Het gewicht aan gas, dat geadsorbeerd blijft, nadat het eerste snelle gewichtsverlies heeft opgehouden, noemt men de vasthoudendheid van de kool en is een maatstaf voor de hoeveelheid specifiek actieve kool in een bepaald gewicht van het adsorbtiemiddel aanwezig.

Het zal duidelijk zijn, dat al naar het doel, dat men voor oogen heeft nü de eene, dan de andere vorm van adsorbeerend vermogen van meer belang is. Voor het winnen van benzol uit gas b.v. ziet men gaarne een groot capillair vermogen, daar zoodoende ook het terugwinnen van het benzol uit de kool gemakkelijker eh sneller verloopt. Wil men zich gewapend met een gasmasker begeven in een ruimte, waarin zich kleine hoeveelheden giftige gassen bevinden, dan verdient kool met een

hoog specifiek vermogen, dus veel actieve koolstof de voorkeur, daar het hier op de vasthoudendheid aankomt en niet op uitstel van executie, waarmede niet gezegd is, dat de capillaire adsorbtie toch tijdelijk en voorloopig van nut kan zijn. Op den duur raakt ook de specifieke vorm verzadigd, zij geeft dan echter niet of uiterst langzaam terug.

Behalve als adsorbtiemiddel speelt actieve kool ook een rol als katalysator, waarvoor slechts de capillaire vorm kan dienen, want zij moet in staat zijn het katalytisch gevormde product onmiddellijk weer af te geven.

Met het bovenstaande is niet bedoeld een uitgewerkt beeld te geven, doch slechts een eenigszins omlijnde schets dezer merkwaardige stof.

Vlamlooze oppervlakte-verbranding. (Beschouwingen).

Nadat we de praktijk van de vlamlooze oppervlakte-verbranding hebben nagegaan, is het van zelf-sprekend, dat we gaan zoeken naar een verklaring voor de verschijnselen, die zich daarbij voordoen.

Waarschijnlijk door de groote oogenschijnlijke overeenkomst, heeft men dikwerf verband gezocht tusschen de verschijnselen, die Davy, Dulong, e.a. constateerden en de bovengenoemde. Er bestaan feiten en bekende natuurwetten, die echter, zonder veel theoretische beschouwingen, er op wijzen, dat bij de verbranding veel factoren een rol kunnen spelen, ja zelfs, zijn er factoren, waarvan we met zekerheid weten, dat ze een voorname functie vervullen bij de verbranding.

We zullen eerst zien welke verschillende theorieën ter verklaring voor beide verschijnselen zijn opgesteld, om dan, verder gaande, te komen tot de eindconclusie; dat bij de practisch toegepaste oppervlakte-verbranding, geen sprake behoeft te zijn van katalyse.

Wat de theorieën betreft, zij opgemerkt, dat ze veelal zijn genomen uit de physica of electrotechniek en door uitbreiding getracht is ze pasklaar te maken voor de practische verschijnselen. De omstandigheden echter, waaraan zij hun ontstaan danken, wijken veel af van de omstandigheden, die zich voordoen in de praktijk. Eenheid, zelfs over de kwestie, welke van de theorieën een ernstige over-

weging afdwingt, is er dan ook, voor zoover zij slaan op de praktijk der oppervlakte-verbranding, niet.

Davy neemt aan een electrochemische reden. Hij stelt zich voor, dat waterstof en zuurstof zich positief en negatief ten opzichte van elkaar gedragen en dat bij hunne vereeniging tot water, er dus een ontlading plaats vindt of wel, dat de ladingen in evenwicht worden gebracht. Dit laatste gebeurt door electrische vonken of door de vlam, die een geleidend medium daartoe vormen, of doordat men ze op een temperatuur brengt, waarbij ze zelf als geleiders kunnen optreden. Nu zijn Pt., Pd. en Ir zeer zwak positief ten opzichte van zuurstof. Zij stellen, voor de gassen, het geleidend medium voor en nemen de warmte, die bij de reactie vrijkomt, op.

Doebereiner beschouwt het metaal als zuurstof overdrager. Hij zag, dat Pt-zwart, aan de lucht, zuurstof absorbeerde. In dezen toestand gebracht in een vat met vormt zich water; waarom hij aanneemt, dat de zich eerst met het metaal verbindt, om daarna over te gaan op het brandbare gas. De LA RiVE (1834) spreekt, naar analogie hiervan, van snel op elkaar volgende reducties en oxydaties van het metaal.

Fusinieri (1825) meent, dat slechts het brandbare gas, door het oppervlak wordt beïnvloed en wel, doordat het wordt gecondenceerd op