lets over de kleur van kunstlichtbronnen, ')

door A. P. Bruigom, w. i.

Het meten van de kleur eener lichtbron heeft voor gas-technici wel niet die groote praktische waarde, als het meten van de lichtsterkte dier bron, doch de resultaten dezer kleurmetingen, oors'jronkelijk uitgevoerd met zuiver physische bedoelingen, zijn te belangwekkend en wij durven gerust profeteeren in de toekomst van zoo’n groot gewicht voor de licht-industrie, dat het ons niet ondienstig voorkomt, ook in de kringen, waarin dit vak-tijdschrift gelezen wordt, in ’tkort op die resultaten de aandacht te vestigen.

Zooals bij elke meting, is het meten van de kleur eener lichtbron niets anders dan een vergelijken, in casu, het vergelijken met eene bron, die wij als een standaard cf norm hebben gepromoveerd, om dan die meting in cijfers uit te drukken len opzichte van die aangenomen eenheid.

Tot nog toe werd de kleur van een lichtbron gemeten, door eerst het licht in zijne eenvoudige bestanddeelen te ontleden, om daarna de verschillende uitgestrektheden van het aldus verkregen spectrum te vergelijken met een als normaal aangenomen spectrum. Deze methode is echter even exact als omslachtig en tijdroovend.

Aanmerkelijk eenvoudiger wordt de kleurmeting, als men de methode van Lépinay, Nicati en L. Weber toegepast voor het meten van lichtsterkten van verschillende lichtbronnen

volgt. Bij deze methode wordt, door het gebruik van roode en groene glazen vóór het oculair van den photometer, de meting niet in zoogenaamd witlicht uitgevoerd, doch in éénkleurig licht.

Vöge toonde aan dat deze methode ook geschikt is voor kleurmeting.

Een nog eenvoudiger wijze van Heurmeting wordt verkregen, door toepassing van het beginsel, dat elke kleur zich in drie grondkleuren, zoogenaamde componenten, laat ontbinden, een beginsel dat sedert vele jaren in de Eithographie, bij de driekleurendruk en om nog een toepassing van meer recenten datum te noemen bij

>) Ontleend aan „Die Farbe der kiinstlichen Licbtquellen” von Dr. Ing. L. Bloch, „Die schaften” Heft 4, 1914.

de kleurenphotografie toepassing heeft gevonden.

Zooals reeds is opgemerkt, wordt de kleur in drie componenten ontbonden, b.v. in rood, green en blauw en de meting uitgevoerd voor elk der componenten afzonderlijk. Daartoe wordt gebruik gemaakt van een toestel uitgevoerd door de Firma Franz Schmidt und Haensch te Berlijn dat direct aan het oculair van den photometer is bevestigd en dat door draaiing, naar wensch, rood, green of blauw gefilterd licht door een geëikt 1 mM- dik geslepen glas tot hel oog laat doordringen.

De wijze waarop de meting wordt uitgevoerd, zullen wij hier niet bespreken; bijzonderheden daarover zijn voor belangstellenden te vinden in het Electrot. Zeitschr. 1913, No. 46 blz. 1306, daar het ons zooals in den aanvang is medegedeeld slechts te doen is om de resultaten dier metingen.

Als normaal lichtbron wordt voor ons doel het best gekozen het daglicht bij bewolkten hemel, waarbij wij aannemen, dat de waarde der drie componenten onderling gelijk en b.v. op 100 worden gesteld. Met het oog op de zeer uiteenloopende kleursveranderingen die het daglicht ondergaat door b.v. meer of mindere bewolking, aanwezigheid van stof, rock, waterdamp enz., kan deze norm vastgelegd worden aan een tusschennorm, die praclisch constant is b.v. een of ander standaard lichtbron. Het doel van alle metingen is, deze direct te vergelijken met het daglicht, om daarop onze conclusies te bouwen.

Stellen wij ons voor, dat wij eene meting voor een bepaalde lichtbron hebben uitgevoerd en vinden voor rood 270, voor groen 150 en voor blauw 75, vooropgesteld dat wij deze waarden in cijfers hebben uitgedrukt ten opzichte van het daglicht bij bewolkten hemel als norm, dan verkrijgt men, aangenomen voor green 100%, voor de verhouding van rood tot groen 180 en voor de verhouding van blauw tot groen 50. Daaruit besluit men dus direct, dat het onderzochte licht ten opzichte van het daglicht bij bewolkten hemel een te veel aan rood en een tekort aan blauw licht bezit.

Van de meest praktisch voorkomende kunstlichtbronnen, kunnen die metingen worden uitgevcerd.