Lutz de Jong: Speelgoed maken, uitgave Canteleer Utrecht in de Vrije tijd reeks, 47 blz. ƒ 1,—.
Zelf speelgoed maken is dankbaar werk, als je weet hoe het moet! Dit boekje met duidelijke tekst en veel tekeningen lijkt een goede gids. Welke gereedschappen nodig zijn, welk materiaal het beste is, hoe de grondmodellen zijn voor goed en stevig speelgoed en welke afwerking het best is, dit alles en nog veel meer kunt u leren uit dit handige boekje. En dan zelf verder'fantaseren op de grondpatronen, om met plezier te werken en eigen ideeën tot uitvoering te brengen!
A. Rutgers v. d. Loeff—Basenau: Jimmy en Ricky, deel 7 v. d. Wielewaalreeks, uitgave Ploegsma, Amsterdam, De Vries—Brouwers, Antwerpen, 102 blz. ƒ 2,95.
Dit nieuwe deel van de bekende reeks Is een mooi jeugdboek. Vlot geschreven, spannend, maar ook aangrijpend Is het verhaal van de twee vriendjes, de een uit een kindertehuis, de ander vrijgevochten levend In een huurkazerne, ergens In Amerika. Het gaat wel eens een beetje te vlot en het einde loopt wel buitengewoon goed af, maar omdat het In Amerika gebeurt, vergeven we dat wel wfeer, te meer omdat het zo Innemend verteld wordt. Voor 10 jaar en ouder. R. B.—v. R.
Dr. M. J. Elzinga: Heil en genezing, uitgave Callenbach Nijkerk, 103 blz. ƒ 3,50.
Een gelovige arts poogt In dit boek, dat zich tot leken richt, rekenschap te geven van zijn taak. In vier hoofdstukken over de ziekte, de zieke, het genezen en de gezondheid worden alle vraagstukken op dit gebied kort, te kort zelfs, aangeduld en besproken. Omdat dit In te kort bestek geschiedt en de schrijver daarenboven nu en dan slordig formuleert, Is dit alleszins sympathieke boekje niet geworden wat ongetwijfeld de schrijver voor ogen zweefde. Wie al niet weet, wat causaal-mechanlstlsch denken Is, zal het uit dit boekje niet leren. Elders wordt de Integratie van het godsdienstige niet voldoende onderscheiden van het geloof; doordat de schr. de genezende kracht van het gebed door goddelijk Ingrijpen bulten bespreking laat, blijft het gebed te veel een binnen-menselljk gebeuren; blz. 91 over het huwelijk Is bepaald onduidelijk. Kortom, een boekje, sympathiek van strekking, maar om zijn onduidelijkheid hier en daar toch niet zonder meer geslaagd.
Dr. M. Th. Uit den Bogaard: De gereformeerden en oranje tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk, uitgave J. B. Wolters, Groningen, 1955, 258 blz. ƒ 8,90.
In dit boek wordt afgerekend met de schoolboekjeswljsheld, dat In het stadhouderloze tijdperk de dominees en het gereformeerde kerkvolk sterk voor Oranje waren en dat door hun toedoen Willem 111 weer stadhouder werd. Zoals eigenlijk wel te verwachten was, Is de waarheid heel wat genuanceerder. Dit te hebben aangetoond Is de verdienste van dit proefschrift, dat tevens een zijdelings licht werpt op de staatsleer van het calvinisme. Het boek, dat nogal droog Is, wordt verlevendigd door sprekende citaten uit de pamfletten van die tijd. Lezers, die graag over de vaderlandse geschiedenis lezen, kan Ik het aanraden, maar zo ze Geyl gelezen hebben, zullen ze niet véél nieuws aantreffen.
J. G. B.
BENTVELDNIEUWS
„De plaats van het religieus geladen socialisme nu, opdracht en perspectief”.
Weekendcursus te Bentveld op 26—27 November 1955.
Voor de bespreking van dit thema nodigen wij u met bijzondere nadruk uit. Al het werk dat In Bentveld en Kortehemmen gebeurt, wordt gedragen zo staat het In de richtlijnen voor het werk uitgedrukt door een groep mensen die willen doordenken wat het evangelie voor hun maatschappelijke en politieke vormgeving betekent, verder nog, hoe de door hen gevonden maatschappelijke en politieke beweging, de socialistische, onder de kritiek staat van datzelfde evangelie.
„Kritische begeleiding” van de socialistische beweging, kritische begeleiding van alles wat In de wereld gebeurt en dit niet anders dan vanuit solidariteit.
De vraag rijst, of de opdracht die wij ons stelden, In de situatie van nu nog geldt.
„Wat Is heden socialisme?” werd een brandende vraag die In nationale en Internationale conferenties dit jaar In onze kring gesteld Is. Waar en hoe ligt de speciale opdracht voor hen die vanuit het evangelie het socialisme kozen?
De hele samenleving Is In beweging. In een haast adembenemend tempo en op dikwijls revolutionaire wijze veranderen en verschuiven de dingen zich. De oude sociale bewegingen waarin In een andere tijd mensen hun levenspatroon uitdrukten, dreigen te worden tot patronen, waarin de hedendaagse mens niet meer past. Is de socialistische beweging zo’n oud patroon of heeft ze de ontwikkeling meege-
maakt? En als zij de ontwikkeling meemaakte, was het dan terecht dat zij zich liet vervormen?
In de doordenking van al deze problemen gaat het niet om woorden en leuzen, maar om de verbinding van de woorden en de dlep-lnnerlljke levenshouding die zich zeer concreet uit In de wijze waarop wij reageren op de werkelijkheden van alle dag.
Dat voor ons zelf enigszins doorzichtig te maken is de bedoeling van dit weekend. Nogmaals, het is met bijzondere nadruk dat wij u dit thema aan het hart leggen.
PROGRAMMA: Zaterdag: 17 uur Opening. 19.30 uur Analyse Ds. L. H. Ruitenberg. Zondag: 10.15 uur De houding tegenover concrete zaken J. Quast.
14.30 uur Visie H. Roelfsema. Leiding: Mejuffrouw Ds. W. H. Buijs; Dr. A. van Biemen. Kosten: ƒ5,50, ƒ6,50 of ƒ7,50 per persoon; echtparen ƒ 11,—, ƒ 12,50 of ƒ 14,—.
ONTMOETING MET MODERNE BEELDENDE KUNSTENAARS 12 en 13 November 1955 Kasteel Oud Poelgeest te Oegstgeest In de serie „De kunstenaar en zijn publiek” zal op Kasteel Oud Poelgeest een weekend worden gewijd aan de Ontmoeting met moderne beeldende kunstenaars, op 12 en 13 November a.s.
Het programma is als volgt: Zaterdagmiddag: „Praemissen der moderne beeldende kunst” door de heer H. A. Gerritsen, kunstschilder te Den Haag. Zaterdagavond: „Wie zijn Picasso, Kokoschka en Klee in hun beeldende arbeid?” H. A. Gerritsen. Zondagmorgen: Oecumenische huisdienst over „Non-figuratie en praefiguratie” 0.1. v. ds. J. M. Hoekstra. Zondagmiddag: „Enkele schilders tonen hun werk en vertellen ervan”, waarna verdere verwerking. Bij de inleidingen zal een aantal lichtbeelden vertoond worden, terwijl ook een kleine expositie van grafisch werk aanwezig zal zijn.
De kosten bedragen ƒ 7,50 per persoon of ƒ 13,50 per echtpaar. Opgaven en nadere inlichtingen aan Kasteel Oud Poelgeest te Oegstgeest.
MEDEDELING Evenals in voorgaande jaren zal ook in het voorjaar van 1956 de Vergadering van Moderne Theologen in Amsterdam worden gehouden. Het zal de negentigste vergadering worden. Hun, die vraagpunten of onderwerpen voor deze vergadering wensen op te geven, wordt verzocht deze vóór 15 November a.s. in te zenden aan de secretaris, dr. G. J. Lindijer, Amsteldijk 75, Amsterdam-Z.
GRAMOFOONPLATENNIEUWS
KAMERMUZIEK EN DE KUNST VAN HET LUISTEREN
Genieten van muziek berust net als het goed zelf musiceren voor ’t grootste deel op kunnen luisteren. Nergens wordt de mens deze kunst geleerd. De meesten oefenen er zich zo goed en kwaad als ’t gaat zelf In en bereiken niet zelden een grote hoogte. Luisteren lijkt zo eenvoudig. Zodra men poogt aan te duiden wat en hoe men doet, dan schijnt het ondoenlljk er één verstandig woord over te zeggen. Wat zal ik er dus over stamelen? Niet meer dan een paar opmerkingen, die Ik graag voor betere geef!
Eén ding moet met nadruk gezegd: het Is de veelgesmade radio die tallozen voor het eerst met muziek geconfronteerd heeft en zo de kunst van het luisteren voor hen mogelijk heeft gemaakt. Helaas heeft het In dezelfde adem tallozen het luisteren definitief af geleerd; zij laten gedwee over zich heengaan wat er ook uit de toeter komt. Toch wegen de voordelen ruimschoots tegen de nadelen op. Wanneer we maar wisten hoe te luisteren.
Intussen heeft de combinatie pick-up plus radio het luisteren weer nieuwe kansen gegeven. Er zijn heel wat mensen, die aan hun radio als versterker Intensief hebben leren luisteren en daardoor ook In de concertzaal meer dan vroeger genieten.
Men kan nl. ook In die concertzaal op heel verschillende manieren luisteren. De muziek over zich heen laten gaan, er zich door laten omspoelen Is voor sommigen een gelukkig makend gevoel. Ik zou ze niet graag de kost geven die zo onbewust luisteren. Een andere vorm Is het bewuste luisteren en zich zo met alle gevoelscellen laten Inspireren of mee voeren door de muziek. De een voelt zich daarbij Intens gelukkig en rustig, de ander geraakt In een Innerlijke opwinding, waarbij alles aan een mens wil gaan bewegen. Wéér een ander ziet allerlei natuurtaferelen voor zijn Innerlijk oog oprijzen. Allemaal manieren om bewust naar muziek te lulste-
ren, waarbij men praktisch generlei aandacht voor lets anders op kan brengen. Vandaar die merkwaardige, wat devote en dromerig starende Indruk die een zaal luisterende mensen op de beschouwer maakt.
Een andere. Inspannender, maar naar mijn persoonlijke overtuiging ongemeen rijk makende wijze van luisteren Is het actief, met alle vezels van oor en hart en verstand zich hechten aan de melodie en harmonie die men hoort. Totaal gespannen buigt men Innerlijk luisterend, dat Is meedenkend of liever meecomponerend, met de melodische welvingen en de harmonische spanningen mee. Men verwacht een melodische wending en Is verrast dat de componist anders buigt, anders het thema ontwikkelt.
Ook al kent men het stuk door en door, dan blijft deze wijze van actief, bijna had Ik geschreven meescheppend luisteren boeiend, aangezien men al maar nieuwe, al maar dieper liggende verrassingen ontdekt. ’t Is net als met mensen, die men lang kent; steeds diepere gronden van hun leven ontdekt men en men wordt er rijker door.
De muziek die zich daartoe bij uitstek leent is kamermuziek. Het kleine uitvoerende apparaat, de mogelijkheid het stemmenweefsel geheel en al af te tasten maakt het beluisteren van kamermuziek tot „je-van-het” van alle muziek. Let maar eens op hoeveel mensen die zelf graag en goed musiceren, kwartetavonden bezoeken, al dan niet gewapend met een zakpartituurtje. De radio én voortreffelijke gramofoonopnamen van allerlei soorten kamermuziek hebben deze kunst van het actieve luisteren tot een mogelijkheid voor velen gemaakt. Bovendien: geen muziek klinkt in een huiskamer zo goed als kamermuziek.
De geschoolde muziekminnaar kent men dan ook aan het aantal kamermuzlekwerken dat hij In zijn discotheek bezit. De keuze Is echter moeilijk, want de voorraad groot, de kwaliteit zeer verschillend en het totaal aantal opgenomen werken nog altijd betrekkelijk gering.
J. S. BACK
Werken voor viool en klavier vormen de beste Inleiding tot het actieve luisteren. Op een gewone langspeelplaat heeft Philips een drietal werken voor viool en klavier van Johann Sebastlan Bach bijeengebracht. De fameuze violist Isaac Stem, In Rusland geboren, doch reeds als kind naar Amerika verhuisd, waar hij zijn gehele opleiding heeft gehad, tekent voor de vioolpartij, de pianist Alexander Zakln voor de pianopartij. Niet begeleiding, want In deze werken is de klavlerpartlj even belangrijk als de vioolpartij. In de partita In e kleine terts beluistert men rafelloos spel en een viriele rhythmlek die nooit tot te snelle templ zich laat verleiden, kortom: voortreffelijk uitgebalanceerd spel. De pianopartij Is In zijn soort even goed. Licht van aanslag en goed van klanksterkte uitgenomen In het begin —, vermengt zich echter wat moeizaam of helemaal niet met de vloeiklank. Waarom deze partij niet op een claveclmbel gespeeld? Zó Is ze door Bach gespeeld, zó klinkt ze veel rijker. Het tweede werk op deze plaat, een sonate In g kleine terts, Is een jeugdwerk van Sebastlan, als het al van hem Is. Hoe dan ook een vorstelijk stuk: voortvarend, met een frisse en gewaagde thematiek. Het adagio lijkt wat op het langzame deel uit het concert voor twee violen. Hier hebt u een prachtige gelegenheid tot actief luisteren; spin deze wijde melodische bogen met hun verrassende wendingen mee en ge verstaat eens en vooral wat het ontwikkelen van een melodisch gegeven voor resultaten op kan leveren.
Het meest bekend is de sonate No. 3 In E grote terts, die de andere zijde van deze plaat beslaat. Zij stamt uit de tijd dat Bach aan het hof van de gereformeerde vorst van Cöthee werkzaam, zich volledig op het scheppen van kamermuziek kon en moest toeleggen. De Inzet Is een vorstelijk zangerig adagio. Daarop volgt, met een geestige Inzet van het klavier, een speels allegro. Isaac Stem Is een Ideale Bach-speler, aangezien hij zich door zijn fabelachtige techniek niet laat verleiden tot het opschroeven van de templ. Na een prachtig stemmenweefsel In het adagio volgt als afsluiting een feestelijk allegro. Kortom: een stijlvolle opname, klanktechnlsch goed gerealiseerd nogmaals: jammer dat een plano Is gebruikt! en geen ruls. Alleszins een verrijking van uw discotheek. (Philips A 01126 L.) DR. AD VAN BIEMEN
Postbibliotheek v.d. Nederl. Protestanten Bond (Vrijzinnig Protestantse Lectuurverzorging) voorheen „Postpropaganda”
Zendt gratis en franco lectuur over de Bijbel, Vrijzinnig godsdienstige onderwerpen, blographleën, enz. Aanvragen: Warmonderweg 7, Lelden. Catalogus wordt toegezonden na overschrijving van ƒ0,50 op glronr. 401238 te Lelden.
Druk N.V. De Arbeiderspers