üentvdd-nieuivs

EVANGELIE EN OOM3HUNISME

Weekconferentie te Bentveld op 11 en 12 October. Is een gesprek met het communisme, met de communisten mogelijk? Velen zijn geneigd rondweg „neen” te zeggen. Laten we niet vergeten, dat dit gesprek gevoerd zal moeten worden, nationaal zowel als internationaal, en dat het daarbij van groot belang is hoe het gesprek gevoerd wordt. Men kan de huidige internationale, geestelijke en culturele politiek van het communisme in Rusland en daarbuiten critiekloos bewonderen of wel zonder begrip afwijzen. Daarmee ontkomt men niet aan de erkerming dat het communisme meer is dan een poUtieke overtuiging naast andere; het communisme is althans voor zeer velen een levenshouding, een levensbeschouwing, een religie, zij het dan een politieke religie. Om de confrontatie van het communisme als levenshouding en levensbeschouwing met het Evangelie is het ons op de weekconferentie te Bentveld op 11 en 12 October te doen. Programma: Aspecten en perspectieven van het Communisme in Rusland door mr. J. J. Boasson Zaterdag 20 uur. Ochtendwijding Zondag 10 uur. Het Communisme over mens en gemeenschap door A. J. Koejemans Zondag 10.30 uur. Het Evangelie over mens en gemeenschap door ds. L. H. Ruitenberg Zondag 16 uur. Leider: dsi. L. H. Ruitenberg Zakelijke gegevens: Cursusgeld naar draagkracht ƒ 4.—, ƒ 5. of ƒ 6.—; echtparen ƒ 8.—, ƒ 9. of / 10.—.

Aankomst Zaterdag tussen 16 en 17 uur. Om 18 uur is er een broodmaaltijd. Vertrek Zondagavond zó dat een ieder nog thuis kan komen. De mogelijkheid bestaat tot Maandag te blijven. Voor deelneming aan deze cursus moet men gebruik maken van het intekenbiljet in ons najaarsprogramma. Wie dit niet bezit, geve zich op en vrage tegelijk om toezending van dit programma.

VACANTIEWEEK VOOR HUISVROUWEN

tk Bentveld van 27 tot 31 October.

In samenwerking met de reünieleden van voormaUge 1.K.8.-verblijven te Den Haag organiseren wij van 27—31 October een korte weekcursus voor huisvrouwen.

De bedoeling van deze cursus is om, voor de winter goed' en wel inzet, een flinke dosis geestelijke en hchamelijke energie op te doen en dat wel door zich even los te maken van de inspanning thuis en zich te geven aan de ontspaimende inspanning te Bentveld. De gebouwen hggen in de duinen, zodat men indien het weer het enigszins toelaat, flinke wandelingen kan maken.

Aan de orde komen verder onderwerpen als: Besteding van de vrije tijd. Hoe kom ik rond? Opvoedingsmoeilijkheden. Gezin en arbeid. Vrouwen en politiek. Persoonlijk godsdienstig leven. ledere ochtend wordt met een korte wijding begoimen.

Leiding: mevrouw E. J. WUzen—Bruins, Meppel. De kosten bedragen naar draagkracht ƒ 10.— of ƒ 12.—. Aankomst Maandagmiddag, vertrek Vrijdagochtend. Voor deelneming, nadere inlichtingen enz. schrijve

men aan de administratie van de Arbeiders Gemeenschap der Woodbrookers, Bentveldsweg 3, Bentveld.

WEEKEND-CONFERENTIE VOOR A.G.-LEDEN 27 EN 28 SEPTEMBER

Door bijzondere omstandigheden hebben we eind September een weekend beschikbaar gekregen. Dit weekend willen wij gebruiken om voordat het najaaxswerk begint in de kring der A.G.-leden een diepgaand beraad te houden over de kentering in het socialisme en de geestelijke vragen, die daarbij rijzen.

Programma; De kentering in het socialisme door prof. dr. W. Banning: Zaterdag 19.30 uur: Ochtendwijding Zondag 9.45 uur. Wij, religieuze humanisten, in het socialisme Zondag 10.15 uur. Wij, orthodoxe protestanten, .in het socialisme Zondag 16 uur Leiding: ds. A. van Biemen.

De kosten bedragen ƒ 4.—, ƒ 5.— of ƒ 6. naar keuze. Voor echtparen ƒ 8.—, ƒ 9. of f 10.—. Daar het aantal deelnemers maximaal 60 kan zijn, is spoedige opgave aan de Administratie van de A. <T. der Woodbrookers, Bentveldsweg 3, Bentveld, zeer gewenst.

Briefwisseling

Aan H. C. N. B. te A. Uiteraard verheugen we ons en zijn dankbaar, dat u met instemming ons weekblad leest, maar dat mag toch niet verdoezelen, dat als twee hetzelfde zeggen, zij niet altijd hetzelfde bedoelen. U vindt, dat Banning en Buskes er meer de nadruk op moeten leggen, dat God de waarheid is en dat licht u nader toe door te schrijven: „de werkelijke waarheid, resp. de ware werkelijkheid, die zich in en als de Realiteit openbaart, t.w. dus als de geopenbaarde werkelijkheid, volgens Bierens de Haan aangeduid als de verborgen Harmonie” en verderop verwijst u naar Hegel, Bolland, v. d. Bergh v. Eysinga e.a. Elders schrijft u over de Triniteit en zegt: „Dat deze drie-eenheid een wijsgerige gedachte uitdrukt, be-

hoef ik u wel niet uit te leggen.” Hier moet ik toch met alle duidelijkheid op antwoorden: „U hoeft het inderdaad niet uit te leggen, want u kunt het niet uitleggen”. Dat u probeert het Christendom wijsgerig te vertalen in het voetspoor van de bovengenoemden, kan u niet belet worden, maar belijdende Christenen zullen blijven menen, dat u hiermee het wezen van hun geloof misverstaat en dat de waarheden, w'aar hun geloof uitzicht op biedt, waarheden, die zij mysterieus noemen, zich niet lenen voor verstandelijke door-lichting. U kunt dan spreken, in navolging van Bolland, over een „zielig kerkgeloof”, zij zullen menen, dat het menselijk verstand zijn grenzen niet mag overschrijden op straffe van in ontoelaatbare en verblinde hoogmoed te vervallen. Waar u eerlijk uw mening gaf, zult u mij niet kwalijk nemen, dat we even eerlijk onze overtuiging uit> spreken.

Aan J. B. te L. U stelt een zeer moeilijke vraag en u suggereert zelf een antwoord, dat u graag door ons bevestigd zag. Helaas, wij kunnen niet! Ziehier de vraag en een proeve van oplossing: „Kan men als principieel socialist bezitter zijn van een aandeel in rubber of staal?” En u schrijft erbij dat u een radicale oplossing wenst. Ja, en dat gaat nu juist niet. Ik neem uw voorbeeld over: een jeugdig partijgenoot wU voor zijn spaarduiten (circa ƒ1000) een rubberaandeel kopen. Wat hem te raden?

Ik meen dat we als socialisten in beginsel tegenstander zijn van een arbeidsloos inkomen en dat we dus ook tegenstander zijn van invorderbare rente bij geldlening. Evenzeer is echter waar, dat onze kapitalistische maatschappij een economisch systeem is, dat het rente-nemen mogelijk maakt en zelfs vereist. In de Middeleeuwen, toen het 'beroep niet vrij was, de economische bedrijvigheden eng bei)erkt, toen er een gebrekkige regeling voor het crediet bestond, het verkeer moeilijk was en veel goederen onvervreemdbaar waren, konden mensen, die geld over hadden, er doorgaans geen andere aanwending voor vinden dan het te bewaren. Toen was rente-nemen dan ook verboden, zogoed als het bij de Israëlieten, bij de Grieken en bij de Romeinen verboden was. Het werd geiijkgesteld met woeker. Thans echter, bij een zoveel intensiever economisch leven, nu er vrijheid van beroep en contract is, nu het verkeer zoveel gemakkelijker is, nu er talloze markten zijn, nu de inrichting van het crediet oneindig verfijnd is door middel van spaarinstellingen, banken, beurzen, vennootschappen op aandelen, enz., kan het geld, hetzij door de eigenaars zelf, hetzij door tussenpersonen, tot winstgevende en nuttige economische doeleinden aangewend worden,-is het een der hefbomen geworden der' economische bedrijvigheid; het geld-lenen schept de mogelijkheid tot het tot-stand-komen dier grote kapitalen, welke

nodig zijn voor het exploiteren der hulpbronnen van een land.

Nu zijn wij socialisten van oordeel, dat die hulpbronnen gesocialiseerd dienen te worden, maar zolang dit niet gebeurd is, is er dan toch maar kapitaal nodig voor het op grootse wijze exploiteren en in gang houden van die grote bedrijven, waar nu de welvaart van een land van afhangt en kan men het beleven, dat zelfs „De Waarheid” een aandelenlening uitschrijft.

U zult T. en T. niet verdenken heimelijk propaganda te maken voor een kapitalistische orde en het lijkt me overbodig nog eens breed uit te meten de geweldige bezwaren, die wij tegen deze kapitalistische orde hebben. M:aar hoezeer afbrokkelend, ze bestaat!

Het is natuurlijk Don Quichotterie, op z’n eentje het kapitaUstische stelsel te willen bestrijden en men kan er zich van af maken door te zeggen: „Als ik het niet doe, dan doet een ander het. Waarom zou ik niet profiteren van de mij geboden winstkans?”

„Ja maar, zo collaboreert u met de houding van het kapitalistische stelsel”. „Dat doet u ook, als u een stukje Simlightzeep koopt, een liter petroleum bij de Shell betrekt en een kopje koffie drinkt bij de Hema”.

Ik meen, dat bij de onvermijdelijke samenwerking, die in het leven geboden is, met mensen en instellingen, die tegen onze zedelijke inzichten ingaan, men afwegen moet de aard en de graad der samenwerking en dat, om ons te bepalen tot het onderhavige geval, de steun aan het kapitalistisch stelsel zo gering is, dat men zich daar geen gewetensnood over hoeft te maken. lets anders is, of het niet raadzamer ware in het benijdenswaardig geval, dat men geld uitzetten kan, dit te lenen aan instellingen, die in elk geval ten algemene bate werken: ik denk aan Staatspapieren, aandelen in ziekenhuizen, enz. Het lijkt me toch een nare gedachte, couponnetjes te knippen van een aandeel in een zaak, die b.v. winst maakt met het fabriceren van oorlogsmateriaal of met het exploiteren van koloniale arbeidskrachten. Maar misschien dat het meevalt Ik kan er helaas uit ervaring niet over meepraten.

Aan H. van Biesen. Wil deze medewerker aan T. en T. ons zijn adres opgeven?

RED. SECR.

Leestafelnieuws

David J. Dallin: Verschoven wereldmacht, vertaling van J. M. van Stralen; ui tg. .A. W. Sijthoff, Leiden, 1947. 227 blz. ƒ6.75.

Wie buitenlandse politiek of wat ongeveer hetzelfde is: politieke geschiedenis der laatste jaren wil bestuderen, vindt in dit boek een uitstekende gids. Tussen de vele publicaties op dit terrein valt dit boek op door zijn bezadigde toon, zijn rijke informatie speciaal over Amerika en Rusland, zijn voorzichtige voorspellingen. Dergelijke boeken verouderen vaak snel. Het komt me voor, dat dit boek een lang leven beschoren is. Centraal is hier het vraagstuk: kan een derde wereldoorlog voorkomen worden? De schrijver toont welke krachten naar oorlog drijven en wat hiertegen in de sfeer der machtspolitiek gedaan kan worden. Hij is geen idealist en rekent niet zeer op goede gezindheid, maar hij poogt de krachtcentra te bepalen, de wrijfplekken aan te tonen en voorlichtend aan.te wijzen, wat eigenlijk zou moeten geschieden. Ontmoedigende lectuur is dit boek hierom, dat men ?o helder beseft, hoe er over ons lot en dat van milUoenen beschikt wordt zonder dat wij en zij er iets aan kunnen doen. Doch het is maar beter ook hier de waarheid nuchter onder ogen te zien. De vertaling laat zich prettig lezei

Verslag over de N.V. Gemengd Bedrijf Vaartuigendienst Suriname. Uitgave Stichting voor Suriname. N.Z. Voorburgwal 278, Amsterdaun (22 blz.).

Reeds eerder verscheen bij deze uitgeverij een verslag over de Surinaamse bank. Uw recensent acht zich niet in staat deze balansen en hun conclusies te beoordelen. Maar hier gaat het om: binnenkort is onze verhouding tot Suriname aan de orde. Wij hebben t.o.v. deze door ons geëxploiteerde en veelal slecht-bestuurde kolonie een ereschuld. Laat men nu toch als Christen en socialist eens ophouden dit land nog langer uit te buiten of te „schuimbekken over het nadelig saldo”. Onze economen behoren van dit verslag kennis te nemen. Het boekje is in die gematigde toon geschreven, zo kenmerkend voor de Surinaamse beweging. J. G. B.

Antwoordkaart

MACHTIG INGSNUMMER j 40/1931

AMSTERDAM

De post zorgt voor uitreiking aan de Administratie van Tijd en Taak, Hekelveld 15, Amsterdam.

Voor Goud en Zilver

IVan Dijk I Steenweg 39 – Utrecht

HV. DE ARBEIDERSPERS • AMSTERDAM