steunvlak moet hij al over een veel grootere coördinatie beschikken dan de viervoetige dieren. Door het vrijkomen van de voorste extremiteiten van het zware en grove steunwerk werd weer de weg tot een groote hoeveelheid mogelijkheden geopend.

Wij beschikken daartoe over verschillende oefeningen.

Natuurlijk spelen hier de evenwichtsoefeningen een belangrijke rol. Evenzoo toesteloefeningen. Maar hier zullen ook meer ingewikkelde oefeningen in standen en dergelijke van veel belang kunnen zijn, oefeningen waarbij een overgaan van de eene correcte houding in een andere correcte telkens weer voorkomt.

Onder het begrip coördinatie valt ook: „’t kleinste aantal spieren te gebruiken, dat tot het doel voert”. Het aanleeren van een vorm is daarom zoo inspannend, omdat altijd te veel spieren gebruikt worden, met veel te groote kracht. Onder de oefeningen ter verbetering van de coördinatie zullen dus ook ongenomen mogen worden: oefeningen tot ontspanning van spieren. Dit zal de bevalligheid van de Hollandsche vrouwen ten zeerste ten goede komen.

Maar de behendigheidsgymnastiek heeft nog andere doeleinden dan alleen de coördinatie te verbeteren. Zij wil ook de aandacht scherpen door verandering van tempo, richting, enz., in het kort, door het onverwachte in te voeren. Nu is het onveiwachte het komische en dus zal ook dit weer in belangrijke mate tot de animo van de leerlingen kunnen bijdragen.

Evenzoo is het met den reactietijd gesteld. De vraag ot weer de reactietijd van het geheele zenuwstelsel voor alle soorten prikkels verkort kan worden door oefening op één, hoogstens twee soort(en) prikkels, kan ons tenslotte koud laten. In ieder geval kunnen wij hier zoowel gezichts- als geluidsprikkels aanwenden en het lijkt ons gewenscht, ook beide te gebruiken en dan natuurlijk de meest snelle reactie daarop trachten te verkrijgen.

Psychische eüichen.

Wij komen nu aan onzen zevenden eisch: Het aankweeken van psychische eigenschappen, moreele zoo men wil, als zelf-