Regeling van den gang van exhausters,
door W. H. Cos.
De mededeeling van den heer Painparé in het laatste November-nummer geeft mij aanleiding tot het volgende.
Het smeren van exhausters ga ik, hoewel op zich zelf belangwekkend, voorbij. Slechts meen ik in het belang van de lezers den heer F. te moeten verzoeken te onderzoeken of de werktuigen na langeren tijd op de door hem aangegeven manier gesmeerd te zijn, geen verhoogde slijtage vertoonen en het resultaat van zijn onderzoek te willen mededeelen.
Het regelen van de exhausters te Vlissingen interesseerde mij meer, omdat, afgaande op het vermelde aan het slot der mededeeling, de regulateur te Goes blijkbaar als voorbeeld diende.
De regulateur te Goes is een der apparaten die voor dit doel door de N.V. Machinefabriek „Jaffa” worden vervaardigd.
De eerste uitvoering kwam in December 1914 te Haarlem in werking en doet sindsdien zonder eenige onderbreking dienst. In den loop der tijd volgden Goes, den Haag, Enkhuizen en Budel. (Gasinstallatie systeem Aarts van de Soc. An. des Zincs de la Campine).
De aanleiding tot de „uitvinding” was de vraag van den heer Blom, of het mogelijk was om de exhausters electrisch te drijven en wel zoodanig dat voortdurend toezicht overbodig zou worden.
De bedoeling hiervan was om het stoomketelbedrijf voor de exhausters stil Ie leggen en zoodoende de stoomstokers en bovendien de machinisten te kunnen missen en derhalve een groote loonbesparing te krijgen.
Een eerste eisch, die zich bij de oplossing der vraag voordeed was een meer betrouwbare regeling dan tot dat oogenblik werd toegepast.
Zooals bekend worden door stoommachines gedreven exhausters, geregeld door regulateurs, werkende op den stoomtoevoer en is bovendien een retour- of omloopregulateur aanwezig. Beide apparaten hebben hetzelfde ten doel, n.l. het constant houden van den gasdruk in de zuigleiding der exhausters. Hetzelfde als bij menschen, die onafhankelijk van elkaar hetzelfde doel trachten te bereiken, geschiedt ook hier, beide komen nog al eens
met elkaar in botsing en werken dan elkander tegen. leder, die met „stoom” werkt zal dit wel bij ervaring weten. Dit gebrek mocht niet bestaan bij de bedoeling van den heer Blom om zonder voortdurend toezicht te willen werken.
De manier van regelen door middel van „omloopen” is bovendien niet oeconomisch omdat de energie gebruikt voor het wegpersen van het terugstroomende gas verloren is.
Hieruit volgt, dat een ideale regeling een zoodanige is welke alleen de snelheid der exhausters regelt om zoodoende hunne capaciteit steeds in. overeenstemming met de oogenblikkelijke gasproductie te houden. Pas in uiterste gevallen mag men dus tot het hulpmiddel der omloopregeling overgaan, terwijl de beide regelingen dan op een zoodanige wijze van elkaar afhankelijk moeten zijn, dat ze steeds ondersteunend en nimmer tegenwerkend kunnen optreden. Het energieverlies is op deze manier tot een minimum beperkt.
De genoemde eischen werden in den voor Haarlem ontworpen regulateur, op zeereenvoudige wijze opgelost, zooals uit afb. 1 blijkt.
Het toestel wordt met de buis a aan de zuigmet b aan de persleiding van de exhausters, met tusschenvoeging van afsluiters, verbonden. In de met water gevulde kuip c kan een klok d welke door een stang een klep e draagt vrij bewegen. De klok en klep zijn door een tegenwicht t gebalanceerd en wel zoodanig, dat het geheel in evenwicht is als onder de klok de verlangde gasdruk in de zuigleiding heerscht. Door een buis ƒ staat de ruimte onder de klok met de zuigleiding in verbinding. Zoolang dus de gasdruk constant is, staat de klok stil, doch zoodra er afwijking komt verplaatst zij zich en daardoor ook de klep. Aan de stang boven de klok zijn een of meer hefboomen g verbonden, waaraan door tusschenvoeging van een koppelstang met wartelmoer h het regelorgaan j voor de snelheidsregeling is verbonden. Dit laatste is voor stoombedrijf een smoorklep, voor electrisch bedrijf een weerstand of contact inrichting. Elke wijziging van den druk geeft beweging van de klok en heeft direct invloed op de snelheid van den exhauster.