het gevolg van gebrek aan voeding door mislukte oogsten in Zuid China. Het waren dan ook nagenoeg allen nieuwelingen, welke met beri-beri werden opgenomen. De gevallen deden zich voor gedurende de eerste maanden na de groote immigratie. Met den meest mogelijken spoed werden de beri-beri-lijders geëvacueerd nl. 292 van de 333, terwijl de rest in de mijnen succonibeerde en hiermede was de beri-beri-epidemie, reeds voor de eerste helft van het boekjaar verstreken was, uit.

Uit dezen gang van zaken en ook in verband met de voeding gedurende de voorafgaande jaren, waarin geen essentieele verandering werd gebracht, blijkt m.i. wel afdoende, dat in de voeding zeker niet de oorzaak dezer epidemie moet gezocht worden.

Nog een enkel woord over mogelijk verband tusschen beri-beri en rij s tbesme 11i n g. Hieraan heeft men ook gedurende geruimen tijd gedacht. Van de jaren 97/98 en 1902/03 vind ik aangeteekend, dat de rijstmot vooral in de Java-rijst buitengewoon woekerde. Het aantal beri-beri— gevallen was zelden geringer. Het komt mij voor, dat hieruit wel afdoende blijkt, dat geen direct verband tusschen beide factoren bestaat.

Bij de laatste epidemie gedurende het jaar 1907/08 is het verband tusschen beri-beri en immigratie wel het allerduidelijkst gebleken. In dit jaar bedroeg het aantal immigranten 5500 tegen 1800 het vorige jaar.

Belangrijke stijging van de sterkte van het mijnwerkerscorps als gevolg der belangrijke immigratie van den eenen kant, hooge mortaliteits- en morbiditeitscijfers en veel beriberi (+ 700 gevallen) van den anderen kant. Bij de beschouwing van de curve Bijl. II springt dit zeer duidelijk in het oog.

Nu werden in de tweede helft van 1907 door den Geneesheer te Tandjong-Pandan afgekeurd 338 der nieuwaangekomenen en bleek bovendien, dat het allergrootste