gestudeerde vrouwen verklaart schr. door aan te nemen, dat de vrouw met hooge geestelijke ontwikkeling moeilijk een man vinden kan, die baars gelijke is in geestelijke vermogens of haar daarin nog overtreft. S meent, dat juist zulke vrouwen het besef bijgebracht moest worden, dat juist zij moeten huwen en kinderen krijgen, teneinde ras en volk te verbeteren; hen moet, meer nog dan anderen, het bewustzijn worden bijgebracht, dat het lot van de vrouw als moeder gezien moet worden in verband met het volksgeheel. Dan moet de drang naar een zelfstandig beroep achter worden gesteld bij de moederschapsgedachte ten bate der volksgemeenschap, waar toch door het onderzoek is komen vast te staan, dat het moederinstinct bij vrouwen met een academische opleiding niet is verminderd.

XIII. 9. Literatuur. Mndsch. v. h. C. Bur. v. d. Stat.: 1937, no. 5.

a. Mr. J. Meerdink en Mr. C. H. Schouten: Onderzoekingen naarde reproductieintensiteit der bevolking, in verschillende deelen v. d. provincie Utrecht, ~de Economist”, afl. 4. 1937.

b. De huwelijksvruchtbaarheid te Milaan naar den leeftijd van beide echtgenooten, door L. Lenti in ~Giornale degli Economistie Rivista di Statistica no. 3, 1937 (Italian tekst).

c. Dr. R. van Ungem-Sternberg, Berlin: Biologie und Oekonomie (Geburten rückgang).

XIII. 10. Huwelijksvruchtbaarheid in vroeger tijden. Een enkel gegeven daarover wat Nederland betreft publiceert Prof. J. F. v. Bemmelen in ~Hoornsche families” M. en M. Mei afl. ’37

~In de ongeveer drie eeuwen, waarover de parenteelen zich uitstrekken, „zal van bewuste beperking van het kindertal wel geen sprake geweest >) „zijn. Daardoor komt men er als van zelf toe, de gevallen, waarin uit een huwelijk tien of meer kinderen sproten, als normaal te gaan beschou-,, „wen, of in allen gevalle zich niet over een dergelijk groot aantal te ver,,bazen. Wel staat men bij tal van zulke kinderrijke huwelijken telkens „weer versteld over de geweldige sterfte.

„Zoo sterk heb ik onder den indruk verkeerd van die gezins-drama’s „in cijfers en namen om aan de grootouders peetekinderen te schenken, „werd telkens weer een nieuw kind met denzelfden naam begiftigd „dat ik me vaak heb uitgelaten over het droevig lot der getrouwde vrou„wen uit die dagen, welke jaar op jaar een kind baarden, en tegelijkertijd „vorige kinderen verloren, om dan maar al te dikwijls kort na het laatste „kind zelf te gaan sterven, terwijl de echtgenoot menigmaal hertrouwde.

~De objectieve statistische beschouwing van volledige parenteelen, „zooals Ds. Backer er eenige heeft opgemaakt, toont aan, dat deze som„bere visie op de huwelijks-toestanden in de vroegere eeuwen niet door die

*) In The Development of Birth control komt Himes tot de conclusie that women have in all cultures and in all ages controled fertility; alleen de middelen die zij daarbij toepasten verschilden. Bezien bij dit licht is twijfel aan deze onderstelling van Prof. v. Bemmelen gerechtvaardigd.