Vanuit Jaca leidt de grote autoweg over de col du Somport (1630 m) naar Frankrijk, maar wij reden Noordoostwaarts over Biescas door naar de parador de Ordesa op 1300 m hoogte. De ligging daarvan aan de ingang van het „parque nacional de Ordesa” in de woeste vallei van Arazas is groots en men voelt zich opgenomen in het ware hooggebergte, ruiger en verlatener dan ergens in de Alpen. Volgens het boekje komen hier nog beren en wolven voor; wij zagen ze natuurlijk niet, maar ze zijn er ongetwijfeld op hun plaats. In het Noorden het stijl oprijzende massief van de Monte Perdido (3352 m) met daarachter het overbekende cirque de Gavarnie in Frankrijk. De grote aantrekkingskracht van een benadering der Pyreneën van de Spaanse zijde ligt ongetwijfeld in het gemeenlijk ontbreken van iedere toeristische accommodatie en de parador van Ordesa zal wel uitsluitend bezocht blijven door de ware liefhebbers van het hooggebergte. Wederom buide aan de D.G.T., dat deze juist hier een unieke basis van actie heeft geschapen. Minder bekend zal zijn, dat men Ordesa vrij gemakkelijk vanuit Frankrijk over de col du Portalet (1800 m) of de col du Somport (1630 m) kan bereiken, maar de kosten van het Spaanse visum zijn niet gering; de verblijfkosten daarentegen in verhouding tot Frankrijk laag. Tenslotte reden wij over de uitstekende verbinding van de Somport weer naar Frankrijk met wat heimwee in het hart en een oprecht verlangen nog eens terug te keren naar dit fascinerende land.

In bovenstaand relaas heb ik geen alpiene prestaties kunnen vermelden: onze tochten droegen meer het karakter van een verkenning. Maar hopelijk zal dit verhaal

anderen er toe brengen het Spaanse bergland op hun reis niet over te slaan. Wanneer men zich daarbij de namen; „Gredos”, „Ordesa” en „Picos de Europa” in bet hoofd prent, heeft men althans een leidraad.

De Nederlandse toerist wil ik tenslotte de prozaïsche raad geven bij een bezoek aan afgelegen streken niet te vergeten een paar blikken boter en sportbeschuiten mede te nemen, want de gevolgen van het oliegebruik in de Spaanse keuken zijn voor een noordelijke maag bepaald hinderlijk, alhoewel ter bestrijding van dit euvel wel weer pillen en drankjes zijn uitgevonden. Maar daarom moet men zich niet laten weerhouden eens van de gebruikelijke wegen af te wijken, want juist buiten de grote steden leert men het Spaanse leven in zijn „grandezza”, gepaard aan een veelal onbegrijpelijke achterstand in sociale verzorging en behartiging van materiële belangen; in zijn scherpe contrasten van overdadige rijkdom bij enkelen en diepe armoede in de dorpjes op de droge vlakten het beste kennen. In vele opzichten heeft het leven er geen jaren doch eeuwen stilgestaan, maar in de laatste tijd is op alle gebieden een duidelijk „reveil” merkbaar.

Inderdaad: van een afzijdig gebied is Spanje weer doende een centraal punt in het Europese- en wereldgebeuren te worden. Dit speurt ook de toerist wel en het zal hem weinig moeite kosten eerbied op te brengen voor de voorname stijl in het maatschappelijk leven, die nooit verloren is gegaan. De bergsportbeoefenaar is in het bijzonder gediend met de doeltreffende toeristische mogelijkheden, die reeds verwezenlijkt en ook voor zijn activiteit bepalend zijn.

Onverantwoord gedrag in de bergen

La Montagne doit être faite comme il faut

In een vorig nummer refereert de heer Jolles aan het omkomen van enige Zwitsers bij de Gabane Vallot op de Mont-Blanc.

Omdat ik er toevallig bij was toen zij naar boven gingen en ook toen ze vijf dagen later uit de sneeuw kwamen, wil ik hier

toch eens wat nader op ingaan. In diezelfde week vielen op even onverantwoorde wijze nog een aantal slachtoffers van hun eigen onvoorzichtigheid in de Mont-Blanc-keten. En dat was niets buitengewoons. Voortdurend en in alle berggebieden komt hetzelfde steeds weer voor.

Wat is de diepere oorzaak? Gebrek aan