s kant heeft geschaard! Bezitten de democraten dan wel de karakterloosheid, die men aan Rome niet toekent?

Men zal van ons geen pleidooi vers waehten, dat uitloopt op geringschatting van de menselijke persoonlijkheid; wij zullen dat pleidooi zeker niet leveren. Stellig nu, in het verband met de Pauss keuze niet. De onlangs overleden Paus Pius XI was er één van waarlijk groot formaat, van wie ook zeer duidelijk merkbare impulsen zijn uitgegaan men denke sleehts aan de Encycliek Quadragesimo Anno. Pius XI heeft vols komen duidelijk gemaakt, van hoeveel belang het voor de beschaafde wereld is, wie er op de Heilige Stoel zetelt zos wel naar wat wij, op grond van ónze overtuiging, noemen ten goede als ten kwade. Ik ben er diep van overtuigd: Pius XI had de Spaanse tragedie kunnen voorkomen als hij had gewild maar hij heeft dit, gegeven de aard van het Katholicisme, niet gekund. Juister ges zegd: wie op een dergelijke daad hebben

gehoopt, vergissen zich in de aard van het Katholicisme.

Deze aard brengt nu eenmaal mee, dat bij alle erkenning van de betekenis van de persoonlijkheid óók van een Paus, het toch steeds en vooral en onder alle omstandigheden om de Kerk als geheel gaat. Zeker, de Paus is haar Hoofd, maar toch niet meer dan de top van de hecht geordende hiërarchie de mens sen aan de top sterven, en op de pauses lijke troon zit men nooit lang (men wordt immers pas gekozen op tamelijk gevorderde leeftijd, Paeelli is de 60 ook al voorbij); de hiërarchie blijft, en van haar hechtheid, van haar kracht en vlot functioneren hangt oneindig veel meer af dan van de persoonlijke inzichten van haar Hoofd. Het is juist daarom een vergissing om te menen, dat ooit Rome principieel b.v. de houding tegenover socialisme en democratie zou wijzigen. Natuurlijk doet Rome dat niet: het zal zieh nimmer vriendschappelijk kunnen uitlaten over bewegingen en gedaehtens stelsels, die nu eenmaal geworteld zijn in die geestelijke wereld die zieh sedert de 16e eeuw van Rome heeft afgewend en haar machtspositie geweldig heeft verzwakt.

Ik ben mij bewust, dat deze woorden gemakkelijk kunnen worden misvers staan, en het zou mij gezien het ges zellige geestelijk klimaat in Holland, dat gunstig is voor gifzuigers niet verbas zen, wanneer zij kwaadaardig worden uitgelegd. Laat ik dus nog iets toevoes gen. Er zijn twee houdingen tegenover Rome, die ik beide onmogelijk acht. De eerste is die van vele sociaaLdemocras ten: als wij maar goed genoeg argumens teren tegenover de RoomssKatholieken, en hun duidelijk maken dat hun kijk op het hedendaagse socialisme onjuist is, dan zullen zij tenslotte hun afwijzende houding wel herzien. Er zitten in deze mening waarheidselementen: er is bij vele Katholieken misverstand en wanbes grip, en goede argumentatie heeft haar

nut. Maar het is m.i. een volstrekte illusie om te menen, dat de Kerk als ges heel na de grote encyclieken en het solidarisme het socialisme zou aans vaarden of zelfs de keuze daaromtrent vrijlaten.

Een tweede houding is mogelijk die van vele (ook niet alle) vrijdenkers, ook die van vele Protestanten, zeker die van Hitler thans —: Rome is reactionair, is bijgeloof, is politiek gevaarlijk, het moet bestreden en gebrandmerkt en terugges drongen worden. Ook in deze mening zit wel waarheid: men denke aan Spanje, en aan de rol der Kerk door de eeuwen heen; ik heb generlei behoefte om het RoomssKatholieke Christendom als de waarheid te verdedigen. Maar dit stands punt is mij toch te oppervlakkig; het ziet voorbij de enorme geestelijke krachs ten van diepe wijsheid en vroomheid, van praetiseh liefdewerk en besef van het heilige, die de oude Moederkerk door de eeuwen heeft heengedragen, en die daarin ook nu nog het levende cement zijn.

Mogelijk, en dan ook naar ik verwacht vruchtbaar is alleen een derde houding: wij moeten van elkaar goed weten, wat den ander heilig, evenzeer wat hem otk aanvaardbaar is, om dan de concrete nood van het ogenblik aan te vatten waar dat mogelijk is. Ik acht het moge> lijk en dus ook geboden om met alle kracht deze kans tot werkelijkheid te maken dat mensen van verschillend levensinzicht elkaar vinden in een ge« meensehappelijke verantwoordelijkheid voor het geschapene, voor de menselijk* heid, de gerechtigheid, de vrede. Maar dan is nodig: dat ieder karaktervol leve uit wat hem heilig is. Zo moge ónze wens en bede zijn voor het nieuwe Hoofd der oude Kerk: dat hij het heb lige dier Kerk in een karaktervol bes stuur moge tonen. Het geestelijk heil der wereld is nog steeds het meest ges baat met karakter. W. B.