te Rangoon voorkomt. Op kaart 6, die de verspreiding van dit type binnen de afdeeling Malang voorstelt, ziet men inderdaad dat deze rat in Toeren (rechts onder) in Poenten en Batoe (boven middenin) en in Ngantang (linker bovenhoek) opgehoopt is. Vandaar uit heeft ze zich echter in het omliggende land verspreid. Dat ziet men bijv. zeer duidelijk wanneer men van de ophooping in het Toerensche (rechts onder) naar links gaat: na Toeren met 53% komt men in Sepandjang (zwarte punt) met 29%, dan Gondanglegi (half zwarte punt) met 14° 0 en verder dien weg vervolgende bereikt men ten slotte Kepandjen (vlaggetje), waar deze rat in het geiieel niet meer voorkomt. Een dergelijke reeks is ook van uit Poenten (omringde punt bovenin in het midden) te construeeren.

Hoewel dus hier, in overeenstemming met Lloyd, een localisatie te constateeren is, blijkt toch tevens duidelijk dat de rat zich niet streng aan deze localisatie houdt, maar van daar uit ook het land indringt, wat zeker niet altijd met vervoermiddelen gebeurd is, daar lang niet alle dessa's waar M. concolor voorkomt aan de groote wegen gelegen zijn.

Uit het voorkomen der huisrat op schepen en prauwen en in goederenwagens en door haar vermogen om van dessa naar dessa te gaan (zij het dan ook misschien veelvuldiger in wagens dan te voet) besluit ik, dat zij een bewegelijk, ondernemend dier is en niet het huiszittende, weinig energieke dier, waarvoor zij meestal gehouden wordt.

7. De zwangerschap der huisrat.

Deze wordt uitgedrukt door het percentage der volwassen zwangere wijfjes. Ze wisselt over de geheele afdeeling Malang van 24—60%. In enkele districten komt dit percentage echter veel hooger, zoo in Penanggoengan tot 95%. De ratten werden als zwanger aangemerkt wanneer de uteri reeds duidelijke zwellingen vertoonden (tabel n° 13).