NIEUW-NICKERIE

Suriname, dat Is naar de voorstelling van velen: Paramaribo. In de hoofdstad woont een derde deel van de gehele bevolking van het land. Daarbuiten zijn er slechts twee centra van enige betekenis: Moengo (bauxiet) en Nlckerle (rijst). Deze twee plaatsen hebben allebei een muloschool, de enige bulten Paramaribo, en een hospitaal (maar die hebben we ook In het Bosland).

Wanneer we bedenken, dat 80% van het Inkomen van Suriname aan de bauxiet Is te danken, dan zouden we eerst over Moengo moeten spreken. Maar juist deze eenzijdige oriëntatie maakt het land kwetsbaar en doet zoeken naar andere bronnen van Inkomen.

Eén van deze mogelijkheden ligt In Nleuw-Nlckerle, het landbouwgebied van Suriname.

Nlckerle ligt echter zeer geïsoleerd. Over land bestaat er geen verbinding met de stad. Er zijn plannen, om tot een weg te komen, maar voorlopig moeten we het zonder stellen.

De kortste waterweg Is die over zee. Een rivierschip, de Perlca, onderhoudt deze verbinding. Wanneer we ’s avonds om 7 uur aan boord stappen, zijn we om 7 uur In de morgen In Nlckerle. Omgekeerd duurt de reis twee uur langer door de tegenstroom.

Niet ledereen Is op dit vaartuig gesteld. Er zijn mensen, die het ‘het perikel’ noemen. En daartoe bestaat enige aanleiding. Het schip pleegt op zee nogal tekeer te gaan. Vooral op de terugweg, wanneer tegenstroom en tegenwind de toch al onprettige slingerbeweging door enkele complicaties verergeren.

De reis binnendoor (over de rivieren) bezorgt je geen zeeziekte, maar deze reis duurt veel langer. En de luchtverbinding, die sinds enkele maanden bestaat, bevindt zich nog In de kinderschoenen en Is alleen al om de kosten slechts voor een kleine groep mogelijk.

Wie de zeeverbinding kiest, zal bij het naderen van de kust te Nlckerle enkele kilometers In zee een wonderlijk houten getimmerte aantreffen. Het Is de landingsbrug van het eerste Nlckerle, dat meer dan 80 jaren geleden In zee verdween. Dat oude Nlckerle lag aan zee; het moet er heerlijk koel zijn geweest, maar de zeestroom was zeer ongunstig en de bevolking moest een heenkomen zoeken In een tweede vestigingsplaats. Deze plaats lag stroomopwaarts van de rivier de Nlckerle. Lang hield men het hier ook niet uit en zo moest een radicale maatregel worden genomen: ook deze plaats werd ontruimd en men bouwde, nu veel hogerop, het derde Nlckerle: Nleuw-Nlckerle.

Lange rechte straten herinneren nu nog aan de onnatuurlijke wijze, waarop deze woonplaats tot stand Is gekomen. Men

treft er nog enkele oude mensen aan, die zich het eerste Nlckerle herinneren. Toen Ik voor de eerste maal de begrafenis van een van hen moest lelden,, was een tekstwoord vanzelf gegeven: ‘Want wij hebben hier geen blijvende stad’.

Zelfs in het derde Nlckerie was men op den duur niet veilig. Zo Is er een zeedijk gebouwd, die thans de kust tegen verder afbrokkelen moet behoeden. Of deze beveiliging af doende zal blijken? Voorlopig Is het gevaar afgewend en men werkt regelmatig aan de versterking van de zeewering.

Toen Ik pas een paar maanden In Suriname was en een dienstreis me naar Nickerie bracht, had ik het gevoel, dat Ik ergens In Nederland was, toen Ik daar op de zeedijk stond.

Het Isolement heeft op Nlckerle een stempel gezet. Men zit er dichter bij B.G. (Brlts-Guyana) dan bij Paramaribo. We moeten dat B.G. altijd toelichten, als we gasten uit Nederland hebben. Ze weten niet zo gauw, wat ‘Bledzjle’ Is. Men spreekt hier ook wel van Demerara.

Men hoort In Nlckerle veel Engels spreken. Er zijn veel Engelse namen en het negerengels heeft meer Engelse woorden dan In de stad.

Het overkomt je er, dat je lemand de weg vraagt, en dat de aangesprokene geen Nederlands blijkt te verstaan. De Nlckeriaan voelt zich dan ook nauwelijks Surinamer; hij Is Nlckeriaan. Hij doet zijn boodschappen In Georgetown en hij spreekt over ‘bij jullie In Suriname,’ als hij Paramaribo bedoelt.

Men moet met generaliseren natuurlijk oppassen. Zo ook hier. Maar Nickerie ligt In alle opzichten erg dicht bij Demerara. Nlckerle ligt In een vruchtbaar land. Er Is een suikerplantage en men verbouwt er rijst. Het Is geen wonder, dat juist dit district een Hlndoestaanse meerderheid kreeg. De Hindoestanen zijn nu eenmaal geboren landbouwers.

In de loop van de jaren ontstonden hier verscheidene polders. Hiervan had de Henarpolder tot voor kort nog een creoolse meerderheid. Maar toen Ik er vorig jaar de school bezocht, waren de leerlingen al In meerderheid Hlndoestaans.

Bij de verkiezingen was Nlckerle een bolwerk van de Verenigde Hlndoestaanse Partij. Het district levert voor deze partij twee statenleden (van de zes).

Het Is er koeler dan In de stad. Geen wonder, dat men bij kolonlsatlepoglngen vanuit Nederland aan dit district dacht. Hier vestigde zich In de dertiger jaren de familie Van Dijk (de oude heer Van Dijk komt oorspronkelijk uit Warffum en hij spreekt nog graag Gronings) met de bedoeling een mechanisch landbouwbedrijf op te richten.

Gemakkelijk hebben deze mensen het

niet gehad. Wanneer men de oude heer Van Dijk hoort vertellen, dan vraagt men zich wel eens af; ‘Hoe hebben jullie dit volgehouden?’ Niet altijd werkten de officiële Instanties mede. Maar het bedrijf Is er gekomen, en het vormt voor het gehele district een stimulans. Men kan gerust zeggen, dat het project Wagenlngen door de Van Dljks Is voorbereid.

Mevrouw Verkade—Cartler van Dissel droeg haar dissertatie over ‘Kolonisatie van blanken In de tropen’ op aan ‘De moedigen In eenzaamheid’. ‘Dat waren de mannen van 1845’, veronderstelde lemand eens. Maar een Ingewijde wist beter: hier Is gedacht aan de pioniers van Nlckerle.

Er Is In Nlckerle veel veranderd. Nlckerle Is een moderne plaats geworden met een nieuwe woonwijk rondom de muloschool.

Er zijn verscheidene bioscopen, die elkaar fel beconcurreren. Eens In de week Is er een uitstekend verzorgde gratis voorstelling.

Een eigen cultureel centrum doet goed werk. Er Is een actieve studiekring en de plaats heeft een eigen weekblad: De Nlckeriaan, dat uitstekend wordt geredigeerd.

Een waterleidingbedrijf Is In aanleg. De plaats heeft een goed wegennet. Bij elk bezoek treft de bezoeker de vernieuwing van de plaats.

Het zou dwaasheid zijn, dit uitsluitend op rekening van de Van Dljks te schrijven. Maar ze hebben hier ongetwijfeld een belangrijk aandeel geleverd.

De laatste jaren waren ondanks groei aan alle kanten niet zonder zorg. Nickerie is nu eenmaal een rijstland. Maar op de wereldmarkt daalden de rijstprijzen onrustbarend.

Men heeft getracht de bedrijven minder kwetsbaar te maken door een tweede gewas In te voeren. Maar tot nu toe zonder succes. Bij rijstbouw ligt het land een groot deel van het jaar braak. Om deze tijd te benutten voor sojabonen dient men het land op bedden te leggen. Maar voor rijstbouw moet het worden geëgaliseerd. Dit Is maar één punt.

De Van Dijks proberen voor zich zelf de moeilijkheid op te vangèn door het bedrijf zo afwisselend mogelijk te maken. De firma Importeert landbouwmachines. En de laatste tijd bouwt men aan een groot veebedrijf. Daar het bevolkingscentrum van Nlckerle nog steeds een groot melktekort heeft, liggen hier wel mogelijkheden. Maar het district In zijn geheel Is hiermee natuurlijk nog niet geholpen. Het Is echter de moeite waard om te zien, hoe de Nederlandse kolonisten op alle m.ogelijke wijzen naar uitwegen zoeken. En hoe ze die ook vinden. Nlckerle geeft je een onmiskenbaar Ne-

derlands gevoel. Dat komt niet door de weinige Nederlandse families. Maar door de polders en door de zeedijk. Door de hele atmosfeer. Maar Ik herinner me, hoe een Hollandse boer uit de Bernhardpolder In de lach schoot, toen we langs een weg met lage palmen langs de kant reden, met een brede tochtsloot en aan de overkant Hlndoestaanse boerderijtjes, en toen ik vertelde, dat me dit deed denken aan de omgeving van Gouda, waar je ook wel van die wegen had met knotwilgen. ‘Ja,’ zei mijn begeleider, ‘gisteren toen Ik uit de kerk kwam, reden we In het donker over een kaaiman heen, die over de weg kroop.’

Ja, de Bernhardpolder heeft wel wat kaaimannen. Maar ze doen geen kwaad. Alleen als ze eieren hebben, moet je voor hen oppassen. Maar hoe kun je dat weten? Een feit Is, dat je hier vrijwel nooit hoort van ongelukken met deze dieren.

Ze herinneren je er alleen aan, dat Paradlse niet bij Stolwijk ligt.

Paramaribo.

J. A. VAN DER MEIDEN