l^Jaak

ZATERDAG 10 MEI No. 321

Aan den Heer behoort de oorde en hoor volheid. Psolm 24:1

ONAFHANKELIJK WEEKBLAD VOOR EVANGELIE EN SOCIALISME

I ONDER REDACTIE VAN Prof Dr. W. BANNING; Ds. J. J. BUSKES Jr. EN Ds. L. H. .RUITENBERG. SECRETARIS DER REDACTIE: I. G. BOMHOFF, ROERSTRAAT 48111, AMSTERDAM (Z), TEL. 24386

VERSCHIJNT VIJFTIG MAAL PER JAAR – -45ste JAARGANG VAN DE BLIJDE WERELD

ABONNEMENT BIJ VOORUITBETALING PER JAAR ƒB.OO. HALFJAAR f 4.25. KWARTAAL ƒ 2.30 PLUS f 0.15 INCASSO. LOSSE NUMMERS f 0.15 POSTGIRO 21876 GEMEENTE GIRO V 4500 ADMINISTRATIE: N.V. DE ARBEIDERSPERS. HEKELVELD 15. AMSTERDAM-CENTRUM

Een derde weg?

|—l et is zonneklaar, dat een der grootste *■ waarvoor thans de geestelijke leiding van de Hervormde Kerk staat, van politieke aard is. Of liever: de politieke tegenstellingen zijn de tekenen Van diep liggende verschillen. Deze verschillen blijven academisch en komen voor de grote massa van de kerkmensen (let op het woord massa, dat ik hier met opzet gebruik!) niet eerder aan het licht, zolang zij vertrouwde schema’s niet doorbreken en zich niet consolideren in andere ihachtsformaties, dan waarmee men vertrouwd was. Men verklaart alom in de kerk, dat men vernieuwing wil. Men is open, zegt men, bereid om te luisteren naar de ander. Maar daaronder ligt de verborgen wens, dat de ander nóg meer open is on gaat luisteren naar de waarheid, die inen zelf heeft te brengen. En tegelijkertijd schuwt men .waarlijk nieuwe, formaties; retireert men, als blijkt, dat men zelf iets of veel moet opgevén.* En men wordt geprikkeld, als die nieuwe openheid in plaats van eenheid een diepgaand verschil aan het licht brengt.

Dit wordt duideiijk geïllustreerd in een artikel, dat Dr. A. F. N. Lekkerkerker in Hervormde Kerkbode voor Loosduinen schrijft nagr aanleiding van de gebeurtenissen rondom „De Nieuwe Nederlander”.

■p >' ~ De strekking van zijn artikel is deze: »De Nieuwe Nederlander” is ter ziele ge-Saan, omdat zij afgeweken is van haar oorspronkelijke lijn, het blad te zijn, dat de der Hervormde Kerk zou laten doorklinken in ons gehele Volksleven. Zij werd onafhankelijk orgaan Van de Partij van de Arbeid. Daardoor veroor zij lezers. Het blad heeft daarmee een Slechte dienst bewezen aan de Hervormde Kerk, want nu staan de Hervormden in ... Met de „Nederlander”, het officiële orgaan van de C.H.U. staat het evenmin rooskleurig, en zo is er straks geen Chkel blad, dat de van de Ned. Herormde Kerk laat klinken. Ingewijden we- Nederlander” met zijn cnamel abonnementental slechts door Srote financiële offers op de been kan borden gehouden.

En nu zoekt hij naar een mogelijkheid

om een dagblad uit te geven, waarin alle Hervormden zich vinden kunnen. Inderdaad is er een bijeenkomst geweest, waar ook Ds. Lekkerkerker aanwezig was, om deze mogelijkheid te onderzoeken. Deze vergad kwam tot de conclusie, dat dit tha’ , te verwezenlijken was. Technisch niet, omdat een enorm kapitaal aanwezig moest zijn. Maar ook geestelijk niet. Eenvoudig hierom niet, omdat er geen eigen Hervormd geluid is. Althans niet in die concrete vorm, waarin het in een dagblad gegeven kan worden.

Nu Ds. Lekkerkerker iets van deze vergadering meedeelt, wil ik het ook doen. Het is n.l. niet zo, dat er de eis werd gesteld, dat dit blad voor Linggadjati zou zijn. Maar wèl, dat de vraag gesteld werd, hoe men zich in de Indonesische kwestie dacht te gedragen. Het antwoord luidde, en dat antwoord kwam van Ds. Lekkerkerker. Wij zoeken een derde weg. Precies hetzelfde werd geantwoord, toen men vroeg: en hoe zou een dergelijk blad moeten staan tegenover de vernieuwingsbeweging der Ned. Hervormde Kerk, samengevat onder de naam „Gemeente-opbouw”. Ook toen zei Ds. Lekkerkerker: niet vóór, niet tegen, maar een derde weg. Dit antwoord was duidelijk in zijn onduidelijkheid, en daarom zag het merendeel van de vergadering geen enkele reden meer, om aanwezig te blijven en verliet, overigens in goede vriendschap, de zaal.

Voor goed begrip, waarom dit alles ons zo teleurstelt zij meegedeeld, dat in de tweede helft van 1945 een aantal predikanten een brief geschreven heeft aan het toen fungerende Partijbestuur van de S.D.A.P. Het waren er een vijftig, meest orthodox-Hervormden. Zij vroegen aan de S.D.A.P.-leiding om tot een politieke formatie te komen, waarbij een geestelijke grondslag gevonden zou worden, die rèkening hield met de stem der Kerk; die ruimte gaf voor de doorwerking van het Evangelie in het volksleven. Tot degenen, die dit stuk ondertekenden, behoorde óók Ds. "Lekkerkerker.

Er zijn naar aanleiding van deze brief diepgaande gesprekken gevoerd met de leiding der S.D.A.P. Aan de wensen van

deze predikanten Is voldaan. In het voorloplg beginselprogram van de Partij van de Arbeid Is deze gedachte opgenomen en In het definitieve program Is zij ongewijzigd blijven staan. Wij kunnen zeggen: dit Is mede een vrucht van de vernleuwlngsbeweging In de Hervormde Kerk.

En nu lezen wij van een der ondertekenaars van toen deze opmerkingen. Dat bedroeft ons, en wij achten dit symptomatlsch. Het bedroeft ons om het gebrek aan politiek uithoudingsvermogen en het Is symptomatisch voor het terugvloelen van aanvankelijke vernleuwlngswll. Want nu vraag Ik: wat had „De Nieuwe Nedeflander”, spreekbuis van die groep, die aan de vormgeving van nieuwe politieke verheudingen heeft deelgenomen, anders' kunnen doen, dan het steunen van de Partij van de Arbeid? Een dagblad, dat geen asfaltjournalistiek wil bedrijven en dat de dagelljkse gebeurtenissen wil begeleiden met principieel commentaar, kan niet anders, dan zich uitspreken vóór of tegen. Ja, een advertentieblad, een kerkbode, een ’ wetenschappelljk tijdschrift kunnen zich onthouden van commentaar. Maar een dagblad kan dat niet. En nu vraag Ik: Is er tussen het ja en het neen een derde weg?

Ik antwoord: neen. Men kan het ellendig vinden. Accoord. Men kan zeggen, dat dit scheuring brengt In de gelederen’ van het kerkvolk, maar dat Is niet waar. Die scheuring Is er. En als men die genezen wil, dan kan men dat niet door te zwijgen, noch door naar een derde weg te zoeken die nu eenmaal niet In de verhoudingen van het ogenblik gegeven Is maar enkel en alleen door diepgaande gesprekken met allen, die gekozen hebben en die leven uit de Waarheid, die de Kerk wil brengen. Dit gesprek Is nog niet begonnen, want reeds het voorbereiden van zulk een reeks gesprekken vereist geduld en nog eens geduld. Ds. Lekkerkerker zegt, dat er een groot verlangen Is naar een onafhankelijk Hervormd dagblad. Ik geloof dat ook. Tenslotte bevredigt „Trouw” geen enkele waarlijk-Hervormde, en het Is hulverlngwekkend te bemerken hoe dit blad de kunst verstaat het Evangelie In dlscredlet te