Edens reis

Zoals te voorzien was, is de Britse regering spoedig na het mislukken van de EDG tot een nieuw initiatief overgegaan ter oplossing van het vraagstuk der Europese verdediging. En zoals eveneens te voorzien was, wordt deze oplossing gezocht in de toelating op beperkende voorwaarden van West-Duitsland en Italië tot de NAVO. Curieus is opzicht, dat de EDG-plannen werden opgesteld om de beperkende voorwaarden inzake West-Duitslands toetreding tot de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie in een voor alle partijen meer aanvaardbare vorm te gieten. In deze zin is het al even merkwaardig, dat de huidige suggestie om West-Duitsland alsnog in de NAVO op te nemen óf wel van Frankrijk afkomstig is, óf wel thans voor Frankrijk meer aanvaardbaar is dan de EDG.

Overigens probeert minister Eden, die deze week zijn rondreis langs de Europese hoofdsteden besluit, ook thans een zijweg te bewandelen. Men heeft namelijk bij de nu gevoerde besprekingen het verdrag van Brussel (de voorloper van het Atlantische verdrag) weer nieuw leven ingeblazen. Dit verdrag was eigenlijk overleefd door de NAVO. Immers, het omvatte slechts een overeenkomst van de Westeuropese landen zonder Duitsland. Het was enerzijds gericht tegen een mogelijke nieuwe Duitse agressie, anderzijds tegen de Russische dreiging. De enige betekenis, die het verdrag gedurende de laatste tijd nog had, was dat op deze wijze de Benelux-landen tezamen met Engeland en Frankrijk de gelegenheid hadden nog eens samen te praten zonder de aanwezigheid van de Ver. Staten. Nu wil men het Brusselse verdrag veranderen en uitbreiden door het toetreden van West-Duitsland en Italië. De verandering die nodig is, is uiteraard zeer kenmerkend voor de gewijzigde situatie sinds 1946. Een verdrag tegen Westduitse agressie wordt niet meer actueel geacht; de beveiliging tegen het communisme staat voorop.

Het is wel duidelijk geworden, dat kanselier Adenauer er alles voor voelt in de NAVO, of desnoods in het vernieuwde Brusselse verdrag, te worden opgenomen. Dat is voor Adenauer waarschijnlijk een levenskwestie. Hij had zijn gehele politiek gebaseerd op de EDG en heeft nu dringend een andere, maar soortgelijke oplossing nodig. Wordt West-Duitsland in elk opzicht buiten het Westerse verband gehouden, dan krijgen de socialisten en de Duitse protestanten, die in de eerste plaats willen streven naar een vereniging van Duitsland, een uitgelezen kans. In dit opzicht zijn de verkie-

zingen in Sleeswijk-Holstein een goede graadmeter voor wat de stemming bij de bevolking betreft. Adenauers CDU heeft een ontzaglijke nederlaag geleden en heeft nu haar plaats als grootste partij in dit land moeten afstaan aan de SPD van Ollenhauer. Deze verschuiving kan tijdelijk zijn, maar zij is in ieder geval voor Adenauer een noodsignaal. Overigens ziet het er niet naar uit, dat de SPD nu in Sleeswijk-Holstein een regering zal gaan vormen. De conservatieve coalitie, die Adenauer ook daar heeft opgebouwd, is in totaal nog hecht en sterk genoeg om aan het bewind te kunnen blijven.

Hoe Frankrijk op de voorstellen van Eden zal reageren, Is nog niet met zekerheid te zeggen. Het schijnt, dat Mendès-France ook

in deze kwestie geen haast wil betrachten. Voor wat zijn positie aangaat is dat ook niet nodig. Zonder Frankrijk is een Westeuropese verdediging practisch zinloos. De sterke kant van de politiek van Mendès-France is dan ook, dat hij er met een gerust hart op kan speculeren, dat er niets essentieels zal worden ondernomen zonder Franse medewerking. Elk strategisch plan zal moeten worden gebaseerd op de Franse havens en Franse aanvoerlijnen. Men kan het daar niet buiten stellen.

Toch ligt het in de rede, dat Frankrijk over enige tijd in de voorstellen van Eden zal treden, want al kan dan geen Europese verdedigingsorganisatie worden opgezet zonder Frankrijk, evenzeer geldt, dat Frankrijk het op den duur niet buiten een Europese verdediging zal kunnen stellen. Wij geloven dan ook nog steeds dat de situatie waarin wij thans leven hoe verwarrend deze ogenschijnlijk ook mag lijken meer dan in het verleden op de realiteit is gebaseerd. Dientengevolge zijn wij ervan overtuigd dat er op den duur een betere oplossing wordt gevonden dan de afgeknaagde EDG ooit had kunnen bieden. H. VAN VEEN

LANDELIJKE CONFERENTIE AMSTERDAM

Kerk en Vrede Zaterdag 2 en Zondag 3 October 1954 in het Instituut voor de Tropen, Mauritskade.

Zaterdag: 14.30 uur: Opening door de voorzitter dr. J. de Graaf, Hervormd predikant Arnhem. 15.00 uur: Inleiding door dr. J. G. Bomhoff, redacteur van Tijd en Taak. Onderwerp: Enkele critische vragen aan Kerk en Vrede. 20.00 uur: Openbare bijeenkomst in de Aula. Sprekers: Pasteur André Trocmé, secretaris IFOR Paris. Onderwerp: Situatie en positie van Frankrijk in de wereld. Ds. Kr. Strijd, Hervormd predikant Den Bosch. Wat heeft dit ons te zeggen?

Zondag: 14.00 uur: Inleiding door dr. J. M. van Veen, directeur van Kerk en Wereld, Driebergen, afgevaardigde naar Wereidraad van Kerken in Evanston. Onderwerp: De resultaten van de 4e sectie. 17.00 uur: Toespraak door de ere-voorzitter prof. dr. G. J. Heering. Ook niet-leden van Kerk en Vrede kunnen deze conferentie bijwonen. Bijdrage in de kosten ƒ3,—. Nadere inlichtingen en aanmeldingen aan het secretariaat, Argonautenstraat 37, Amsterdam-Zuid.

Winterhaaf

DE MENS IN DE WERELD

23 October—4 December

Een algemeen vormende cursus voor jonge mensen tussen 18 en 30 jaar, waarin inzicht wordt gegeven in geschiedenis en cultuur, maar ook in samenwerken en samenleven, waarin wordt gewerkt, maar ook gewandeld, waarin wordt geleerd en gelachen, waarin kortom een stuk algemene ontwikkeling wordt opgedaan, dat in ons leven altijd weer van pas zal komen. Maar waarin bovendien samen gezocht wordt naar antwoorden op vragen die verder reiken.

Onderwerpen: De mens in de loop der tijden; Samenleving onder de loupe; Rubriek: Wat is goed?; Modern leven; Sport; Werkopdrachten; Zelfstudie; Boekbesprekingen; Excursies enz.

Voor hen die dat willen, is er de gelegenheid, zich te specialiseren als vrijwillige kracht in jeugd- en verenigingswerk. De totale kosten voor de geheie cursus van zes weken bedragen ƒ6O,— per persoon. Nadere inlichtingen verstrekt „De Haaf”, Bergen. Wilt u aan deze bijzondere cursus ook uw bijzondere aandacht schenken en er eventuele gegadigden in uw omgeving attent op maken? Voor deze cursus zijn enkele beurzen beschikbaar.

DOORSTUREN VAN GELEZEN TIJDSCHRIFTEN

Weet u geen weg met uw gelezen week- en maandbladen? Zend ze eens per week of eens per maand naar een adres van de lectuurcommissie voor kerk en zending.

Geef u even op aan een van onderstaande adressen en schrijf dan meteen wat (bijv. Tijd en Taak, Open Deuren, Wending) u na lezing door wilt sturen naar een adres in Indonesië, Nieuw-Guinea of de West. Groningen: Mevr. C. E. Ponsen-Kampen, Kerklaan 43, Haren. Friesland: Mej. B. Bouman, Hommert no. 2. Drente: Mej. H. Robaard, Stationsstraat 22, Hoogeveen.

Overijsel: Mevr. U. Sels-Akkerman, Weth. Nijhuisstraat 223, Enschede. Gelderland: Mevr. W. Pasma-v. Haatten, Almen. Utrecht: Mevr. C. ten Kate-Kempers, Huydecoperweg 9, Zeist.

Noord-Holland: Mevr. L. Burkens-v. Woensel Kooy, V. Merlelaan 19, Heemstede. Zuid-Holland: Mevr. A. Norel-Straatsma, Oude Vest 41, Leiden.

Zeeland: Mej. L. v. Liere, Lewestraat 86, Kloetinge. Noord-Brabant: Mevr. M. Hey-Rletmeyer, Bavelselaan 174, Breda.

Limburg; Mevr. M. Bot-Mak, Schoolstraat 5, Waubach.