door mgr. denbisschop van Algiers geleverd in een mandement van ’t jaar 1858, wat deze orden ten gunste van ’s menschen vrijheid hebben gepresteerd.

Vanaf 1198, het jaar van hunne stichting, tot in 1787, hebben de Trinitarissen 900,000 Europeesche slaven vrijgekocht; en schat men het getal dergenen, welke door de religieuzen van de orde der Verlossing zijn vrijgekocht, slechts op het derde daarvan, wat zeker beneden de werkelijkheid blijft, dan maakt dit gezamenlijk ten minste 1,200,000 christen slaven door deze beide orden losgekocht. De losprijs verschilde, volgens het verondersteld vermogen, den ouderdom, de krachten, de bekwaamheden der gevangenen, de grillen, de begeerlijkheid van den meester. Op de ambtelijke registers van Algiers in 1787 vindt men er van 5,775, en van 10,500 fr. Voegt men daarbij de rechten, die betaald moesten worden; de reis- en verblijfkosten, de afpersingen, dan kostte ieder rantsoen gemiddeld 6,000 franken. In een tijdsverloop van zes eeuwen zullen dan twaalf maal honderdduizend christen slaven zijn vrijgekocht voor eene som van zeven milliarden, aan aalmoezen door deze heide orden bijeenverzameld! Alzoo hebben de heilige stichters dezer orden gedurende zeshonderd jaren meer gedaan voor de vrijheid dan alle philosophen, alle staathuishoudkundigen, alle liberalen, alle vrijmetselaars, alle philanthropen, alle toeters van het groote woord: humaniteit, en alle regeeringen te zamen.

_Zeg op, mr. Van Houten, heeft de geestelijkheid diensten bewezen aan de sindividueele vrijheid” van den mensch? Gaat het aan, dat ze voor die vrijheid opkomt?

G. Van Holdijk.