schappen van veel belang zijn, wordt alleen door de opnoeming ervan nog niet aangetoond, hoe groot capaciteit en activiteit behooren te zijn en hoe snel de regeneratie behoort te verloopen. Het kan voorkomen, dat men een zuiverkist vult met een massa, die zoo ongeveer 80 procent ijzeroxyde bevat. Wanneer de kist in bedrijf is gesteld, is het mogelijk, dat gedurende eenige dagen de zwavelwaterstof tot de laatste sporen toe uit het gas wordt verwijderd; langzamerhand begint dan echter het zwavelwaterstofgehalte aan den uitlaat der kist te stijgen. Wanneer men dan de ijzeraarde buiten bedrijf stelt, zal uit de analyse ervan gewoonlijk blijken, dat slechts een klein gedeelte van het aanwezige ijzeroxyde actief is geweest. In een ander geval, wanneer de ijzeraarde minder dan 40 procent ijzeroxyde bevat en onder practisch gelijke omstandigheden in bedrijf wordt genomen, kan zij in staat blijken te zijn om gas van gelijk zwavelwaterstofgehalte als in het eerste geval, gedurende eenige weken volkomen te zuiveren. Deze voorbeelden worden niet vermeld met de bedoeling de meening te vestigen, dat ijzeraarde met een laag gehalte aan ijzeroxyde steeds te verkiezen is boven een massa met een hoog ijzeroxyde-gehalte; slechts in bepaalde gevallen is dit zoo. Genoemde voorbeelden toonen echter aan, dat er, behalve het verschil in ijzeroxyde-gehalte, nog andere belangrijke onderlinge verschillen aanwezig moeten zijn, daar de eene aarde een veel grootere activiteit blijkt te kunnen bezitten dan de andere.
Hoewel dus de waargenomen feiten op zulke verschillen bij verschillende soorten van ijzeraarde duiden, zijn de oorzaken van haar onderling afwijkend gedrag zonder meer niet duidelijk. Ter juiste beoordeeling eener ijzeraarde is het dan ook zeer gewenscht, de waarde der capaciteit en activiteit, evenals die van het regeneratie-vermogen in getalvorm te kunnen uitdrukken.
Bepaling van de activiteit eener massa.
De activiteit eener massa duidt aan, hoe groot het reactievermogen tusschen ijzeroxyde en zwavelwaterstof is. Ter bepaling van het reactievermogen zou men kunnen waarnemen hoeveel zwavelwaterstof in de tijdseenheid in reactie treedt met de gewichtseenheid ijzeroxyde, of men zou kunnen bepalen hoeveel kubieke centimeters van een inert gas, waaraan eene bepaalde hoeveelheid zwavelwaterstof is toegevoegd, door eene bepaalde hoeveelheid ijzeraarde kunnen stroomen, terwijl alle zwavelwaterstof volkomen aan het ijzeroxyde der aarde gebonden wordt.
Bij de keuze van eene dezer methoden behoort men er rekening mee te houden in hoeverre de praktijk der zuivering benaderd wordt.
Eenigen tijd geleden beschreef eene andere methode ter bepaling van het werkzaam vermogen van ijzeraarde. De activiteit wordt aangeduid door de gewichtshoeveelheid zuivere, droge zwavelwaterstof, welke in een minuut gebonden wordt aan een gram FegOg. De verkregen resultaten vertoonden voor verschillende soorten ijzeraarde merkwaardige verschillen.
Hoewel deze resultaten, in duplo verkregen, geheel en al betrouwbaar schenen te zijn, kan men toch eenige mogelijke foutenbronnen bij een dergelijk onderzoek onderstellen. De reactie tusschen ijzeraarde en zwavelwaterstof is exotherm. Tengevolge van het vrijkomen der reactiewarmte in den zeer korten tijd van een minuut, zal de temperatuur van de te beoordeelen ijzeraarde stijgen. Daar temperatuursstijging in het algemeen van invloed is op de reactiesnelheid, zal deze warmteontwikkeling, zelfs in de korte periode van een minuut, van merkbaren invloed op de uitkomsten kunnen zijn.
De concentratie van de zwavelwaterstof in het gas is een andere factor, daar niet alle soorten ijzeraarde zich volkomen gelijk gedragen ten opzichte van geconcentreerde of verdunde zwavelwaterstof. Zelfs gedurende de korte periode van een minuut verliezen sommige aarden 85 tot 90 procent van haar theoretisch absorptievermogen vóór zwavelwaterstof.
Met het oog op genoemde mogelijkheden was het noodig eene methode uit te werken, waarbij de genoemde storende invloeden werden geëlimineerd of tenminste meetbaar werden gemaakt. Het doel van dit onderzoek is eene practische bepaling van de activiteit van ijzeraarde uit te voeren, door te bepalen hoe groot de maximale hoeveelheid van een inert gas met lage zwavelwaterstof-concentratie is, welke men door een constante hoeveelheid der te onderzoeken aarde kan leiden. De maximale hoeveelheid doorstroomend gas wordt uitgedrukt in liters per uur.
Omstandigheden, die de activiteit beinvloeden.
De activiteit van verschillende soorten ijzeraarde ten opzichte van zwavelwaterstof wordt door bepaalde omstandigheden beïnvloed. Eenige van die omstandigheden zijn algemeen bekend; andere, ons bekend uit de
1) W. A. Dunkley, Bureau of Mines (U.S.A.), „Gas Journal”, 1921, biz. 17, 24 en 31.