BENTVELD-NIEUWS

„IS ER EEN DERDE WEG?”

Verslag over de conferentie te Bentveld op 24 en 25 Mei over: „Is er een derde weg?”

Onder leiding van de heer Crezée hebben ongeveer 70 deelnemers zich ernstig over dit onderwerp beraden.

De eerste inleider, dr J. Suys, voorstander en mede-oprichter van deze beweging, begon met te zeggen dat «De derde weg” een vredesbeweging wil zijn, die aan de ernst van de toestand recht doet wedervaren. De naam kan misverstanden wekken. Men wil onafhankelijk zijn van het Amerikaanse machtsblok en van de Kominform. Men wil trachten een weg te zoeken uit een impasse door onafhankelijk van deze twee blokken zijn plaats te bepalen. Men wil als beginsel geen neutralisme. Als beweging stelt men zich niet op radicaal-pacifistiscn standpunt, maar radicaal-pacifisten kunnen zich aansluiten.

aansiuiueii. Communisten kunnen niet toetreden, aangezien de communistische partijen zo afhankelijk van Rusland zijn, dat ze daarvan instrumenten zijn geworden. De Internationale Vredesraad (waarvan de leiding communistisch is) is ook afhankelijk van de Kominform en Rusland en daarom wil men ook daarvan afstand nemen. Toch acht dr Suys deze vredesbeweging niet onbelangrijk, aangezien men door grote vredesdemonstraties niet meer vrij is om een oorlog psychologisch voor te bereideri. De democratieën moeten in staat zijn een eigen vredesbeweging te stichten. Voor dr Suys is ’t grootste gevaar voor de vrede niet afkomstig uit Rusland, maar uit Amerika. Niet dat Amerika doelbewust op oorlog aanstuurt, maar omdat het onvermijdelijk is, dat militaire leiders, die de verdediging is opgedragen, vertrouwd raken met de gedachte aan een preventieve oorlog, wetende dat de eerste klap steeds meer waard wordt naarmate de machtsmiddelen vernietigender worden. Zo komt men met de beste bedoelingen tot massamoord. Deze vicieuze cirkel moet doorbroken worden. Een werkelijke vredesbeweging zal niet massaal zijn, maar he karakter van een elite hebben. Daarom streeft men naar het vormen van een kern, die ’t vertrouwen van de massa kan winnen. Men wil een appel doen op het rechtsbewustzijn en het gemeenschappelijk belang. , oiatpn

Even belangrijk als de verhouding tussen staten is de verhouding tussen de partijen. Dr Suys meent, dat de partijen moeten worden omgevormd van str ij d elementen tot vre d e s elementen. Dit zou een bijdrage tot de vrede zijn. . Dr Suys zeide overtuigd te zijn van de superiors teit van de Westerse democratie. Het communistisch regime zou hem verstikken. De Russen, die nooit de democratie gekend hebben, staan hier anders tegenover. , ,

Een basis voor een gesprek met het cominunisme zag dr Suys in het feit, dat het communisme de oorlog niet verheerlijkt (dit doet het fascisme wel). In de nabespreking resumeerde dr Suys in vier punten de doelstellingen van de derde weg; 1. onafhankelijkheid van de twee machtsblokken, 2. verwerping van geweld als weg naar de vrede, 3. politieke vrede; 4. sociale gelijkheid door beroep te doen op alge-

meen rechtsbesef. De opzet van de Verenigde Naties en de Veiligheidsraad acht dr Suys onverenigbaar met ’t idee dat uitbreiding van het communisme al een bedreiging voor de vrede is. De niet-erkenning van China is daarvan een gevolg. Deze opvatting berust in ’t Westen en speciaal in Amerika op angst voor de bedreiging van eigen „way of life”.

Uit de nabespreking bleek verder, dat dr Suys het onder Russische invloed brengen van Tsjechoslowakije niet onder agressie wilde rangschikken, omdat er geen Russische soldaat bij te pas was gekomen; een standpunt dat velen aanvechtbaar vonden.

De leider van de conferentie, de heer Crezee, vond het een tactische blunder van de derde weg, dat men zo weinig moeite doet zich van de tweede communistische weg te onderscheiden.

Mevrouw dr H. Verwey-Jonker, die de tweede inleiding hield, begon met te constateren, dat er grote behoefte is aan een concrete vredesbeweging, die uitgaat van de feiten. Hiervoor is studie betreffende de sociaal-psychologische voorwaarden tot oorlog nodig. Hieraan voldoet de derde weg niet. Volgens spreekster maakt ~De derde weg” drie fouten;

1. men gaat uit van de verdeling van de wereld in twee blokken;

2. men meent, dat Europa op sleeptouw wordt genomen door een van de blokken;

3. men meent, dat onafhankelijke derden deze situatie kunnen doorbreken.

Wat het eerste betreft: dit is een vergroving van de werkelijkheid. Er zijn meerdere blokken of systemen, die meespelen, o.a. het Mohammedaanse, het Zuidamerikaanse blok en landen zoals India, Joegoslavië, Spanje. Trouwens het communistische blok bestaat uit Rusland én China, die zich, wat origine en doelstelling betreft, onderscheiden. Volgens spreekster is de oorlog in Korea een uitvloeisel van het feit, dat Rusland en China ieder Korea in handen probeerden te krijgen. Van beide zijden poogt men zich meester te maken van zelfstandige machten als India, Joegoslavië, Spanje. Dit maakt de spanningen groter.

Wat punt twee betreft: Vlak na de oorlog was er geen tegenstelling tussen Rusland en Amerika, maar tussen Rusland en Engeland, voortkomend uit wederzijdse vrees. Rusland was de interventleoorlogen niet vergeten en Engeland herinnerde zich hoe na 1918 Rusland zijn macht over een deel van Oost-Europa ultbreldde en van 1939-1941 zich meester maakte van de Baltlsche republieken en Finland. Aan het eind van de tweede wereldoorlog heeft Rusland een enorme winst behaald op Europa, dank zij de naïeve politiek van Roosevelt, die in Yalta een „derde weg” bewandelde en hoopte op een redelijke oplossing van geschilpunten. Door het optreden van de Russen (Tsjechoslowakije!) is de houding van Amerika omgeslagen en is het zich gaan bewapenen. Een tijdlang meende men dat Europa afgeschreven was. In 1948 is dit veranderd en kwam het Marshall-plan. Men ging paal en perk stellen aan de Russische uitbreiding (Berlijn). Primair hebben eigenlijk Rusland en Amerika geen belangenconflicten, wél Rusland en Europa, aangezien' 100 millioen Europeanen onder de macht van Rusland zijn gebracht. Amerika en Rusland hebben wel secundaire geschilpunten (steunpunten bij een eventuele derde oorlog)

Wat het derde punt betreft: onafhankelijkneia tegenover Rusland en Amerika. Dr Suys spreest zich uit voor de democratie en het Westerse normensysteem. Er is Inderdaad een principieel verschil tussen West-Europa en Rusland wat betpft het staatsgezag. Onze opvatting daaromtrent stemt overeen met die van Amerika. Neutraliteit miskent dat er situaties zijn, waar maar één alternatief Is: dreigen of gebruik maken van geweld. In Berlijn stonden achter de vliegtuigen van de luchtbrug de bombardementsvliegtuigen. Boven de vrede gaat voor mevrouw Verwey de vrijheid. Ter wille van de vrede hebben wij 100 mUlloen mensen aan de onvrijheid prijsgegeven. Deze mensen geloven In bevrljdlng door geweld. Is er een andere vredesbeweging mogelijk?

Mevrouw Verwey zou dan van de volgende punten uit willen gaan:

1. de huidige moeilijkheden vloeien voort uit de naweeën van de tweede wereldoorlog en zijn niet het begin van een nieuwe oorlog;

2. deze situatie kan, evenals na 1918, kalmeren. Spreekster gelooft niet in een frontaanval op West-Europa door Rusland. Wél zou Rusland zonder de solidariteit van West-Europa kleine stukjes willen inlijven; Berlijn, Joegoslavië en Finland. Als Rusland in ’t Oosten bij een oorlog werd betrokken, zou het zich als rugdekking over Europa verspreiden. Spreekster legde er nogmaals de nadruk op, dat een bestudering van de sociologische en psychologische verhoudingen nodig is die tot een oorlog kunnen drijven. Het échec van de Verenigde Naties komt door de verschillende normensystemen die daar met elkaar in aanraking komen, speciaal het verschil in mensopvatting. Dit is een achtergrond, waartegen de vijandelijkheden zich opstapelen. , . -v, VI 'C’-ï. oon cr<avnpl VJi.n 2rPIT16GnSCh9<DPGliji^h61Cl

Er heerst een gevoel van gemeenscnappeiijKneia in de Verenigde Naties. Ieder land streeft eigen doel na en is overtuigd van eigen voortreffelijkheid. Door het verkeerde systeem van stemmen (ieder land heeft één stem, dus Amerika met 150 millioen mensen heeft één stem tegenover Zuid-Amerika+ Midden-Amerika 27) spelen de Zuid-Amerikanen en de Mohammedanen een onevenredig grote rol. Bewapening brengt niet altijd een oorlog nader. Dit was in 1914 waarschijnlijk wel het geval. In 1940 meende Hitler dat er, daar Engeland en Frankrijk niet bewapend hadden, geen verzet zou komen en viel Polen aan. Dit is ook een punt dat een vredesbeweging zou moeten bestuderen.

Op één punt is mevrouw Verwey het eens rnet „de derde weg”. Europa moet door aaneensluiting zelfstandiger worden tegenover Amerika, zeker ook op economisch gebied. Dat die eenheid er niet is, Is zeker niet de schuld van Amerika, dat als voorwaarde voor hulp een grotere Europese eenheid

wenste. Een gezamenlijk optreden zal ons sterker maken. Volgens spreekster zal bewapening dan nodig zijn. Zij ziet In de neutraliteit van Duitsland een dodelijk gevaar. Daar de verjaagde Oostdultse bevolking dat deel terug wil hebben, kan Rusland dit toestaan mits Duitsland een verbond met Rusland sluit. Duitsland had al lang In West-Europa geïntegreerd moeten worden. Nu gebeurt het pas, nu het bewapend wordt. Dit Is de schuld van Europa. Als taak voor de komende jaren ziet mevrouw Verwey een werken voor een hechte eenheid van West-Europa

De Arbeiders Gemeenschap der Woodbrookers heeft van 2-9 Augustus a.s. te Bentveld een cursus georganiseerd over het thema:

WAT IS NU EIGENLIJK HUMANISME? Leiding: ds H. J. de Wijs. Niettegenstaande de grenzen scherper zijn geworden, Is er veel misverstand rond het Humanisme. Daarom Is bezinning op het wezen en de verschijningsvormen van het Humanisme gewenst, met name In een openhartig gesprek tussen christenen en humanisten. Openlng Zaterdag 17.00 uur

DE WORTELS VAN HET HUMANISME. Klassiek en renaissancistisch Humanisme. Dr K. Hulbregtse Zaterdag 19.30 uur Bijbels Humanisme Zondag 10.15 uur Het Rationalisme Maandag 10.15 uur

TYPEN VAN HUMANISME. Humanistisch Christendom en Christelijk Humanisme Maandag 19.30 uur Het Humanisme van de Socialistische beweging. Mr J. J. In ’t Veld Dinsdag 10.15 uur Modern Humanisme – Humanistisch Verbond. Mr G. L. P. Warburg Dinsdag 19.30 uur Wijsgerig geloof (Karl Jaspers) C. H. Ketner Woensdag 10.15 uur

CONFRONTATIE. De visie van een christen op het Humanisme. Ds J. A. Bakker Donderdag 10.15 uur De visie van een humanist op het Christendom (In de vorm van een gesprek). Mr H. B. J. Waslander Donderdag 19.30 uur Mens en menselijkheid in het licht van de Bijbel. Mevrouw dra E. Plesseman-Van Leer Vrijdag 10.15 uur Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de humaniteit. Ds H. J. de Wijs Vrijdag 19.30 uur Sluiting Vrijdagavond

OiUlLUig Zakelijke gegevens: cursusprijs naar draagkracht: ƒ28,00, ƒ30,00 of ƒ32,00 per persoon; echtparen ƒ52,50, ƒ55,00 of ƒ57,50. Kinderen 4-11 jaar ƒ18,00, 12-15 jaar ƒ22,00. Aankomst Zaterdag tussen 16 en 17 uur, vertrek Zaterdag na het ontbijt. Aanmeldingen zende men aan de Administratie van de A.G. der Woodbrookers te Bentveld, Bentveldsweg 3. Op verzoek zenden wij gaarne ons zomerprogramma.

KERK EN WERELD

MOGELIJKHEDEN VAN LEVENSVREUGDE

In het „Eijkmanhuis” te Driebergen hoopt „Kerk en Wereld" van 14—19 Juli a.s. onder bovengenoemd thema een vacantiezomercursus te houden. Deze cursus, die dus mede het karakter van een vacantieweek zal hebben, zal onder leiding staan van mej. dr A. van de Torre en de heer J. Hulsebosch uit Driebergen. Het verkort programma luidt aldus:

a. De mens en de dingen om hem heen, door mr J. J. R. Schmal uit Driebergen. b. Spel als levensuiting, door de heer W. H. Eljgenhuljsen, docent aan de Academie van „Kerk en Wereld”. TT-i. Iriiriof Hnnr mpi Ht*

c. Het leren zien van moderne kimst, door mej. ar A. van de Torre, Driebergen. ~d. Het leren luisteren naar muziek, door Allee Heksch en Nap de Kleyn (gevr.). e. lets over moderne literatuur, door de heer

«i. J. Hulsebosch uit Driebergen. Ook gezinnen zijn hartelijk welkom. Deelnemerskosten ƒ25, per persoon (kinderen van 6—14 jaar ƒ2o,—). Aanmeldingen moeten worden gericht aan het secretariaat van „Kerk en Wereld” te Driebergen. ★

VACANTIE Wij ontvingen ter recensie: 1 Een folder van de A.J.C. (aan te vragen Keizersgracht 717, A’dam) over een reeks gezinskampen op de terreinen Voor Zon en Vrijheid in Vierhouten rond de Paasheuvel en In Blaricum bij het Meenthuis.

2 Een folder met een programma van reizen in binnen- en buitenland, georganiseerd door de reiscommissie N.P.P., Van Lumeystraat 9, Den Haag.

Druk N.V. De Arbeiderspers Amsterdam