Maart 1659 aan Bon11ian dat hij een ontwerp (modello) kende, dat gemaakt was door Vincenzio Galilei en dat in 1656 aan de hand daarvan reeds een klok gemaakt was d(xir een expert, waarvan hij hoopt dal zij een succes zal blijken le zijn' . De lieer Drummond Robertson („The Evolution of Clockwork", p. 101) had hierover gezegd: „The Prince replied in March [1659]... He goes on to state that he had discovered a model (modello) already made by Vincenzio Galilei, and Ihat three years ago (i. e. in 1656 a clock was made i'rom it by an experl, which he hopes will prove a success when it lias been nicely finished (ridotto al pulito)".

Om de juistheid dezer beweringen te lieoordeelen, is het weder noodig den oorspronkelijken text te consulteeren. Deze is te vinden op p. 462 van Dl. III der Iluvgens-uilgave. Er staat: „Circa lo Oriuolo regolato dal Pendolo, certo è che 1'Invenzione è bella, ma non si deve defraudare della gloria douutali al nosLro Signore per sempre ammirabile Galileo, che gia nel mille seicento trentasei, si io non erro, propose questa si utile invenzione alli Signori Stati d'Olanda et io ne ho ritrovato, benche in parte diverso circa la constituzione delle ruote, un modello fatto gia dal medesimo Signore Galileo; el tre anni sono, che quasi studio sopra 1'istesso suggetto, ne fuvfatto uno da un virtuoso, che spero riuscira, ridotta la sua t'abrica al pulito di non minor facilita et justezza del ritrovato dal Christiano Ilugenio".

Prins Leopold zegt dus dat, zoo hij zich niet bedriegt, Galileo Galilei reeds in 1636 „deze zoo nuttige uitvinding' ' aan de Nederlandsche Staten-Generaal proponeerde. Men is het er algemeen over eens het blijkL uit de correspondentie tusschen Galilei en de Staten-Generaal — dat de Prins zich hier vergist, daar immers toen nog slechls sprake was van een lossen slinger die met de hand aan den gang gehouden moest worden. Hel was juist omdat hij zich van de zaak niet goed op de hoogte gevoelde, dat hij Viviani verzocht daarover een rapport uil le brengen: hierin zegl Viviani, zooals reeds in het Januari-nummer besproken is, dat Galilei eerst in 1611 op hel idee kwam den slinger met een uurwerk in verbinding le brengen.

Maar de passage waar het hier op aankomt is de volgende: „ik heb hiervan teruggevonden, hoewel ten deele verschillend [misschien: van de tiguur in Huygens „Horologium" van 1658] wal de inrichting der raderen belret't, een model reeds gemaald door denzei 1'den Galileo: en tre anni sono, waarin hij als het ware studeerde over hetzelfde onderwerp [of misschien: over dil voorwerp], werd er een gemaakl door een virtuoos,

Hemel en Dampkring, XXXII.

4