Nieuws van overal

Vrije tijd en alcohol

De kortere arbeidsdag, de eis van een vrije Zaterdagmiddag en van enige vacaritiedagen hebben het vraagstuk van de vrije tijd en de organisatie daarvan aan de orde gesteld. Men zal zich herinneren, dat destijds als tegenargument gebruikt werd, dat de arbeiders die tijd wel in de kroeg zouden verdoen. Het is interessant te lezen (De Wegwijzer van December, blz. 102 e.v.) hoe er van die voorspelling niets is uitgekomen. Juist in de tijd van de onmenselijk lange werkdagen heerste op gruwelijke wijze het alcoholmisbruik onder de arbeidende klasse, hetwelk haar door den braven burger zeer euvel werd geduid. Het was de ellende-toestand, die de arbeider uit die tijd naar het middel tot roes en vlucht-uit-dewerkelijkheid deed grijpen. Niet dat de overheid zich ernstig heeft bezig gehouden met het instellen van gelegenheid om de vrije tijd zo goed mogeiijk te besteden; dezelfde overheid, die wei de werktijd verminderde. Hier is wellicht iets te leren van de autoritaire staten. Er is een feitelijke grote samenhang tussen de moderne arbeidersbeweging en de radicale drankbestrijdingsorganisaties. Immers de bescherming tegen het alcoholgevaar heeft de arbeider zelf ter hand genomen. De katholieke streken hebben ook nu nog de zwakste drankbestrijding en de sterkste drinkgewoontes.

De schrijver wijst als middelen aan, die preventief het alcoholmisbruik keren, en helpen tot goed gebruik van vrije tijd: Openbare leeszalen met uitleenbibliotheken. Het verschaffen van een eigen bibliotheek. Hij prijst in dit verband De Arbeiderspers. De radio, de volkstuinen. Hier kan de Overheid belangrijk steunen. De wandelsport, o.a. door excursies onder deskundige leiding van natuurvrienden. Andere vormen van lichaamssport. Arbeidersreisverenigingen; schaakspelen en tenslotte alles, wat de volksontwikkeling bevordert.

Tenslotte: de overmeestering van het alcoholisme is in Nederland succesvol geschied voor de arbeiders door de arbeiders.

Uit het Derde Rijk

Warschau

Een vertegenwoordiger der Amerikaanse Quakers Hamer Morris deelt in „The Friend” een en ander mee over zijh indrukken te Warschau, waar hij een huipactie voor de noodlijdende bevolking organiseerde. „Warschau ligt in puin. De huizp zijn voor 35 pet. volledig verwoest: ruïnen, die niet meer opgebouwd kunnen worden; een andere 20 pet. zijn zwaar beschadigd, maar kunnen waarschijnlijk nog wel hersteld worden; daarenboven zijn in alle stadswijken de vensterruiten

voor 80 pet. vernield. Warschau was altijd een overbevolkte stad; maar nu zijn de mensen in de nog maar voor 50 pet. bewoonbare huizen te samen geperst. Het aantal gedoden in deze stad, dat nooit officieel is vastgesteld, ligt waarschijnlijk tus-

sen de 50 en 100.000. En hoeveel kinderen zijn er onder deze doden en hoeveel wezen bleven over?

Kerstmisviering In Bromberg hield men, volgens het D.N.B. een indrukwekkende Kerstviering voor weeskinderen;

Een aangrijpende plechtigheid had op de vo’oravond van Kerstmis plaats, waarbij slechts kinderen van vermoorde Volks-Deutschen uitgenodigd waren. Zonder vader en zonder moeder moesten deze kinderen, wier ouders men in opdracht van Engeland uitgemoord had, de Kerstviering van dit jaar beginnen.”... Laat men toch wat voorzichtiger zijn woorden kiezen! Inderdaad verdienen dergelijke kinderen het oprechte medeiijden van alle wel-voelende mensen. Maar dan denkt men toch tevens onwillekeurig aan talloze andere kinderen, die door bommen en kanonnen wees geworden zijn, of zelf hun onschuldig leven moesten missen, in Polen, in Finland en elders.

Fraai kerstgeschenk

In de „Köinischer Voikszeitung” van 23 December stond een gedicht: „De Heilige avond.” Wij vertalen twee strofen. „Dan treedt hij (de vader) naar de lange ge[sloten kast en pakjes liggen er, die zijne handen plechtig [openen.

Kanonnen en geschut en ook een tank plaatst hij op tafel ais dierbaar huisraad. Het ogenblik is daar! De Kerstboom staat en [straalt de kind’ren zingen blijde hunne liedjes dan jubelen zij: ze werden goed betaald; en storten zich op tanks, op spoortjes en [kanonnen.”

Het geweer der Hitler lugend Uit de „Köinischer Voikszeitung” van 19 December:

~Als regel schiet men bij de H.J. met het K.K.-geweer, Wehrsportmodell. Dit geweer is een nabootsing van het infanteriegeweer, en onderscheidt er zich slechts van door een ± 400 gram minder gewicht; het is in de jaren 1933/’34 ontworpen en ingevoerd. Zowel de gewichtsverdeling ais het zwaartepunt zijn overeenkomstig het wapen der infanterie.”

Tuchthuisstraffen voor ... het luisteren naar buitenlandse radiostations. Het D.N.B. brengt telkens weer berichten over de meedogenloos-zware straffen, die in Duitsland opgelegd worden aan degenen, die de euvele moed hebben, naar andere dan de Duitse radio-uitzendingen te luisteren. In Trier kreeg de 45-jarige Th. Herges 15 maanden; elders lazen we over straffen van 2 jaar, een jaar, enz.; in Danzig b.v. 5 personen, waaronder een vrouw, twee en een half jaar tuchthuis.

Motivering; „Met dezelfde hardheid, waarmee onze soldaten te land, ter zee en in de lucht de strijd doorzetten tot aan de vernietiging van den vijand, worden ook die elementen bestreden, welke door het luisteren naar een vijandelijken zender ondubbelzinnig landverraad plegen.”

Karnaval in plaats van Kerstmis Met begrijpelijke ergernis melden Katholieke bladen over het Kerstfeest in het door de Russen bezette Polen. In Rusland zelf is het Kerstfeest allang uitgeroeid. Maar nu wordt het ook bestreden in dat deel van Polen, dat, dank zij Von Ribbentrop, Rusland toeviel. De atheïstische strijdploegen zijn met man en macht opgetrokken om de Kerstviering in Polen tegen te gaan. Honderden agitatoren overstromen het land en pogen onder de een-

voudige mensen verwarring te stichten. Men werkt met allerlei, ook economische dreigingen. Op de vooravond van Kerstmis moest overal een ~Karnaval van het atheïsme” georganiseerd worden, waaraan ook de schoolkinderen der staatsscholen moesten deelnemen.

Over weerbaarheid gesproken

Dr. P. J. Bonman maakt er enkele uitmuntende opmerkingen over, waaruit wij zo vrij zijn enige regels te lichten of gedachten samen te vatten. (Het Gemeenebest 11.3.) „We kunnen uitgaan van de stelling, dat de weerbaarheid van een volk haar optimum bereikt bij een proportionele verdeling van de nationale krachten.”

„Een overtalrijk leger betekent roofbouw ten koste van toekomstige generaties. Daarenboven de vraag is maar, welke mannen zijn ais arbeider meer waard voor de defensie, dan als soldaat.”

„Hadden wij hier te lande niet een groter gedeelte van onze defensiebegroting voor economische doeleinden moeten reserveren? Het systeem van reglementering, dat in liberale kringen zoveel ontstemming heeft veroorzaakt, maakt het thans mogelijk alle

voorraden te overzien, het prijsverloop te beheersen, en in de kortst mogelijke tijd een distributiestelsel te organiseren.” „Wanneer wij een stap verder gaan dan het streven naar ~0. en O.”, komen wij tot de principiële formulering, dat feitelijk iedere man, die na enige jaren de dienst verlaat, geestelijk en physiek meer waard dient te zijn dan vóór zijn in dienst treden.” Richtlijnen hierbij zijn:

1. verschuiving van ontwikkelingscursussen van de vrije uren naar de diensttijd (voor zover deze de verschuiving toelaat). 2. uitbreiding van het aantal ontwikkelingscursussen, waarbij plaats moet worden ingeruimd voor cursussen, die de gemeenschapszin en het nationaal besef kunnen versterken.

3. uitbreiding der lichamelijke opvoeding. 4. systematische aanmoediging van het verantwoordelijkheidsgevoel, vooral om de discipline meer dan tot dusver op zelftucht te doen steunen.”

„Wat mogen wij verwachten van de geestelijke spankracht van een volk, dat innerlijk verbrokkeld is door partijgeest en een langdurige massale werkloosheid.”

„De betekenis van goed-georganiseerde burgerlijke diensten ligt niet alleen in hun defensieve en hulpverlenende functie gedurende uren van gevaar. Zij vervullen ook een nationaal-paedagogische taak. Wanneer zij weer vervallen in bepaalde tradities van confessionele en politieke scheidslijnen, missen zij als gemeenschapsorganen van een volk in nood ten dele hun doel.”

„Wanneer de militaire autoriteiten 100 millioen gulden voor de defensie nodig achten, krijgen zij over dit bedrag eerder de beschikking dan economen, die voor de economische oorlogsvoorbereiding 10 millioen zouden vragen. Maar waarschijnlijk zou de regering toch eerder het laatstgenoemde bedrag voor economische oorlogsdoeleinden uittrekken, dan één miUioen voor versterking van de geestelijke weerbaarheid.”

Verbrande synagogen Het „Nieuw Israëlitisch Weekblad.” van 5 Jan. deelt mede, hoeveel synagogen in Groot-Duitsland zijn afgebrand. Het zijn, zo bericht de correspondent, volstrekt betrouwbare getallen, bewerkt volgens de opgave van ooggetuigen. Helaas ontbreekt als vergelijkingsmateriaal een opgave van het aantal bestaande synagogen in Groot-Duitsland. Intussen zijn de volgende cijfers al erg genoeg:

In het oude Duitsland brandden in November 1938 totaal 283 gebouwen af. Het zwaarst werd Z.-Duitsland getroffen: in Beieren werden er 34 verwoest, in Württemberg 28, in Baden 23. Alleen in Weenen zijn 94 synagogen afgebrand. Het totaal aantal door „spontaan” volksverzet verwoeste synagogen voor geheel nieuw-Duitsland is 413.

Stean aan Finland

Een zeldzaam fijne en beschaafd-voorname wijze om aan het Finse volk, dat zo heldhaftig vecht en toch ten ondergang is opgeschreven, steun te verlenen, is in de hoofdstad van Holland. uitgevonden: in het Carlton hotel (de directie stelt welwillend de zalen beschikbaar) kunt u een Finse avond bijwonen op 20 Januari a. 3., ’s avonds om 9 uur, in avondkleding! Finse schotels, Finse soupers worden geserveerd De entreeprijs a ƒ2.50 per persoon komt geheel ten bate van het Finse Rode Kruis. Voor een avond vol afwisseling met verschillende artisten wordt gezorgd.

Het comité, dat dit zaakje organiseert, telt illustere namen: burgemeester De Vlugt voorop, verder doctoren, juristen enz

En nog verbazen we ons, dat dit walgelijk burgerlijke wereldje, dat zich aan de ellende van een volk, dat wordt geworgd, zat eet, niet door een zondvloed wordt weggespoeld....