si è di nuovo esperimentato, et si è trovato perfettissimo al pari di qual si sia altro oriuuolo de migliori e tale che si spera ridurlo con qualche diligenza maggiore, che ne meno laceia differenza per lo spazio di 24 ore da uil giorno dall' altro d'un solo minuto d'ora . Dus: „Gij herinnert U zeker dat ik l meegedeeld heb, dat een ander deskundige tre anni sono er nel zoo een uitvond, maar ongelukkig voor hem kwam hij er niet toe van zijne uitvinding gebruik te maken; inlusschen is deze (en ook hetzelfde uurwerk, ruw gemaakt, dat hij mijn broeder, Groothertog [Ferdinando] bracht) opnieuw beproefd en bevonden uitmuntend te zijn, even goed als welk ander ook van de beste uurwerken, ja zoodanig dat men hoopt met eenige meerdere applicatie hel zoover te krijgen, dat het in 24 uur maar één minuut voor- ol' achterloopt".

Treffier (als die bedoeld is) had dus voor elk der beide broeders tre anni sono een slingeruurwerk gemaakt; beide exemplaren niet geheel afgewerkt. Opmerking verdient dal Leopoldo zegt, na van de vinding van Huygens gesproken le hebben, dat de deskundige, „er net zoo een uitvond', wal hel m. i. min of meer waarschijnlijk maakt dat hier sprake is van uurwerken met het gewone echappement, dus met spillegang, niet met het echappement van Galilei.

Maar nu de uitdrukking tre anni sono. Daar komt het op aan.

In hel „Averlissement" voor „Horologium oscillatorium", in hel Januari-nummer vermeld, had ik eerst alleen geschreven: «D'ailleurs il n'est pas absolument impossible qu'en disant „tre anni sono" Leopoldo entende parler de 1657, puisque 1657, 1658 et 1659 sonl trois années, de même que Huygens dit au début de r„Hor.osc.": „Annus agitur sexlus decimus..." quoique 1'intervalle entre la publication de l'„Horologium" (sept. 1658) et celle de l'„Hor.osc." (avril 1673) ne soit que de quatorze ans et demi».

Dit zal men misschien weinig overtuigend vinden. Maar ik heb nog vóór de definitieve correctie der drukproef een andere passage gevonden die m.i. wèl overtuigend is. Huygens citeert op p. 51 van zijn Manuscript E het volgende:

„Yinc. Viviani nel ragguaglio delle ultime opere del Gatileo. 1674.

La medesima passione volle ancora con sottilissimo progresso autenticare quel sublime ingenio di Christiano Ugenio nella sua opera due anni sono publicata e con stupor di matematici applaudita, trattante del moto de' Pendoli.

C'estoit de demontrer que les vitesses acquises par des plans