FREDERICUS REX MUSICEERT

Dirk Balfoort over zijn tournee voor de N.D.K.

, Haagsche gemeentemuseum heeft met zijn oude instrumenten voor de Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeenschap 'n muzikale rondreis gemaakt. Oude instrumenten 1 Zij vormen de trots van het Haagsche gemeentemuseum en het stokpaardje van den conservator, die al zoovele jaren doende is, om ons het verschil .tusschen een clavecimbel en een tafelpiano, een viola d'amore en een viola de gamba bij te brengen.

Toen 'dan ook het plan werd geopperd, eeris een toumee te maken voor de N.D.K., rijpte als vanzelf het denkbeeld, de oude instrumenten eens te toonen en te laten hoeren in een omgeving, waarin zij werkelijk tot leven konden komen en zoo ontstond de „rnuziekavond ten huize van Frederik de Groote". Of een dergelijke opvoering ook voorbereiding vroeg ?

Dat zou ik denken, aldus onze zegsman. Wanneer wij het goed wilden doen, was een nauwkeurig historisch onderzoek van het leven van Frederik de Groote en de omstandigheden, waaronder zijn muziekavonden plaats vonden, noodzakelijk. U kent wel het schilderij over het „Flötenkonzert van Sanssouci", van Menzei, een romantisch tafreel, waarop hofdames in groot décollecté het publiek van Frederik de Groote en zijn musici vormen. Dit schilderij is pure fantasie. Nooit was er publiek op deze muziekavonden.

Tezamen met den regisseur van de Kamer-opera, de heer Albert May, hebben wij alles zoo precies mogelijk gereconstrueerd. Zelfs konden wij de lessenaar van Frederik de Groote vervaardigen naar een afbeelding van de origineele lessenaar uit dien moeilijk, een goeden „Frederik de Groote" te vinden ?

DIRKCfEL R BALFOORT te midden zijner Instrumentcnverzamehng in het Stedelijk Museum te Den Haag

Het was puur toeval, dat wij zoo-iemand bezaten, die daarenboven een bekwame fluitist was. Het was de heer v. d. Hoek, fluitist van de Nederlandsche Karner-opera, die al vroeger op een dergelijke oude Hult had gespeeld. De fluit n.1., waarop Frederik de Groote en zijn tijdgenooten hebben gespeeld, was een instrument met één klep waarop het zuiver spelen zeer moeilijk was De heer v. d. Hoek heeft deze moeilijkheden door naarstige studie grootendeels onder de knie gekregen en dat hij bovendien uiterlijk nog op den ouden hrits geleek, was een omstandigheid, die beslissend was voor het welslagen van de opvoering.

Wi] hebben een historisch verantwoord programma kunnen samenstellen, want het is aan te nemen, dat op muziekavonden van Frederik de composities van zijn eigen musici met stelligheid zijn uitgeVoerd. Wij brachten dus werken van C. Ph. E.' Bach, van Fasch, van Graun, van 'den koning zelf, die een hoogst verdienstelijk fluitconcert heeft geschreven en tenslotte ook een deel uit het Musikalische Opfer van den Thomascantor uit Leipzig.

Wat waren tenslotte Uw indrukken van de tournee ?

Het publiek was buitengewoon belangstellend, dat moet gezegd worden. Ik hield meestal een toespraak van een half uur vooraf, waarin ik iets vertelde over de oude instrumenten, over het leven aan het hof van Frederik de Groote.

De kritieken waren geestdriftig. U moet bedenken, dat de nienschen in de provincie deze oude iiKtrumenten in de meeste gevallen nog nooit gezien, laat staan gehoord hadden. In Enschedé kwam er na afloop iemand uit Gronau naar mij toe, die wilde het heele gezelschap naar Gronau hebben. En wat het reizen zelf betreft ?

Een lijdensweg, zegt Dirk Balfoort gedecideerd. Maar wel vonden wij overal bereidwillige hulp. In een plaats heeft zelfs de militaire Ortskommandant voor ons onderdak gezorgd. Tl • —. —. – 1

Daarom: een succes is de tournee zonder twijfel geweest; een groot succes zelfs. Men heeft mij gevraagd, voor het volgende jaar iets dergelijks te ontwerpen. Ik zou nog niet weten wat, maar gelukkig heb ik nog een jaar den tijd om na te denken Met dit hoopvolle vooruitzicht hebben wij afscheid genomen van den man, die een der aardigste initiatieven van de N.D.K. op zijn credit heeft staan.