materiaal aanwezig waren met het oog op de bedrijfszekerheid onder alle omstandigheden. Niet alleen bestond het voordeel van te kunnen doorwerken, maar ook behoefden de verkoopsprijzen pas ver in den oorlogstijd te worden verhoogd.

Later werd evenwel ook in dit bedrijf narigheid ondervonden, namelijk toen de voorraden uitgeput begonnen te geraken en de materialen, welke vrijwel alle tot contrabande waren verklaard, niet of slechts moeilijk en zeer duur te koop konden worden verkregen. Zoo herinner ik mij, dat indertijd een prijs van/" 13,— per K. G. voor antimoonregulus moest worden betaald, terwijl in normale tijden de prijs daarvoor ƒ 0.45 per K. G. was. En bij de meterfabricage kan dit materiaal hoe weinig er ook van noodig is nu eenmaal niet worden gemist.

Wat vroeger als gereed gemaakte onderdeelen van de succursales in het buitenland kwam, zooals bijv. klein koperwerk uit Brussel, waar men op kopergieten was ingericht (Dordt verschafte voor den oorlog daartegenover stampwerk) moest tijdens den oorlog te Dordt worden gemaakt. Maar met dat al heeft men de fabriek geen dag behoeven te sluiten wegens gebrek aan materialen.

Toen de moeilijkheden van den oorlogstijd voorbij waren, heeft Roll, die dat anders reeds eerder gedaan zou hebben, het bijltje er bij neergelegd.

Begonnen in Gouda met een enkelen goeden vakman, stond hij in 1906 aan het hoofd van een personeel van ruim 250 man, terwijl bij het uitbreken van den oorlog meer dan 600 man in dienst waren van de Maatschappij, die hem niet heeft willen laten gaan zonder een bewijs van hooge appreciatie. Toen hij op 1 November 1920 aftrad als mede-directeur van den heer van de Polder heeft men hem daarom benoemd tot honorair directeur van de

onder zijne leiding groot geworden Maatschappij. Daaraan voegde men als stoffelijke blijken van hulde een mooi beeld „jonge kracht” en een gouden remontoir-horloge met zeer waardeerende inscriptie.

Hoezeer de bloei van het bedrijf onder hem is toegenomen, kan blijken uit een enkel gegeven, n.l. dat in de periode onmiddellijk voor den oorlog ruim zestig maal meer gasmeters per jaar werden afgeleverd dan in 1881. Gedurende den oorlog nam de vervaardiging van gewone en muntmeters voor electrischen stroom een buitengewone vlucht.

Dit is geschied onder leiding van Roll, maar hij zelf stond er in ons interview op, dat er op gewezen zou worden, dat hij een dergelijk resultaat alléén niet zou hebben vermogen te bereiken, dat alleen door de toewijding van zijn medewerkers, waarbij hij in het bijzonder de heeren van de Polder, Gebbie en Schriek noemde, zijn succes mogelijk is geweest.

Jarenlang had hij den steun van den heer VAN DE Polder als onder-Directeur en gedurende de laatste paar jaren als mede-Directeur, terwijl in dien laatsten tijd de heeren Gebbie en Schriek tot onder-Directeur werden aangesteld. Het niet noemen van andere namen beteekent bij het noemen van deze geenszins mindere waardeering als medewerkers.

Hij heeft zijn medewerkers aan zich weten te binden door hen werkelijk medewerkers te doen zijn en niet als autoritair chef op te treden en heeft zoo, naast een aangename omgang, een prettige samenwerking weten te bereiken.

Door den bloei van zijn zaak na te streven heeft hij als van zelf de vooruitgang met rassche schreden van de gasindustrie bevorderd en zich daarmede de verdienste verworven, die hem, buitengewoon lid, naar het oordeel van Bestuur en leden onzer V''ereeniging het Eerelidmaatschap rechtens deed toekomen.

J. H. J.