een kwade naam de bewoners stonden nu juist niet in een geur van heiligheid; en wee den wolf, die in een slecht gerucht staat! Men fluisterde hardop zoo iets van dieven en roovers, zeeschuimers, vrijbuiters, zeeroovers, kapers en piraten, die met hun jonken en vlugge prauwen ieder welbeladen scheepje buit verklaarden, en verder in hun kreken en rotsspelonken een veilige schuilplaats vonden. Komt het maar terughalen, heeren I Ten laatste: de geheele Oostkust stond onder het sultanaat van den Sultan van Ternate, een vrijgevochten Koning van een vrijgevochten land.

Zoodat ik maar zeggen wil, men bleef hier liever een beetje ver uit de buurt, en hield zich op een eerbiedigen afstand, volstrekt niet happig om kennis te maken met die Oostkust en hare bewoners; totdat later, ik meen in 1857, Oost-Celebes van Ternate gescheiden werd: Ternate een eigen residentie en Celebes onder den gouverneur van Macassar. Thans nog in 1915 staan al de plaatsen om de Oost onder militair bestuur: aanpakken is de boodschap; fluweelen handjes brengen hier niets tot stand.

Toen Pastoor F. Voogel zich in 1885 te Kendari aan de Kendaribaai ging vestigen, was de voorwaarde door de regeering gesteld, dat hij zich niet naar de binnenlanden mocht begeven, maar zich alleen aan de kust mocht ophouden, uit vreeze voor de roofzucht der Alfoeren uit het binnenland. Later in 1907 sneuvelden, zooals het opschrift van hun graf te lezen geeft, in de binnenlanden van Kolonedale de Eerste Luitenant Matthes en de 2e Luitenant Kies «overvallen en gesneuveld» staat er, d. w. z. letterlijk in de pan gehakt; want men vond slechts wat beentjes terug, die in een mandje gelegd en naar Kolonedale gebracht zijn, en aldaar eerbiedig begraven. Ook nu nog in 1915 is het elke maand patrouille loopen en 14 dagen lang de binnenlanden in, om aldus gezagvertoon te houden en ontzag te bewerkstelligen. Pas een jaar of twee geleden had de protestantsche zending een mooi succes te boeken boven Loewoek, waar eenige kampongs tot hen zijn toegetreden en nu tam en mak geworden zijn onder den weldadigen invloed van het christendom.