Dat deze man gedurende het geheele jaar vrij van koorts bleef, hoewel m. i. veilig mag worden aangenomen, dat hij reeds kort na zijn komst te Kameroen geïnfecteerd werd, kan niet anders worden verklaard dan door aan te nemen, dat hij beschikte over een groote mate van immuniteit. En ook bij hem ging dus deze immuniteit met de ontwikkeling der praedispositie voor de zwartwaterkoorts hand aan hand.

b. Een Engelsch koopman bleef 3 jaren aan boord van zijn vaartuig in de Kameroenrivier, zonder ooit aan land te zijn gegaan en zonder ooit een malaria-koortsaanval te hebben doorgemaakt. Toen hij aan land ging, kreeg hij een malaria-attaque en na chinine direct zwartwaterkoorts. Ook dit geval pleit zeer sterk voor een hoogen graad van immuniteit bij den man.

Toen zich bij mij eenmaal de overtuiging gevormd had, dat er tusschen malaria-immuniteit en zwartwaterkoorts een innig verband moest bestaan en ik, de litteratuur over deze onderwerpen doorlezende, steeds meer bewijzen voor deze opvatting vond, heb ik mij de vraag voorgelegd, op welke wijze dit verband zou kunnen worden verklaard. Daarbij heb ik den volgenden gedachtengang gevolgd.

Laten we eens een oogenblik aannemen, dat het malariaimmuniseeringsproces en het tot stand komen der praedispositie voor zwartwaterkoorts werkelijk hand aan hand gaan, zooals ik het mij voorstel, dan rijst de vraag, of hetzelfde agens, dat aanleiding geeft tot ontwikkeling der immuniteit, ook niet aansprakelijk gesteld zou mogen worden voor de ontwikkeling der praedispositie voor de zwartwaterkoorts. Waar nu bij de malaria-immuniteit de aanwezigheid van specifieke immuunstoffen thans op voldoende gronden nog niet mag worden ontken den het m. i. zelfs zeer waarschijnlijk is, dat zij wel degelijk een groote rol spelen, daar zou het logisch zijn om te veronderstellen, of deze zelfde immuunstoffen niet de oorzaak zouden kunnen zijn van het