Aan God behoort de aarde en haar volheid. Psalm 24:1

Tijd EN Taak

ZATERDAG 3 AUGUSTUS 1940 – No. 44 38STE JAARGANG VAN DE BLIJDE WERELD

RELICIEUS-SOCIALISTISCH WEEKBLAD

ONDER REDACTIE VAN Dr. W. BANNING ADRES DER REDACTIE: BENTVELDSWEG 5 – BENTVELD

ORGAAN VAN DE ARBEIDERSGEMEENSCHAP DER WOODBROOKERS – VERSCHIJNT VIJFTIG MAAL PER JAAR

ABONNEMENT BIJ VOORUITBETALING PER JAAR F 3.40, PER HALFJAAR F 1.75, PER KV\/ARTAAL F 0.90 PLUS 15 CENTS INCASSO – LOSSE NUMMERS 8 CTS POSTGIRO 227499 VAN J. VAN DE KIEPT, PENNINGMEESTER ARB. GEM. WOODBROOKERS AMSTERDAM ADMINISTRATIE BENTVELDSWEG 5, BENTVELD

SUCCES EN VOORZIENIGHEID

In een redevoering door den heer Mussert verleden week in Emmen ges houden, heeft deze spreker een godss dienstige belichting van het wereldges beuren gegeven, waarover wij gaarne het onze zeggen. Ik citeer een zin uit het verslag van de N.R.Crt. „Spr. verbaasde er zich over dat het Nederlandse volk, dat een gelovig volk is, niet schijnt te kunnen inzien dat hier hogere dan mens selijke macht aan het werk is. Wanneer een man, die in de vorige oorlog eenvous dig frontsoldaat was in vijf weken veel meer kan bereiken dan het machtige Duitse keizerrijk van weleer vermocht, dan moet dit toch de werkzaamheid zijn van een hogere macht.” Bij deze gedachs te blijf ik gaarne even staan, omdat en voorzover daarmee godsdienstig geloof is gemoeid. De heer Mussert schrijft de overwinning van het Duitse nationaals socialisme aan de goddelijke voorzienigs heid toe op grond van het onweerspres kelijk en snel succes.

Laat mij eerst opmerken, dat op des zelfde grond óók het Russische commus nisme aan goddelijke macht en voorzies nigheid moet worden toegeschreven. Men kan niet ontkennen, dat de Russis sche bolsjewiki in 20 jaar een en ander hebben tot stand gebracht van werelds historische betekenis en indrukwekkend succes. Even in deze lijn doordenkend, moeten ook het Amerikaanse en Japanse kapitalisme gezien worden als door de Voorzienigheid gewild; successen tens minste zijn er genoeg behaald. Of de spreker in Emmen deze gevolgtrekking maken zal?

In elk geval zal ons Nederlandse volk voorzover het nog leeft uit de Bijbelse vroomheid haar onvoorwaardelijk afwijs zen. Voortdurend immers predikt de Bij; bel iets anders. God werkt naar Bijbels besef in tegen ’s mensen bedoelingen en

mccessen. Waar de mens zich verheft op zijn daden, daar zal God hem vernedes ren —• en omgekeerd: waar een mens in diepste verlatenheid bij de ruïnes van zijn aardse levenshuis en werk geslagen neerzit, daar zal God hem zegenen. M.a.w. stellig leidt God de levenswegen der mensen, maar meer door beproeving en leed dan door succes en machtsvers groting. Gods wegen zijn andere en hogere dan die der mensen de ges dachte uit Jesaja 55 wordt in het N.T. dat het kruis tegcr.dcel, volstrekte vernietiging van alle succes centraal stelt, tot de grote wereldwet verheven.

Met name het Protestantisme heeft voortdurend in zijn beste vertegenwoors digers afgewezen de poging om menses lijk succes, menselijke werken, hoe zuis ver bedoeld ook en hoe belangrijk in de wereldhistorie, gelijk te stellen met das den Gods. Het is bij alle bezwaar dat men hebben mag en moet tegen de Cah vinistische predestinatieleer, toch een diep vroomheidsbesef, dat deed zeggen: gij mens zijt in volstrekte zin afhankes lijk van Gods ondoorgrondelijke raad. Gij hebt u op niets te beroemen, op niets te laten voorstaan. En als ooit een mens zich op de borst sloeg, heimelijk of opens baar, om wat hij bereikte, dan wist de waarachtige vroomheid steeds: dit is verzoeking, dit is zonde.

Ik herinner aan een schets uit Selma Lagerlöfs Gösta Berling. Er ligt een boer op zijn sterfbed. Vrouw, kinderen, en het personeel van de hoeve staan er om heen. De oude man spreekt over zichzelf als stond, hij voor Gods aangezicht en somt al zijn werken en al zijn successen op: hij heeft goed voor zijn gezin gezorgd en voor zijn ondergeschikten, hij heeft bossen ontgonnen en moerassige weiden drooggelegd, en de schuren driemaal zo groot gebouwd, omdat de oogst driemaal

zo groot was als tijdens het leven van zijn vader. ... En de omstanders bevess tigen dat: ja hij was een goed huisvader en een sterk man.... Ongemerkt is in de kamer binnengekomen een arme vers schoppeling, een van Gods waarachtige gezanten; hij kwam als bedelaar een stuk brood vragen en hoort nu de stervende spreken over zijn succes. „Vriend, vriend, heb je gedacht wie de Heer is voor wiens aangezicht je weldra vers schijnen zult? Hij is een groot, een schrikkelijk God. De werelden zijn zijn akkerland. De storm is zijn paard.... Treed niet met grote woorden voor dezen G0d.... Buig u diep en smeek om genade, verootmoedig u voor Uw Schepper, o mensenziel....”

Hier is inderdaad Protestantse, neen meer: de waarachtige Evangelische vroomheid. Succes is steeds beseft als ontzaglijk gevaarlijk: het voert tot hoogs moed en menselijk machtsbesef, die tegenover de goddelijke majesteit zo bes lachelijk zijn. God leidt de mensen op hun levenswegen zijn liefste kinderen, hen die het diepst zijn zegen ervaren en zijn wezen leren verstaan, voert hij door vernederingen en leed tot die veroots moediging, die van alle levensvernieus wing de voorwaarde is.

Men verstaat nu ook wel, waarom ik even de vinger legde bij de uitspraak van den heer Mussert. Vurig hopen wij op een waarachtige vernieuwing van ons volksleven uit een geest van vroomheid. Dan zullen wij ons vertrouwen niet stels len op politieke, militaire of welke ans dere aardse successen ook. De wegen van het sucees zijn die des mensen; maar „uw wegen zijn niet Mijn wegen, spreekt de Heer”. Wij wachten op een geest van ootmoedige liefde, die het lijden loutert tot innerlijke kracht.

W. B.